Cuối những năm 1980, Mông Cổ đã trải qua gần 70 năm “kiên trì” trên con đường xã hội chủ nghĩa, lại nằm giữa hai đất nước cộng sản khủng lồ là Trung Quốc và Liên bang Xô viết. Ít ai nghĩ Mông Cổ sẽ có một số phận khác.
Nhưng đến năm 1990, khối xã hội chủ nghĩa bắt đầu sụp đổ, nhiều nước ở Đông Âu như Ba Lan đã mất kiên nhẫn với những người cộng sản, chế độ độc đảng và nền kinh tế chỉ huy. Họ chọn một con đường khác. Điều này ảnh hưởng lớn đến số phận của Mông Cổ.
Thêm vào đó, Mông Cổ không thể dựa vào viện trợ từ Liên Xô nữa, vì bầu sữa chung này cũng bắt đầu cạn kiệt và rơi vào khủng hoảng.
Mặt khác, nội bộ đảng cầm quyền, đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ (Mongolia People’s Revolutionary Party – MPRP) bị chia rẽ. Tư tưởng cải tổ theo hướng dân chủ của Mikhail Gorbachev ở Liên Xô ảnh hưởng đến một số lượng đảng viên không nhỏ của đảng này.
Dân số Mông Cổ lúc này là khoảng 2,2 triệu người, 70% dân số dưới 35 tuổi. Hơn 50% thanh niên sau khi tốt nghiệp đại học không tìm được việc làm. Họ bắt đầu thấy khó thích nghi trong nền kinh tế bao cấp, độc quyền. Người dân bắt đầu nhận thấy nền kinh tế đi xuống trong cuộc sống hằng ngày.
Những điều này đã đưa Mông Cổ bước trên một con đường mới: dân chủ hóa.
Cuộc tuần hành đầu tiên vào ngày 10/12/1989 trước Trung tâm Văn hóa Thanh niên (Ulaanbaatar, Mông Cổ). Ảnh: Zorig Foundation.
ĐCSTQ ngụy tạo rằng, sinh viên đã đốt cháy 20 xe tăng của quân đội để kích động binh lính xả súng vào sinh viên trước vụ thảm sát Thiên An Môn ngày 4/6/1989. (Ảnh: AFP)
