Phạm
Viết Đào
Vừa qua, nhà báo Nhị
Lê, Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí CS đã bị “ném đá “ tơi bời do công bố trên Báo Đầu tư bài báo có nhan đề: ”Đảng tự mình ngày càng xứng đáng trở thành
dân tộc”; Nhị Lê đã phải nhận lấy những lời chỉ trích pha lẫn sự chế diễu
nặng nề do quan niệm mà ông đưa ra được người đọc hiểu là chiêu trò “đảng hóa dân tộc”…
Dư luận không chấp
nhận khái niệm của Nhị Lê đưa ra bởi: "Thứ
nhất, dân tộc đang bị đảng hóa. Thứ hai: người viết chả hiểu thế nào là dân
tộc, thế nào là một đảng chính trị..." Có người thì đùa trên
Facebook rằng "Trong đại gia đình
các dân tộc VN, giờ Đảng tộc đông chỉ sau mỗi Kinh tộc". Bạn Nguyễn
Hiệu thì viết trên Facebbook của BBC News Tiếng Việt: "Nói chung là không hiểu gì? Vậy người không
đảng không phải dân tộc hay sao. Lại nữa, thế từ trước đến giờ Đảng là gì mà
bây giờ mới ngày càng xứng đáng??? Ôi đau đầu quá. Duclong Hoang nêu ý kiến:
"...Cho Đảng là dân tộc là việc
không đúng cả về khoa học và trong thực tế. Chỉ có những người u mê do bị nhồi
sọ mới có những ý kiến viển vông như thế." ( BBC)
Trước những chỉ trích
của cư dân mạng, Nhị Lê đã lên tiếng thanh minh; ông cho rằng khái niệm đưa ra
được dẫn trích từ “Tuyên ngôn của Đảng
Cộng sản”. Khi bàn về tính dân tộc của Đảng Cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen
viết: “Giai cấp vô sản mỗi nước trước hết
phải giành lấy chính quyền, phải tự vươn lên thành giai cấp dân tộc, phải tự
mình trở thành dân tộc”.
Sau sự thanh minh
này, những độc giả thông thạo tiếng Anh và tiếng Đức đã tìm đến văn bản gốc; Họ
đã phát hiện đoạn dịch trên trong Tuyên ngôn Đảng CS sang tiếng Việt là không
sát đúng với văn bản của Marx viết. Theo văn bản tiếng Anh độc giả Nguyên Tổng cho
rằng đoạn này phải dịch:“Vì giai cấp vô
sản trước hết phải có được uy quyền về chính trị (chứ không phải “giành được
chính quyền”), phải tự vươn lên thành giai cấp dẫn dắt dân tộc, phải tự mình
mang tầm vóc dân tộc”…Các ý kiến phản đối ý kiến của Nhị Lê cho rằng: Cần
hiểu Tuyên ngôn Đảng CS do Marx viết 1888 về vai trò của Đảng Cộng sản là
"tự vươn lên thành lực lượng chủ đạo
trong dân tộc", chứ không bao giờ lại "thành dân tộc"…
Qua vụ Nhị Lê, độc
giả thêm một lần hồ nghi: Liệu Việt Nam đang xây dựng một thể chế theo học
thuyết Marx- Lenin nguyên gốc hay đi theo đường lối của người phiên dịch?
Các khái
niệm của chủ nghĩa Marx- Le nin bị nhiều người đặt vấn đề phải được xem xét
không chỉ riêng Tuyên ngôn Đảng CS…
“Communism” dịch “ Chủ nghĩa cộng sản” có chính xác? Chữ
“cộng sản” (共产) từ đâu ra ?
Tiếng Anh Communism
chủ nghĩa cộng sản, hay Communist – người cộng sản mà Việt Nam và Trung Quốc
gọi, có bắt nguồn từ gốc tiếng Latin Communis nghĩa là common với ý nghĩa là
chung với tinh thần cộng đồng – communitas. Đó cũng là gốc của từ community –
cộng đồng, nơi mọi người sinh sống, làm ăn đều bình đẳng với nhau, chia sẻ tài
vật, vì sự phát triển chung. Communist là những người sống trong cộng đồng.