Từ sáng mình thấy trên mạng tranh cãi nhau về quà tặng của bác Phúc cho TT Donald Trump. Nghe nói đó là 1 cái đèn Hoa kỳ có quốc kỳ 2 nước Việt Nam và Mỹ.
Còn nghe thêm là quà tặng làm theo sáng kiến của nhà sử học Dương Trung Quốc. Cứ theo đó thì, cái đèn dầu đánh dấu mối quan hệ Việt Mỹ. Mình bận việc nên chưa kịp đọc hay bình loạn gì, giờ tìm đến thì các bài báo đăng về món quà này đã biến mất khỏi các trang mạng trong nước.
Ở Ba Lan mình đã từng xem 1 bảo tàng đèn dầu (Lampy Naftowe). Đây là bảo tàng được coi là lớn nhất châu Âu và (hình như) lớn nhất thế giới về đèn dầu. Ở đó có các loại đèn, làm từ các thời đại khác nhau với nhiều kiểu dáng bắt mắt và sau khi xem xong, mình cũng mua mấy chiếc ở 1 tiệm kế bên bảo tàng.
Bởi đèn dầu là một trong số những phát minh mà người Ba Lan tự hào là họ đã đóng góp cho nhân loại. Nói cách khác, đáng lý nó phải được gọi là đèn BA LAN, chứ không phải là đèn Hoa Kỳ như cách gọi tùy tiện của người Việt. Nhiều người Việt ngộ nhận nguồn gốc của chiếc đèn này từ tên gọi của nó.
Vào năm 1853, ông Ignacy Łukasiewicz ở thành phố Lwow (Lviv) đã làm ra chiếc đèn dầu đầu tiên và nửa thế kỉ sau hãng dầu hỏa Shell đã dùng nó như 1 sản phẩm khuyến mại vào thị trường Việt Nam.
Anh Phúc đem đèn đi tặng Trump liệu có nhầm địa chỉ không?Thôi, anh qua Ba Lan đi, em sẽ tặng anh cái đèn dầu xịn "Ma Giê In Bô Lần" khuyến mại luôn can xăng :)
Một loạt bài có nội dung như sau khi click vào đều không tìm ra, tức là đã bị gỡ xuống:
"Hé lộ món quà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ tặng cho Tổng thống Donald Trump", CafeF
Một món quà chứa đựng nhiều ý nghĩa về lịch sử giao thương và quan hệ Việt - Mỹ...
Chiếc đèn được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chuẩn bị làm quà cho Tổng tống Trump.
BẠCH DƯƠNG
Rời Việt Nam đêm 28/5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sắp đặt chân tới Mỹ, đánh dấu chuyến thăm chuyến thăm Mỹ chính thức đầu tiên của ông trên cương vị Thủ tướng Chính phủ, và sẽ là cuộc tiếp xúc đầu tiên giữa một lãnh đạo cấp cao Việt Nam với Tổng thống Mỹ Donald Trump, kể từ khi cả hai nước có ban lãnh đạo mới.
Món quà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mang theo để tặng Tổng thống Mỹ tại cuộc gặp chính thức ở Nhà Trắng ngày 31/5 được đánh giá chứa đựng nhiều ý nghĩa về lịch sử giao thương và quan hệ Việt - Mỹ.
Đó là một chiếc đèn dầu, hay còn gọi là “đèn Hoa Kỳ”.
Nhóm nghệ nhân thực hiện chế tác chiếc đèn cho biết, đèn dầu bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam vào cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20, khi một hãng dầu của Mỹ mang dầu hỏa sang bán ở Việt Nam.
Thời đó, người dân Việt Nam chỉ quen dùng dầu lạc hay nến (bạch lạp) để thắp sáng mà không quen dùng dầu hỏa. Để tiếp thị, hãng dầu của Mỹ đã tặng đèn cho người mua dầu, và tên gọi “đèn Hoa Kỳ” bắt nguồn từ đó.
“Đèn Hoa Kỳ” đã trở nên thân thiết trong đời sống người Việt. Hàng trăm năm trôi qua, nhiều người Việt vẫn gọi cây đèn này là “đèn Hoa Kỳ”, mặc dù đã có hàng trăm loại đèn dầu do người Việt sáng tạo, cải tiến trên nguyên lý của “đèn Hoa Kỳ” xưa.
Được thiết kế công phu, với chất liệu gốm Bát Tràng, chiếc đèn làm quà tặng được coi là một biểu tượng cho mối quan hệ và đối ngoại kinh tế giữa hai quốc gia Việt - Mỹ, dựa trên nền tảng đôi bên cùng có lợi, cũng như mong muốn quan hệ bền chặt và cùng tiến về phía trước.
Quan hệ Việt - Mỹ đã đạt được những bước phát triển tích cực trên tất cả các lĩnh vực, kể từ khi hai nước xác lập quan hệ đối tác toàn diện vào tháng 7/2013.
Từ năm 2005, Mỹ đã trở thành một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, đồng thời nằm trong top 10 các nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng liên tục ở mức 20% trong những năm gần đây, ước đạt 53 tỷ USD năm 2016.
Tại sao mà phải hàng loạt báo phải gỡ đi bài này thế nhỉ. Có lẽ tại vì món quà "độc đáo" quá, "ý nghĩa" quá nhưng chỉ e rằng "các thế lực thù địch", bọn xấu lại không hiểu được "ý nghĩa đẹp đẽ" đó mà lại xuyên tạc, ví dụ như tặng cây đèn dầu là chúc cho nước Mỹ quay lùi trở lại thời kỳ xài đèn dầu, hay là chúc cho 2 nước cùng tiến lên XHCN xài đèn dầu thì phiền
À mà chắc ông Tổng thống Donald Trump không biết xài đèn dầu đâu, ông Phúc phải nhắc ông ấy cẩn thận không có ông ấy tò mò châm thử lại cháy cái gì đấy trong Nhà Trắng thì nguy
Các báo đưa tin về món quà “Chiếc đèn dầu Hoa Kỳ” mà TT Phúc dự định mang tặng TT Trump đã bị gỡ xuống.
 |
| “Thông điệp ngàn năm”. Ảnh: Internet |
Các báo không chuyên nghiệp chút nào khi đăng ảnh món quà mà trong “Nhà Trắng chưa tỏ ngoài ngõ Việt Nam đã thông”.
Rút bài là phải, chẳng ai cầm đèn chạy trước ô tô, mà đây là ô tô của Thủ tướng Phúc.
Viết mà không biết là lẽ thường trên mạng ảo, biết mà không viết mới là tài. Vừa biết vừa viết thấy mỗi anh Osin, liều chưa từng thấy.
Quay lại chuyện tặng quà Việt-Mỹ. Tổng thống Obama thăm Việt Nam (2016) được TT Phúc tặng món quà là cái đầu rồng bằng gốm trên đế gỗ được gọi là “Thông điệp ngàn năm”. Quà nặng tới 6kg, cao 36cm, khá nặng và cồng kềnh.
Rồng không phải đặc trưng cho văn hóa Việt Nam và rồng không có thật. Lấy rồng đổi triết học phương Tây cũng OK.
Còn ông Phạm Quang Nghị tặng TNS John McCain bức ảnh ông TNS phi công, cựu tù Hỏa Lò bị bắt ở hồ Trúc Bạch, mới lạ đời. Chả hiểu McCain nghĩ gì, nhưng ông là người vun đắp cho tình hữu nghị giữa hai nước suốt 3 thập kỷ.
Món quà chưa tặng TT Trump nghe đồn thổi là chiếc đèn dầu mà dân ta gọi là đèn Hoa Kỳ. Có nhiều phiên bản khác nhau về chiếc đèn này.
Các còm sỹ có tiếng của hang Cua đã giải thích rồi. Theo cụ A. Phong đã dẫn nguồn từ một ông có tên là Nguyễn Dư ở Lyon (2009), đèn Hoa Kỳ do cửa hàng có tên là Hoa Kỳ nằm trên phố Jules Ferry (Hàng Trống ngày nay) sản xuất. Hiệu này chuyên sản xuất đồ khảm xà cừ và đèn sắt tây do người Việt tự làm.
Dân Hà Nội gọi đèn của hiệu Hoa Kỳ là đèn Hoa Kỳ, nhầm với tên nước Hoa Kỳ.
Hãng dầu của Pháp (đầu thế kỉ 20) và của Mỹ (khoảng 1930) mua đèn Hoa Kỳ tặng khách hàng mua dầu.
Nếu thương hiệu đèn Hoa Kỳ mà do người Việt sản xuất nhưng do dân ta nhầm lẫn tên gọi thì món quà biểu tượng có đôi điều cần xét lại.
Tuy thế, với ông Trump thì biểu tượng nào ra tiền là quan trọng nhất. “Thông điệp ngàn năm” hay “Phi công bị bắt giơ tay lên trời” chả có nghĩa gì vì ông từng chê John McCain, một người bị bắt làm tù binh không có gì đáng khen.
Ông từng khen Trung Quốc vì bảo dân nước này mua nhiều nhà đất của ông bên Mỹ. Có tiền là vui rồi.
Ông ta ngắm nước Nga thèm thuồng vì mỏ dầu, tài nguyên thiên nhiên. Sang Arab Saudi cũng thế, hợp đồng vũ khí, dầu hỏa, trị giá mấy trăm tỷ đô là dân Mỹ bầu ông thêm nhiệm kỳ. Lý thuyết thì mầu xám, cây đời mầu xanh.
Người Mỹ thực tiễn hơn chúng ta đi theo ý thức hệ. Thấy có tiền là họ vui. Cái đèn dầu Hoa Kỳ mang tính triết lý “đèn nhà ai, nhà nấy rạng” khá đúng cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Việc anh, anh làm, việc tôi, tôi làm, đừng chõ mũi vào nhau.
Ông Ngoại trưởng Tilerson, từng làm chủ tịch hãng Exxon Mobil của Mỹ và hãng này đang có những hợp đồng hàng tỷ đô với Việt Nam để khai thác dầu ở biển Đông làm Trung Quốc tức giận, thì có thể hiểu biểu tượng đèn dầu Hoa Kỳ có giá trị riêng.
Bao thế hệ Việt từng học dưới ngọn đèn leo lắt trong nhà tranh vách đất, muỗi bọ và chuột chạy tứ tung trong cái nóng kinh người hay lạnh thấu xương, bụng đói, mắt mờ, còn Hoa Kỳ ở đâu đó rất xa.
Hôm nay hội nhập, họ sang Mỹ như cơm bữa, phát hiện đèn Hoa Kỳ không phải do Hoa Kỳ sản xuất, thì cũng chẳng là vấn đề lớn.
Quan trọng là làm ăn, hai bên cùng có lợi, dân hai nước có công ăn việc làm, có của ăn của để, sang chơi thăm viếng nhau, thì cái đèn Hoa Kỳ là biểu tượng đẹp. 4 tốt, 16 chữ vàng nhưng coi nhau như mẻ, hơi tý là dọa nạt nhau, chỉ là chót lưỡi đầu môi.
Hy vọng món quà sẽ đến tay TT Trump trong Nhà Trắng, dù ông ấy chả hiểu ý nghĩa gì, nhưng nếu biết sau sự lập lòe của ngọn đèn dầu là ánh kim đô la, chắc Trump sẽ vui thôi.
Còn thăm viếng, tặng quà, 500 doanh nhân đi theo, mà không ra tiền, thì như thơ Nguyễn Hoa đau đớn cảnh thất tình.
Chả là những năm 1970, có nhà thơ làng Nguyễn Hoa Kỳ gửi bài thơ đến báo Văn Nghê. Tòa soạn thấy hay, nhưng tên Hoa Kỳ nghe chướng, vì đó là kẻ thù không đợi trời chung. Các tên Anh, Mỹ, Pháp dễ bị soi trong lý lịch.
Báo Văn Nghệ cắt “mother” cái tên “Kỳ” cho đỡ thù địch, từ đó anh có tên là Nguyễn Hoa.
“Thi nhân một bài” có vài câu mà cụ Nguyễn Trọng Tạo gọi là thần thơ. Chỉ có vài ngắt quãng mà làm nên một tên Nguyễn Hoa trong làng thi ca.
“Em là muối// Ướp nỗi đau// Tươi mãi”
Quan hệ hai nước ra tiền của, thì dân vui, nhưng chả mang lại gì ngoài những chuyện viển vông thì quá khứ chiến tranh còn “ướp nỗi đau tươi mãi” như thơ Nguyễn Hoa…Kỳ, có khác gì đèn Hoa Kỳ leo lét trong gió bão biển Đông.
Chúc TT Phúc vào Nhà Trắng vui với ngọn đèn Hoa Kỳ do triết lý Việt soi sáng dẫn đường.
Hiệu Minh. 31-5-2017
(Blog Hiệu Minh)
