9 bằng chứng cho thấy Nhật Bản sở hữu nền giáo dục tốt nhất thế giới, nhiều nước phải mơ ước

Nhật Bản là quốc gia của sự chăm chỉ, cần cù, sáng tạo và khác biệt. Dường như trong tất cả các lĩnh vực, đất nước này đều phát triển theo một cách rất độc đáo, mới mẻ, không lặp lại những điều xưa cũ, không rập khuôn theo một mô hình có sẵn nào đó. Với những thành tựu và sự khác biệt trong văn hóa, xã hội, kinh tế, và đặc biệt là giáo dục, người Nhật đã và đang khiến cả thế giới ghen tị lẫn thán phục. 

Coi trọng giáo dục vì đây chính là nguồn gốc sức mạnh nội tại của dân tộc, Nhật Bản hướng đến đảm bảo sự phát triển của trẻ em về mọi mặt, từ trí tuệ, tâm hồn, tinh thần, thái độ đến hệ thống những giá trị nhân văn. Trong đó, tinh thần làm việc tập thể, những bài học đạo đức kèm theo những hành động, tình huống, tính tự giác tự lập là những giá trị tối cơ bản của nền giáo dục Nhật Bản. Nhật Bản cũng là một nền giáo dục hoàn thiện, bởi bất kì hoàn cảnh nào trong xã hội cũng là lớp học để giáo dục về đạo đức và bồi dưỡng nhân cách con người.

Điều bí mật nào đã khiến giáo dục Nhật Bản có sự vượt trội và trở thành hình mẫu lý tưởng cho cả thế giới như vậy.

1. Giáo dục đạo đức, học làm người trước khi học kiến thức 

Ảnh dẫn qua: Duhocnhatban

Giáo dục Nhật Bản gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế và đời sống văn hóa xã hội. Người dân Nhật luôn được cả thế giới ngưỡng mộ với rất nhiều phẩm chất đáng quý, không chỉ một vài cá nhân, mà là toàn xã hội. Ngọn nguồn của sự văn minh đó chính là việc chú ý giáo dục đạo đức, ‘tiên học lễ, hậu học văn’ cho học sinh ngay từ khi vừa bước vào ghế nhà trường.

Ở Nhật, học sinh không phải trải qua các kỳ thi cho tới năm lớp 4 vì người Nhật quan niệm rằng 3 năm đầu là thời điểm để trẻ rèn luyện nhân cách, xây dựng và bồi đắp những đức tính tốt, hướng trẻ trở thành những người biết đối nhân xử thế, quan tâm tới những người xung quanh, quan tâm tới cả cộng đồng. Họ nhìn nhận rằng tâm hồn trẻ em khi này thật sự như những trang giấy trắng, và những nét bút đầu tiên sẽ ảnh hưởng rất nhiều tới cả cuộc đời của các em sau này. Vì thế, cả gia đình, nhà trường và xã hội đều muốn đó là những nét bút của tình yêu thương, biết tôn trọng người khác, yêu thiên nhiên, biết cảm thông, biết chia sẻ và khiêm tốn. Không phải ngẫu nhiên mà mọi tầng lớp xã hội của Nhật Bản đều hành xử theo những tiêu chuẩn mà không hề cảm thấy gò bó hay miễn cưỡng.

2. Năm học ở Nhật Bản bắt đầu vào ngày 1 tháng 4

Ảnh dẫn qua: Dulichnhatban

Phần lớn các quốc gia trên thế giới, năm học mới dành cho học sinh, sinh viên thường bắt đầu vào mùa thu, nghĩa là tháng 9, hoặc tháng 10. Tuy nhiên, trẻ em Nhật Bản lại tới trường vào tháng 4 hàng năm. Đây cũng là thời điểm hoa anh đào nở rộ trên khắp đất nước Nhật Bản. Lựa chọn thời điểm này để bắt đầu năm học, người Nhật cho rằng đó là thời điểm đẹp nhất trong năm, cảnh sắc của đất trời làm lòng người rộn rã và các em sẽ càng hào hứng, háo hức tới trường hơn. Họ cũng hi vọng rằng năm học mới của con em mình cũng nở rộ như những chùm hoa ấy, đạt được nhiều thành tựu, tiến bộ, khôn lớn, trưởng thành.

3. Các trường học ở Nhật Bản thường không thuê lao công

Ảnh dẫn qua: afamily

Là một đất nước khan hiếm tài nguyên thiên nhiên, lại luôn luôn phải đối mặt với những thảm họa thiên tai như động đất, sóng thần, núi lửa, người dân Nhật Bản từ xưa đã biết dựa vào chính sức mình để tồn tại. Thiên nhiên khắc nghiệt đã rèn cho người Nhật tính tự lập, kiên cường. Chính bởi vậy, thế hệ những người đi trước luôn muốn con cháu của họ kế thừa được những phẩm chất tốt đẹp đó.

Ở các trường học của Nhật Bản, học sinh phải tự mình dọn dẹp lớp học, nhà vệ sinh, căng tin, có khi cả sân tập thể dục, sân bóng. Khi tiến hành quét dọn, học sinh được chia ra thành các nhóm nhỏ và được giao nhiệm vụ thực hiện luân phiên quanh năm giữa các lớp trong trường. Hệ thống giáo dục Nhật Bản tin rằng học sinh cần phải tự làm sạch môi trường học hỏi của chính mình, đồng thời đây là cách giúp các em rèn luyện khả năng làm việc nhóm, làm mọi việc bằng chính sức mình, có trách nhiệm với bản thân và cả cộng đồng. Làm những công việc vất vả sẽ giúp các em biết tôn trọng công việc của người khác, tôn trọng bất cứ ngành nghề nào trong xã hội.

4. Tiêu chuẩn hóa bữa ăn của trường

Ảnh dẫn qua: duhocnhatban

Nhật Bản luôn nỗ lực hết mình để đảm bảo trẻ em được ăn uống lành mạnh, đủ dinh dưỡng. Người Nhật trước nay luôn quan niệm rằng con người là yếu tố quan trọng của đất nước, muốn đất nước phát triển không có cách nào khác ngoài đào tạo nguồn nhân lực hùng hậu và chất lượng. Bởi thế, nhà trường và xã hội luôn chú ý tới vấn đề dinh dưỡng và an toàn trong các bữa ăn.

Tại các trường công, bữa ăn luôn được chế biến theo những quy chuẩn về dinh dưỡng bởi các đầu bếp và chuyên gia dinh dưỡng. Thực phẩm cũng phải lựa chọn kĩ càng, và nhiều trường học còn trồng rau, củ, quả trong khu vườn của trường để đồ ăn được tươi ngon và an toàn. Trước mỗi bữa ăn, các em cần phải rửa tay sạch sẽ, dùng gel khử trùng, và đeo một chiếc khẩu trang nhỏ khi đi tới nhà bếp lấy đồ ăn. Những vỏ sữa sau khi uống xong sẽ được rửa sạch sẽ để tái chế. Một lớp học ở Nhật Bản chính là hình ảnh thu nhỏ của đất nước Nhật Bản, ngăn nắp, trật tự, cẩn thận, tỉ mỉ trong từng điều nhỏ nhất. Chứng kiến cảnh những em học sinh chỉ mới lớp 1, lớp 2 nhưng luôn tự giác trong mọi việc, chúng ta chỉ còn biết ngỡ ngàng.

5. Các buổi ngoại khóa rất quan trọng ở Nhật Bản

Ảnh dẫn qua: diendanduhoc

Cũng như học sinh nhiều quốc gia khác, học sinh ở Nhật Bản cũng có những áp lực nhất định trong việc thi cử và chọn trường. Để vào được một trường cấp 3 tốt, học sinh ở Nhật thường đi học thêm ở các trung tâm bên ngoài, hoặc ở tham dự các buổi hội thảo sau giờ học vào các buổi tối. Việc học sinh Nhật Bản trở về nhà vào tối muộn sau những lớp học thêm là điều hoàn toàn bình thường. Các em thậm chí còn học cả vào những ngày nghỉ cuối tuần, tất cả mọi nỗ lực đều vì một tương lai tốt đẹp cho bản thân và có năng lực cống hiến cho đất nước.

6. Ngoài các môn học truyền thông, học sinh Nhật Bản phải học cả thư pháp và thi ca

Ảnh dẫn qua:VTV.tv

Thư pháp Nhật Bản (còn gọi là Shodo) là cách sử dụng nghiên mực và bút lông để viết chữ tượng hình trên giấy gạo. Đối với người Nhật, Shodo là một nghệ thuật phát triển mạnh mẽ không kém hội họa truyền thống. Ngoài ra, Haiku là một hình thức thơ ca cũng rất nổi tiếng của xử sở hoa anh đào, sử dụng lối biểu đạt đơn giản để truyền tải những thông điệp sâu sắc. Vì vậy, học sinh Nhật phải học những điều này để thể hiện sự tôn trọng nền văn hóa và truyền thống lâu đời của đất nước. Hơn nữa, những nét văn hóa này còn giúp các em rèn luyện tâm hồn thuần tịnh, có thể vứt bỏ những tranh đấu không cần thiết.

7. Tất cả học sinh phải mặc đồng phục tới trường

Ảnh dẫn qua: duhocnhatban

Hầu hết từ bậc trung học cơ sở, các học sinh đến trường đều phải mặc đồng phục. Trong khi một số trường sẽ có đồng phục riêng, nhưng mẫu đồng phục truyền thống của đất nước này thường là bộ đồ tựa như thủy thủ cho học sinh nữ và áo vest lịch sự cho nam. Đồng phục là một yếu tố giúp gạt bỏ rào cản phần tầng xã hội giữa các học sinh, giúp thúc đẩy ý thức cộng đồng và xóa bỏ tư tưởng đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài.

8. Tỷ lệ học sinh đi học đầy đủ, đúng giờ ở Nhật Bản là 99,99%

Ảnh dẫn qua: laodongnhatban

Người Nhật nổi tiếng với thói quen đúng giờ và đây cũng là một yêu cầu tối quan trọng trong cuộc sống cũng như công việc. Bởi vậy, ngay từ khi còn nhỏ, trẻ em Nhật Bản đã được giáo dục về việc đúng giờ, tôn trọng quỹ thời gian của người khác và của chính mình. Vì vậy, 99,99% học sinh Nhật Bản đi học đúng giờ và thường không bao giờ trốn học hay bỏ học. Quả thực, việc giáo dục đạo đức và nhân cách đã giúp Nhật Bản bỏ qua được rất nhiều những quy định cứng nhắc và tập trung cho những điều thiết yếu.

9. Một bài kiểm tra duy nhất quyết định tương lai của học sinh

Ảnh dẫn qua: duhocnhatban

Vào kỳ cuối cùng ở trung học phổ thông, học sinh Nhật Bản phải trải qua một bài kiểm tra quan trọng để quyết định tương lai của các em. Mỗi học sinh có thể lựa chọn một trường đại học mà các em muốn, căn cứ vào quy định điểm số của mỗi trường. Nếu không đạt được điểm yêu cầu, các em sẽ không thể học đại học. Tỷ lệ cạnh tranh rất cao và chỉ có 76% học sinh tốt nghiệp trung học tiếp tục học lên bậc đại học. Do vậy, áp lực trước kì thi tại đất nước này rất lớn. Điều này cũng giúp lao động của Nhật Bản không phải rơi vào tình trạng “thừa thầy thiếu thợ” nếu ai cũng học đại học.

Thủy Linh (tổng hợp)

Xem thêm:

• Vì sao người Nhật không nhường ghế cho người già?
• Khi tắm suối nước nóng vì sao người Nhật luôn đội một chiếc khăn nhỏ trên đầu?
• Câu chuyện luân hồi có thật của binh sĩ Nhật Bản

Clip hay:

Advertising:

Cách tốt nhất để kiếm tiền ở Việt Nam!!!

                                                                                                                                                                 

Một chàng trai tiết lộ bí quyết để anh kiếm được 9.000€ mỗi tháng ngay tại nhà

                                                                                                                                                                 

Tôi nghe đến HỆ THỐNG KIẾM LỢI từ một cán bộ ngân hàng! Anh ta nói rằng...

                                                                                                                                                                 

Tôi làm việc 4 giờ một ngày và kiếm được 5 triệu! Bí quyết? Xem hệ thống... này

                                                                                                                                                                 

 Từ Khóa:giáo dục Nhật Bản Thể Loại: Đời sống

Các Bài Viết Liên Quan

•  Cảm phục chàng trai quên mình giải cứu bầy chó thoát khỏi đầm lầy giữa đêm mưa bão

•  Bị nhà tuyển dụng “lừa” một vố, cô gái mới ra trường cư xử quá hay

•  Chỉ còn sống được 6 tuần, tâm thư của người mẹ ung thư chạm đến trái tim hàng vạn người

•  Chú chó sủa lớn xông vào phòng tắm, lý do khiến người mẹ rơi lệ cảm ơn chú chó

•  Chú chó dầm mình giữa trời lạnh âm 4 độ C, ủ ấm suốt 20 giờ để cứu mạng chủ

•  Cô gái bị chồng tẩm xăng thiêu sống đúng mùng 2 Tết sau một năm giờ ra sao?

Phim Việt khai thác chuyện yêu đồng tính: Cẩu thả, hời hợt, vô nhân đạo

(VTC News) - Nhiều người đồng tính tức giận, xót xa khi các đạo diễn Việt khắc họa hình tượng của họ trong phim không khác gì "một ổ bánh hỏng được tô trét vài đường kem tươi ngon lành bên ngoài".

Nếu như việc các clip ca nhạc mới chỉ khai thác chủ đề đồng tính trong thời gian ngắn trở lại đây thì phim Việt đi sớm hơn rất nhiều. Từ năm 2003, Lê đã Hoàng đưa nhân vật Tú Bà vào bộ phim Gái nhảy và từ đó, những mối tình đồng giới thường xuyên được các đạo diễn Việt đưa vào phim.

Thậm chí, có thời gian, nó trở thành trào lưu thịnh hành. Bất cứ bộ phim nào cũng phải có một nhân vật nam có vẻ ngoài nữ tính xuất hiện, dù đôi khi chỉ lướt qua khung hình vài giây hoặc nhiều hơn là bạn thân của một cô nàng hay anh chàng nào đó.

Thời điểm đó, các nhân vật đồng tính này xuất hiện chỉ với một mục đích mua vui, lấy tiếng cười của khán giả. Chính vì thế, không khó để nhận thấy, họ thường được các đạo diễn khắc họa với ngoại hình và tính cách có phần hơi lố, làm quá lên so với thực tế.

Họ chẳng có số phận, tính cách gì nổi bật. Họ chẳng đóng bất cứ vai trò gì trong sự phát triển của câu chuyện trong phim. Nếu cắt những nhân vật này đi, nội dung phim cũng không hề bị ảnh hưởng.

 Một cảnh trong phim Cảm hứng hoàn hảo

Chỉ tới đầu năm 2010, đạo diễn Charlie Nguyễn mới mạnh dạn khai thác sâu một nhân vật đồng tính trong bộ phim Để mai tính. Nhân vật chị Hội được giao cho nam diễn viên Thái Hòa. Vẫn với cách tạo hình có phần lòe loẹt, giọng nói điệu chảy nước, cái miệng cong cớn, những ngón tay cong điệu đà...giống như rất nhiều nhân vật đồng tính từng xuất hiện trước đó trên màn ảnh rộng Việt. Điểm khác biệt lần này là chị Hội được đạo diễn giao cho một số phận, một tính cách rõ nét hơn.

Chị Hội xuất hiện - dĩ nhiên, vẫn trong mục đích lấy tiếng cười của khán giả và nhân vật này vẫn nhận phải rất nhiều phản ứng trái chiều từ công chúng cũng như chính cộng đồng LGBT (những người đồng tính, song tính, chuyển giới).

Tuy nhiên, ít ra, chị Hội còn có tác động lên chuyện tình của hai nhân vật chính. Nghĩa là chị không tự nhiên "xuất hiện rồi mất đi" mà chẳng để lại dấu vết gì như nhiều nhân vật đồng tính khác trong phim Việt. Và hơn cả, Charlie Nguyễn đã khiến khán giả có một cái nhìn thiện cảm hơn khi chứng kiến chị Hội cũng biết yêu, biết ghen, biết đau khổ và biết hy sinh cho người mình yêu.

 Chị Hội do Thái Hòa đảm nhận trong phim Để mai tính

Thành công của chị Hội trong Để mai tính thúc đẩy Charlie Nguyễn tiếp tục khai thác những nhân vật có xu hướng tình dục đồng giới và vẫn giao cho Thái Hòa đảm nhận. Tuy vậy, tác phẩm tiếp theo của anh mang tên Tèo em bị cho là có nhiều chi tiết xúc phạm cộng đồng LGBT. Trước áp lực của dư luận, Charlie Nguyễn và Thái Hòa phải công khai lên tiếng xin lỗi và hứa sẽ rút kinh nghiệm trong các tác phẩm tiếp theo.

Bài liên quan

Nhan nhản video sai bản chất yêu đồng tính: Cổ suý trào lưu sống khác người

Tới bộ phim Để mai tính phần 2, Charlie Nguyễn đẩy chị Hội lên làm ngôi sao chính. Bi kịch lại một lần nữa đến khi người này đem lòng yêu một người "đàn ông thẳng" và một lần nữa, anh ta lại phải hy sinh cho người mình yêu.

Tuy vậy, trên mạng xã hội của những người đồng tính, song tính, chuyển giới với tên gọi Tôi đồng ý có hơn 80.000 thành viên, nhiều người đã lên tiếng phản đối Để Mai tính 2. Họ cho rằng bộ phim làm xấu hình ảnh của người đồng tính, gây phản cảm trong dư luận và lấy yếu tố đồng tính để tạo ra những cảnh nhảm nhí để gây cười. 

Một trong những cảnh phim bị các thành viên của trang Tôi đồng ý lên án nhất là khi chị Hội bị tạm giam. Đầu tiên, chị đòi hỏi được chuyển sang buồng giam nữ nhưng khi thấy một nhân vật điển trai, cao to, vạm vỡ xuất hiện, chị liền đổi ý. Theo những người trong cuộc, chi tiết người chuyển giới bị ám ảnh về tình dục có thể gây cười nhưng lại vô tình khắc sâu thêm định kiến về cộng đồng LGBT. .

Chỉ có rất ít thành viên ủng hộ phim khi thấy nhân vật chị Hội dũng cảm thể hiện con người thật của mình, dám yêu, dám nghĩ, dám làm.

 Chị Hội trong phim Để mai tính 2

Vũ Ngọc Đãng từng gây tiếng vang với bộ phim Hot boy nổi loạn. Bộ phim khai thác chuyện tình cảm của cặp đôi Lam - Khôi với đầy đủ những cung bậc cảm xúc, ngọt ngào, cay đắng. Lần đầu tiên trên màn ảnh rộng Việt, thế giới mại dâm nam được lôi ra ánh sáng với tất cả sự trần trụi, bẩn thỉu và nhơ nhớp nhưng ở đó, vẫn le lói những số phận đáng thương, những tâm hồn bị chà đạp tới kiệt quệ mà vẫn mong có thể vươn ra ngoài ánh sáng.

Hot boy nổi loạn trở thành hiện tượng của điện ảnh Việt trong năm 2012 khi giành tới 7 đề cử tại Liên hoan phim Việt Nam và giành được 4 giải thưởng quan trọng là Bông sen bạc cho phim nhựa (không có Bông sen vàng), Nam diễn viên phụ xuất sắc (Hồ Vĩnh Khoa), Quay phim xuất sắc (Nguyễn Nam), Đạo diễn xuất sắc (Vũ Ngọc Đãng).

 Phim Hot boy nổi loạn phần nào đã chạm tới cuộc sống của người đồng tính

Tiếp nối thành công của Hot boy nổi loạn, Vũ Ngọc Đãng cho ra mắt phim Con ma nhà họ Hứa. Dù là một bộ phim kinh dị nhưng nó lại mang lại cho người xem cảm giác rờn rợn bởi những cảnh khoe da thịt, những nụ hôn táo bạo của hai nhân vật đồng tính nam. Tình yêu đồng giới dường như lấn át cả chủ đề kinh dị mà bộ phim được gán mác.

Không chỉ khai thác chuyện tình đồng tính giữa hai nhân vật nam, giới làm phim Việt còn mạnh dạn đưa mối quan hệ đồng giới giữa hai người phụ nữ lên màn ảnh rộng. Bộ phim White Valentine được ra mắt khán giả vào năm 2016.

Nhà sản xuất phim cho hay, họ không cổ súy cho tình yêu đồng tính kể cả nam hay nữ, nhưng cũng không có ý kỳ thị gì về họ. Những người đồng tính cũng giống bao người, cũng có tình cảm, có những tình yêu đẹp xuất phát từ trái tim, và khi yêu ai lại không muốn có được một kết cục tốt đẹp.

Tuy nhiên, sau khi xem phim, khán giả bị choáng bởi mức độ bạo dạn của hai nhân vật nữ. Họ không chỉ liên tục khóa môi, thậm chí còn làm tình ngay trên một chiếc bè trôi trên sông giữa thanh thiên bạch nhật.

 Cảnh nóng trong phim White Valentine 

Trong lĩnh vực điện ảnh Việt, những mối tình đồng tính được khai thác nhiều nhưng thiếu chiều sâu nhưng dẫu sao, nó còn cho thấy sự đầu tư của người làm phim. Họ cũng ít nhiều chú tâm cho các nhân vật của mình.

Bước sang lĩnh vực truyền hình, phim ngắn phát hành trên mạng, nhiều khán giả còn cảm thấy sốc, thậm chí là tức giận trước cách các đạo diễn xây dựng các nhân vật đồng tính một cách cẩu thả, hời hợt và vô nhân đạo.

Gần đây nhất, một bộ phim dành cho tuổi teen khai thác chủ đề đồng tính trở thành hiện tượng sốt trên mạng và được phát trên một kênh truyền hình phía Nam đã mạnh dạn khai thác chuyện tình giữa hai nữ sinh. Một cô gái sau khi cãi nhau với bạn trai, vào quán cafe ngồi. Tại đây, cô được một nữ phục vụ để ý và từ đó, chuyện tình đồng tính của hai nhân vật bắt đầu.

Đồng tính là một trong những xu hướng tình dục phổ biến ở loài người. Nó không phải một căn bệnh để rồi dễ dàng bùng phát hay lây lan như các đạo diễn Việt đang xây dựng cho các nhân vật của họ.

Ngoài xã hội, có rất nhiều người đồng tính, họ dễ thương, họ thành đạt, họ hạnh phúc nhưng sao trong các sản phẩm của các đạo diễn Việt, họ trở nên méo mó và kỳ dị. 

Có thể nói, ở Việt Nam, phim khai thác đề tài đồng tính không thiếu, nhưng lại không khai thác sâu đề tài này theo hướng phản ánh chân thực và đậm chất nghệ thuật, mà chủ yếu nặng về giải trí. 

Các nhà làm phim dường như quá độc ác khi coi những người đồng tính là công cụ để mua tiếng cười dễ dãi của một bộ phận khán giả. Họ chà đạp lên số phận, danh dự của họ

Một vài thành viên trong trang Tôi đồng ý từng xót xa chia sẻ, hình tượng người đồng tính trong phim Việt hơn một thập kỷ qua, từ Gái nhảy cho tới bây giờ vẫn không có gì thay đổi, họ giống như "một ổ bánh hỏng được tô trét vài đường kem tươi ngon lành bên ngoài"

Và đó là lý do vì sao, phần lớn các tác phẩm điện ảnh Việt khai thác chủ đề đồng tính không được công chúng tiếp nhận còn những người có xu hướng tình dục đồng giới cảm thấy tức giận, bị chà đạp và coi thường.

>>> Đọc thêm: Nhan nhản video sai bản chất yêu đồng tính: Cổ suý trào lưu sống khác người

MV đồng tính của Đức Tuấn bị cộng đồng LGBT phản ứng dữ dội 

Phong Vũ

ĐIẾU VĂN CỦA NHÀ VĂN DẠ NGÂN TẠI LỄ TRUY ĐIỆU NHÀ VĂN NGUYỄN QUANG THÂN

Chúng tôi là người như thế nào?

Điếu văn của Dạ Ngân tại Lễ truy điệu chồng, 6 giờ sáng 7/3/2017. Người đọc điếu văn là anh Đỗ Phả, bạn thân của gia đình. 

Vào một khuya tháng Chạp năm Ất Hợi 1935, một nhà văn tương lai của quốc gia ra đời. Ông nội đứa bé, vị Cử nho của vùng bán sơn địa Hương Sơn đặt tên cho đứa cháu đích tôn của mình là Thân, Nguyễn Quang Thân. Vẻ đĩnh ngộ của bé trai đầy ắp kỳ vọng của gia tộc khiến người ông có một lựa chọn nữa: khai sinh ghi ngày 15/4/1936, ngày chào đời của hoàng tử Bảo Long cho đứa cháu này. Có gì đó gần như phức tạp, phức tạp thú vị trong tính cách và số phận của nhà văn tương lai. Sau này, lỡ khi bị vợ trách anh ngang tàng, anh thanh minh mình là Con trời, là Hoàng tử, nhưng khi bình tĩnh tổng kết, anh bảo anh Ất Hợi nên không có khí chất làm quan, ất biến vi vong. Và anh nói thêm, anh may mắn, luôn luôn may mắn, may mắn suốt cả đời mình. Tôi hoài nghi, bởi khi tôi bị anh cuốn hút, thì anh đã 47 tuổi, sắp tri thiên mệnh, anh may mắn ư, luôn luôn may mắn trong bối cảnh miền Bắc xã hội chủ nghĩa đói kém bên bờ vực vậy ư? Anh cười ngất, đúng, không phải bên bờ vực mà là chúng ta đã lóp ngóp ở dưới đáy rồi, nhưng mà anh vẫn cứ may mắn! 

May mắn thứ nhất, anh có một bà mẹ để tự hào. Trước khi cho tôi gặp mẹ anh gọi là “ra mắt”, tôi thực sự ngạc nhiên về quan hệ giữa anh với mẹ. Tôi chưa thấy ai kính mẹ, trọng mẹ, yêu mẹ và tán dương mẹ như anh. Lúc nào, ở đâu, bất cứ thời điểm nào, đang chuyện mà chuyển sang hay chạm vào mẹ thì lập tức anh trở nên trang trọng, sáng bừng và mê say. Anh là con cầu tự, chuyện đó cả vùng biết. Cầu tự không phải do hiếm muộn mà vì những đứa trẻ ra đời trước đứa bé có tên Quang Thân không có số ở lại với trần thế. Một phụ nữ lấy chồng năm 16 tuổi, ba đứa con lần lượt tuột khỏi tay mình, năm anh chưa tựu hình, bà cũng chỉ mới có 27 tuổi. Ba anh là một ông giáo uy tín nhưng ôn hòa, an nhiên. Để có anh, người mẹ còn quá trẻ ấy phải đích thân chạy chọt với nhà nước bảo hộ một cái lệnh khai thác gỗ lim trong rừng già nổi tiếng nhiều hoang thú của Hương Sơn. Bà đích thân chỉ huy việc này, hơn 40 khối gỗ lim cho một cây cầu qua một đoạn sông nhỏ nhưng là phép màu cho dân cư sơ khai hai bên bờ. Dân chúng cảm ơn tự đặt tên cho phép màu ấy là Cầu Bà Tấn (Tấn là tên của chồng, ông giáo Nguyễn Quang Tấn). Ngày nay, gần một thế kỷ đã trôi qua, dù cây cầu đã bê tông hóa nhưng vẫn còn vọng trong ký ức làng quê cái tên Cầu Bà Tấn. Quả nhiên, sau đó người mẹ trẻ đã hoài thai, rồi một bé trai đĩnh ngộ ra đời, quà mừng của cả họ là 90 bộ quần áo. Nhưng nuôi anh quá khó, đúng hơn, bà mẹ như con chim sợ cả cành cong, mỗi khi anh sốt nóng, mẹ đích thân bồng bế anh suốt cả tuần liền, không nằm, không ngủ, bế đi và đứng, không trao anh cho người làm hay người nhà, cho đến khi một danh y của đất nước, cậu ruột của anh cắt được cơn sốt. Đứa bé khó nuôi phải kiêng tuyệt đối thịt gà tới năm 12 tuổi, sau này anh hay chép miệng tự trào, có lẽ vì vậy mà bao giờ món gà luộc cũng quyến rũ anh, vì anh mất cả tuổi thơ không có thịt gà! Biết bao công đức mới có đứa con này, biết bao công phu để anh thoát hiểm ở tuổi 12 và vì vậy, biết bao thương yêu cho tất cả những gì liên quan đến một con người có tên là Nguyễn Quang Thân. Mẹ anh từng tuyên bố: “Thằng Thân mà có bị cọp vồ, tao cũng sẽ đấu tay đôi với cọp đển giành lại nó!”.

Nhưng đâu chỉ có công đức, mẹ anh “hạ gục” anh bằng một trí tuệ bẩm sinh minh tuệ, bằng tấm lòng công minh không giới hạn, bằng khả năng diễn giải mọi việc một cách lưu loát và trên hết, bằng sự tri kỷ đặc biệt với con trai cả của mình. Anh có thể không rì rầm thâu đêm với vợ nhưng anh sẵn sàng chia sẻ giòn tan suốt ngày này đến chí đêm khác với mẹ của mình. Và anh kết luận: Mẹ đã làm sẵn cho anh tất cả, ơn cao đức dày, những câu chuyện có tính văn xuôi, những trang Kiều bà thuộc và những lời dạy mà anh chỉ làm đúng như thế thì không phải phấn đấu gì nữa cả. Rửa mặt cũng nhớ lời mẹ, “phải rửa mắt trước”, sống chỉ có một phương châm từ mẹ, “coi con người hơn của cải”, và, cư xử thì vô cùng nhiều những lời răn như ca dao, tục ngữ.

Được sinh ra và nuôi nấng bởi một bà mẹ như vậy thì mới chỉ là may mắn nền tảng riêng anh. May mắn thứ hai là anh còn có một quê hương tuyệt vời để ngợi ca. Còn nhớ lần đầu về quê anh bằng ô tô, khi xe bắt đầu qua cầu Linh Cảm, xe chạy song song với rặng núi Thiên Nhẫn, sông Lam rồi lát nữa sẽ là Ngàn Phố, anh ngắm quê và liên tục “thuyết trình” còn tôi thì ngắm anh. Anh bồn chồn trai trẻ tinh khôi như một gã học trò phổ thông về hè. Quá đẹp hình ảnh anh đắm đuối vào quê và cũng quá xứng đáng để anh đắm đuối. Sông xanh núi mờ, những vạt đồng xao động như tranh vẽ, những cây sao những nếp nhà đã sinh ra hàng trăm văn nhân, trong đó có hàng chục người trở thành danh nhân của đất nước tỏa tiếng thơm ra ngoài biên giới quốc gia. Đến khi chiếc xe tới một cây cầu treo đặc trưng của vùng sơn địa, tôi mới choàng biết, thảng thốt: “Anh người miền núi sao anh?”. Anh cười nghiêng ngả, cười chòng chành cả xe vì đã giấu biệt được tôi “gốc rễ” miền núi của mình, và sau đó anh trang nghiêm dần, giọng tự trào quen thuộc: “Miền núi thì đã sao, trai miền núi nguy hiểm thế nào em biết rồi đó!”.

Một con người yêu mẹ và yêu quê như thế thì có lẽ, nói như anh, người đó sẽ gặp may suốt cả đời mình. Ba Mẹ cho anh bộ gien tuyệt vời, riêng Mẹ anh, bà cho anh tư chất, tấm lòng và cả sự sắc sảo để viết văn. Và vùng hiếu học Nghệ Tĩnh cùng với khí sông khí núi Hương Sơn đã cho anh thêm nữa, rất nhiều, tất cả, chuẩn bị để anh gánh vác định mệnh một nhà văn sức vóc nằm trong bốn chữ vàng mà mấy ngày qua, bạn bè làng văn làng báo đặt cho anh: Tài hoa và Tử tế.

Anh rời quê mẹ và rời cánh đồng thung lũng khá sớm, từ khi đi trung học phổ thông. Anh thèm mẹ, nhớ hơi mẹ, muốn ăn những món mẹ nấu mỗi ngày nhưng từ trường Phan Đình Phùng về mẹ phải đi bộ. Bàn chân lãng tử tuổi thiếu niên đã khiến anh tự khám phá biết bao ngóc ngách quê và chính bản thân mình: anh đắm đuối với Ngàn Phố và tự biết bơi rồi bơi giỏi như cá, tự biết cái vũng, cái vạt đồng hay con lạch nào có nhiều cá, tự nghe ra tiếng các loại chim và nghe tiếng lòng mình với gió Lào, với hoa cỏ, với cả những phận người hẩm hiu như giun dế nữa. Kháng chiến bùng nổ, anh vào Thiếu sinh quân, anh bảo giai đoạn đó sướng nhất là được nghe Tướng Nguyễn Sơn giảng Kiều. Và chiến tranh đã cuốn anh đi xa dần, xa dần cái miền núi của mình, mang trữ lượng sống mãnh liệt ấy vào đời: viết văn, in những truyện ngắn đầu tiên, được giải thưởng văn học đầu tiên và yêu một cô gái đẹp nổi tiếng có tên một loài hoa đẹp: Hải Đường. Rồi cưới nhau, năm ấy anh 24 tuổi. Anh thường tổng kết với người vợ muộn màng là tôi, tổng kết mà như trần tình rằng: “Anh cho Hải Đường tuổi thanh tân dào dạt của anh, còn em, anh cho em tuổi trung niên đằm thắm của anh”. Tôi thường ứa nước mắt bởi cách tổng kết ấy nhưng sâu xa tôi hoài nghi về hai chữ đằm thắm. Anh vẫn hào hoa, mãnh liệt chứ có giảm gì đâu, nói rằng anh cho tôi tuổi trung niên chín chắn thì đúng hơn. Nhưng mà, ngay lập tức tôi hoài nghi chữ chín chắn này, anh đâu có chưa chín chắn khi chọn con đường văn chương gập ghềnh cùng với cuộc hôn nhân đầu cũng gập ghềnh của mình? Ba đứa con, trai đầu thì Nguyễn Quang Phương Đông trí tuệ, sức đọc và sức tự học giống anh, con trai thứ Nguyễn Quang Thanh Hiên thì dào dạt yêu thương mọi người giống hệt anh, con gái duy nhất Nguyễn Thị Thanh Tú nhiều nét mềm mại, lý trí cũng của anh nữa. Thôi thì, số cả, anh đào hoa và anh luôn muốn hoàn thiện cuộc sống của mình kể cả khi đã có ba đứa con; anh là vậy, luôn tìm kiếm, độc thoại, đối thoại và cất bước dù trong khi anh bước tiếp, lúc cắm cúi lúc cất cao đầu, bao giờ anh cũng tự tin, kiêu hãnh và lạc quan, rằng mình vẫn cứ đang là người tử tế.

Vợ chồng nhà văn Nguyễn Quang Thân-Dạ Ngân...

Anh và tôi, anh 47 tuổi, tôi 30 tuổi gặp nhau trên đường thiên lý văn chương. Sau khi anh cho tôi ra mắt bà mẹ phi thường của anh thì tôi tin anh hoàn toàn và chờ đợi. Chúng tôi đã nguyện là chờ đợi để các con hai bên trưởng thành hết đã. Và đúng như chúng tôi từng cùng nhau khấn nguyện đất trời, 11 năm chờ nhau, chúng tôi đã đến được với nhau khi con gái út Thanh Tú đã xong đại học, con gái Thu Uyên của tôi vào năm thứ hai đại học, duy chỉ có út Thế Vinh thì mới còn ở tuổi 17. Bắt đầu ở chúng tôi một giai đoạn gây dựng từng viên gạch cho lâu đài khiêm nhường của mình, đăng ký và tự đeo nhẫn cho nhau chứ không làm một cái đám cưới để các con khỏi tổn thương hơn, viết báo nuôi văn và nuôi hai con của tôi còn chưa trưởng thành xong, và, như mọi đôi cùng là nhà văn sống dưới một nếp nhà: chúng tôi đấu tranh với nhau để mọi thứ đồng nhất hơn, sâu sắc hơn, bao dung hơn, trên tất cả, là để hai bề con thương nhau như ruột thịt, chúng tôi chỉ cần như thế mà thôi, nếu phải gác văn chương sang bên để dành tâm sức và thời gian cho việc đó, chúng tôi cũng sẽ làm, coi là lẽ sống cuối đời của mình. May mắn sao, lại may mắn nữa đây, may mắn này mới to lớn nhất đây, các con, hai bề con năm đứa của chúng tôi đều tốt bụng, văn minh và hiểu biết. Rồi 10 đứa cháu lần lượt xuất hiện, một đội hình cháu 10 đứa như trong mơ, nhà nào cũng một trai một gái, chắc không mấy gia tộc nào hai bề con mà có mười đứa cháu như chúng tôi có.

Nhà văn Nguyễn Quang Thân khi đặt cạnh nhà văn Dạ Ngân là tôi, tự nhiên khiến cho cả hai và cho mỗi chúng tôi một thương hiệu mà chúng tôi vừa sung sướng nhận lấy, vừa luôn phải dày công hơn, mãi mãi, cho xứng với tin yêu của gia tộc, mọi người, nhất là với năm đứa con mà nói cho kỳ cùng, sự chọn lựa sau này của chúng tôi cũng đã làm tổn thương chúng nó. Thuyết phục anh rời Hà Nội rất cần ở tôi sự chuẩn xác về mặt chuẩn bị và một tấm lòng với mọi phía từ anh. May mắn, lại may mắn nữa đây, anh có lọ tro cốt của người Mẹ vĩ đại ở Sài Gòn từ năm 1990 trong nhà linh chùa Thập Phương bên kia cầu Kinh Thanh Đa, đó là sức mạnh duy nhất kéo được anh vào, không phải từ tôi mà là từ Mẹ anh. Âu đó cũng là sự thu xếp kỳ diệu của số phận dành cho hoàng tử, cho con trời. Anh chỉ nói mỗi một lần: “Rời Hà Nội anh thương chú Quân hơn con gái Tú, vì Tú có mẹ nó, có cả nhà ngoại nó, có chồng và nhà chồng nó, còn Quân, gần gũi nhất chỉ có anh”. 

Anh sớm thấy yêu Thanh Đa và Sài Gòn. Con trai thứ Nguyễn Quang Thanh Hiên sống ở Hungari báo hiếu bố một căn hộ hiện đại bên bờ biển Vũng Tàu. Anh bảo anh đã có thiên đường ngay trong một buổi nếu chịu khó hai giờ ngồi xe. Anh sống vui tươi, tràn trề, khỏe mạnh biết bao nhiêu. Bắt đầu ở tôi sự bất an kỳ lạ mà chắc chỉ có “cái lũ” nhà văn mới nghĩ ra: bất an về sự viên mãn của mình. Viên mãn con và cháu, viên mãn tình thương lớn hai gia tộc dành cho, viên mãn kinh tế dù rất khiêm nhường, viên mãn trí tuệ, viên mãn viết báo viết văn, nói chung là viên mãn từ tinh thần tới vật chất. Tôi thường nói với anh “Sự viên mãn này bao lâu anh, mãi mãi thì là bao lâu, anh?”. Chúng tôi bắt đầu nhìn vào tuổi già và cái chết, một cách vừa thẳng thừng vừa lãng mạn quen thuộc của nhau. Tôi bảo “Anh nói anh sống đến trăm tuổi, lúc đó em cũng 83, chết cùng ngày được rồi, chỉ một điều ước duy nhất nữa là được chết cùng ngày để các con làm giỗ cho tiện”. Anh cười kiểu cười hào sảng và đôi chút giễu nhại: “Ừ, anh một trăm thì em cũng mới có 83 thôi, bằng anh thời điểm này, vậy thì thiệt cho em quá”. Đó là một đêm trước Tết mới đây, chúng tôi tâm sự, đùa và nghiêm túc, lúc nào cũng trộn lẫn vào nhau và dừng lại khi bỗng thấy vấn đề bắt đầu nhạy cảm quá.

Con gái Thu Uyên khóc lặng và tổng kết y như một lời than thân: “Kết thúc như vầy uổng quá mẹ ơi!”. Uổng quá, quá uổng. Chúng tôi đang ở vào độ sung mãn nhất về tất cả, gia đạo, trí tuệ, văn chương, sức khỏe. Uổng cho tất cả những người thân của chúng tôi và uổng cho thương hiệu cặp đôi vàng của làng Văn. Nhưng trời quả là không cho ai quá nhiều, chúng tôi đã được quá nhiều, trời bảo đủ rồi, đừng làm cho người đời ganh tỵ, đủ rồi!

Anh 83 tuổi, ra đi như anh tuyên ngôn “Anh sẽ khỏe mạnh cho đến chết”. Anh ra đi như một trò đùa tinh quái, như một cú chơi sốc, như một sự khiêu khích quen thuộc và tự trào của anh. Bàng hoàng hết cả. Nhưng thực sự kết thúc một cuộc đời đã sống hết cung bậc nồng nhiệt với từng ngày, mỗi ngày. Sự bất an của tôi là chính xác, trời lấy đi của anh ít nhất cũng mười năm mơ ước, nhưng trời đã phán: đủ rồi, xin thêm nữa cũng không được. Con trời và mệnh trời. Anh thanh thản, anh thương vợ thương con cháu, thương gia tộc hai bên, anh không muốn đau lâu ốm dài làm phiền ai cả. 

Anh ơi, em góa, tuổi góa không sớm nhưng quá sớm so với 35 yêu đương và 24 năm chồng vợ của chúng ta. Em sẽ là bà góa tận hiến của anh, tình yêu vĩ đại của em, người chồng hài hước của em, người đồng nghiệp trác việt của em, người đáng để em tôn thờ và phụng sự. Yên tâm anh nhé, các con và cháu sẽ vẫn nguyên vẹn như vậy trong vòng tay của em, sự tận hiến mà anh từng ca ngợi và thụ hưởng.

Cuộc đời anh, cuộc đời của chúng ta dài như tiểu thuyết. Chúng ta từng nói với nhau, “Đừng hỏi ta là ai, mà chỉ nên hỏi Chúng ta là người như thế nào, chỉ nhớ hỏi nhau câu đó là sẽ yên tâm mình đang sống đúng”. Lạy anh, em sẽ nối tiếp anh tình yêu trăn trở với Nhân loại, Đất nước, Quê hương, là thuộc tính mà nhà văn có kích cỡ phải biết và giữ lấy. Lạy anh đi trước, gặp mẹ trước nghe anh, chúng mình sẽ là hai đứa con, hai nhà văn quỳ ở bên cái ngai của mẹ, như anh mong ước. 

Lạy anh, Người Yêu Dấu của em. Lạy anh, Người Yêu Dấu của các em, anh cả của các em, niềm tự hào của toàn thể gia tộc. Lạy bố lạy ba, Người Yêu Dấu của các con, năm đứa con của bố và ba. Lạy ông, Người Yêu Dấu trẻ trung và bao la của mười đứa cháu.

Đêm 9/2 Đinh Dậu (tức 6/3 dương lịch)

Dạ Ngân

0 đồng, 800 tỉ đồng và cựu thống đốc Nguyễn Văn Bình

Một câu hỏi hóc búa hơn được đặt ra, là thị trường sau thời Thống đốc Nguyễn Văn Bình đang tiếp tục có bao nhiêu ngân hàng ẩn danh mang nguy cơ 0 đồng?

Cựu thống đốc NHNN, đương kim ủy viên bộ chính trị Nguyễn Văn Bình - tác giả của "ngân hàng 0 đồng"

Quốc hữu hóa vốn cổ đông?

Tại phiên tòa hình sự sơ thẩm ngày 6-3, phía đại diện Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) cho rằng quyết định mua lại OceanBank giá 0 đồng là quyết định đơn phương của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không phải là sự thoả thuận. Lúc đó, coi như phần vốn góp cổ đông 800 tỉ đồng của PVN bị mất trắng.

Để làm rõ về thiệt hại đối với các nhà đầu tư vào OceanBank, tòa mời đại diện PVN. Chủ tọa hỏi: “OceanBank vừa có nói đến vốn góp của PVN thì về 0 đồng. Trách nhiệm này thuộc về ai, ông có đề nghị gì không? Trách nhiệm của các cá nhân trong quá trình quản lý vốn 800 tỉ đồng của PVN tại OceanBank như thế nào?”.

Vị đại diện PVN trình bày: “Chúng tôi khẳng định những người đại diện vốn góp PVN tại OceanBank đã thực hiện đẩy đủ trách nhiệm của mình tại OceanBank, chúng tôi không có đủ trách nhiệm phán xét. Chúng tôi là đơn vị góp vốn tại OceanBank, quyết định mua lại ngân hàng này 0 đồng là quyết định đơn phương của Ngân hàng Nhà nước không phải là sự thoả thuận. Vì vậy, trong trường hợp này chúng tôi sẽ bảo lưu quyền và nghĩa vụ - vấn đề xác định trách nhiệm những người đại diện phần vốn góp của PVN tại OceanBank, chúng tôi nghĩ rằng không có cơ sở để phán xét trách nhiệm của họ”.

Theo cáo trạng, tính đến ngày 31-3-2014, vốn điều lệ của OceanBank là 4.000 tỉ đồng, gồm 1.137 cổ đông, trong đó có 4 cổ đông sở hữu trên 5% vốn điều lệ là PVN chiếm 20%, công ty cổ phần Tập đoàn Đại Dương chiếm 20%, công ty TNHH VNT chiếm 20%, công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Sông Đà 6,65%...

Nền kinh tế thị trường XHCN không có khái niệm ‘phá sản ngân hàng’?

NHNN giải thích chuyện đưa ra phương án mua lại ngân hàng đang thua lỗ với giá 0 đồng, vì “nếu để một ngân hàng chết, thị trường có thể náo loạn và chúng ta sẽ không lường hết ảnh hưởng của nó”. Cơ sở để thực hiện biện pháp này là Quyết định 48/2013/QĐ-TTg do Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký ban hành ngày 01 tháng 08 năm 2013, hiệu lực thi hành kể từ ngày 20 tháng 9 năm 2013.

Điều mà không ít người quan tâm hiện nay là nguồn vốn ở đâu để xử lý ngân hàng theo cách mua lại. Dù là mua với giá 0 đồng, NHNN ắt phải kế thừa trách nhiệm với người gửi tiền, khắc phục các điểm yếu, lấp đầy các khoản lỗ cũng như bổ sung đầy đủ số vốn điều lệ theo quy định, và cần một khoản chi phí rất lớn cho việc tái cấu trúc nhà băng. Nói dễ hiểu hơn, với ngân sách quốc gia èo uột, thì để giữ được tiếng thơm của ưu việt nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, các quan chức tìm mọi cách để ở Việt Nam không có chuyện phá sản ngân hàng.

Cho đến nay, có đến 3 ngân hàng cổ phần đã bị NHNN mua lại toàn bộ cổ phần với giá 0 đồng: Ngân hàng Xây dựng (VNCB) là ngân hàng đầu tiên bị NHNN mua lại bắt buộc toàn bộ cổ phần với giá 0 đồng vào ngày 2/2/2015; Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) là trường hợp thứ 2 được cơ quan quản lý mua lại với giá 0 đồng, sau VNCB vào ngày 25/4/2015; Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GP.Bank) là ngân hàng thứ 3 bị NHNN mua lại bắt buộc toàn bộ cổ phần giá 0 đồng kể từ ngày 7/7/2015.

Và cho đến thời điểm này, phía NHNN vẫn chưa đưa ra được câu trả lời là đã có thể thu hồi vốn mà ngân sách quốc gia đã bỏ ra hay chưa? Bởi, khi tiếp nhận VNCB cũng như các ngân hàng yếu kém khác, NHNN đồng nghĩa ôm một khoản nợ xấu lớn, rất khó xử lý và nguy cơ mất vốn là cực cao. Về lý thuyết, trong một nền kinh tế thị trường chưa xác định được hình hài như Việt Nam, thì không hề dễ dàng để phục hồi một ngân hàng mà vốn chủ sở hữu âm, tức đã phá sản về mặt kỹ thuật. Do đó, rất mong manh cho kỳ vọng sự phát triển đến một giai đoạn hưng thịnh, bắt đầu có lãi nhằm trả lại những chi phí cũng như vốn điều lệ cho Nhà nước.

0 đồng không hẳn là 0 đồng

Thời điểm đưa ra giải pháp “ngân hàng 0 đồng”, khi ấy Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình xác nhận: “Các ngân hàng 0 đồng thực chất là đã phá sản từ lâu vì thua lỗ âm vốn chủ sở hữu”. Nói khác đi, các ngân hàng phá sản là vì nghĩa vụ nợ đã lớn hơn tài sản hiện có. Nếu muốn tiếp tục hoạt động thì họ cần phải bơm thêm vốn để đảm bảo hệ số an toàn của ngân hàng. Bên cạnh đó, các ngân hàng 0 đồng còn ghi nhận những sai phạm của ban lãnh đạo trong hoạt động kinh doanh.

Câu hỏi đặt ra: Vì sao Nhà nước mua lại ngân hàng tư nhân với giá 0 đồng và tài sản ở những ngân hàng này có thực sự 0 đồng hay không?

Quá trình tìm hiểu cho thấy, có rất ít con số tài chính được minh bạch. Chẳng hạn ở Ngân hàng Xây Dựng, số lỗ lũy kế trước khi bị mua lại với giá 0 đồng là hơn 18.000 tỉ đồng. Ở GPBank, số lỗ lũy kế lên đến hơn 12.000 tỉ đồng. OceanBank thì chưa có thông tin thêm. Theo báo giới, nợ xấu hiện có của 3 ngân hàng này là hơn 20.000 tỉ đồng - một con số quá cao so với vốn điều lệ của 3 ngân hàng là chỉ khoảng 10.000 tỉ đồng. Tất nhiên, trước khi mua lại những ngân hàng với giá 0 đồng này, NHNN nói rằng đã thực hiện định giá và kiểm toán độc lập. Song con số cụ thể như thế nào thì thị trường lại... không được biết.

Cứ tưởng với giá 0 đồng có nghĩa NHNN mua lại các ngân hàng này hoàn toàn không mất tiền, nhưng trên thực tế, với vai trò là người cho vay cuối cùng trong nền kinh tế, NHNN vẫn phải tốn chi phí cho 

những ngân hàng 0 đồng này.

Không khó để liệt kê nhanh những chi phí hiện hữu, gồm chi phí tái cấp vốn để hỗ trợ thanh khoản, chi phí hỗ trợ nhân sự từ những ngân hàng lớn. Chí ít thì NHNN cũng phải bù thêm khoản tiền để các ngân hàng bị tiếp quản đạt đủ số vốn pháp định là 3.000 tỉ đồng theo quy định. Nhớ lại trường hợp ngân hàng hợp nhất SCB trước đây, để tồn tại được cho đến nay, ngân hàng này phải được tái cấp vốn và con số được nhắc đến gần đây lên đến 21.000 tỉ đồng.

Một câu hỏi hóc búa hơn được đặt ra, là thị trường sau thời Thống đốc Nguyễn Văn Bình đang tiếp tục có bao nhiêu ngân hàng ẩn danh mang nguy cơ 0 đồng?

Hành chính hóa nhiều quá

Cứ mỗi khi nền kinh tế rơi vào khẩn cấp là Nhà nước Việt Nam thường sử dụng nhiều biện pháp hành chính. Sau khi vào WTO, ai cũng tưởng thị trường hoá nhiều hơn, tuy nhiên với bảo thủ theo nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, thì với những biện pháp hành chính mang tính chữa cháy càng làm bất ổn tăng thêm.

“Đây cũng là đặc thù của Việt Nam. Nước ngoài cho rằng những trường hợp này cho phá sản chứ Nhà nước không ôm, nhưng chúng ta không thể để phá sản được. Đây không phải là dân sự thông thường nên trong trường hợp này Nhà nước phải đứng ra giải quyết”, một quan chức NHNN từng tuyên bố chắc nịch như vậy tại hội thảo “Định vị hệ thống ngân hàng sau tái cơ cấu” do Viện Kinh tế Việt Nam và báo điện tử Diễn đàn đầu tư – Bizlive tổ chức.

Như vậy, động thái mua lại các ngân hàng 0 đồng có thể tạo nên tâm lý ỷ lại trong khối ngân hàng tư nhân. Và điều này có thể tạo nên những gánh nặng mới cho Nhà nước. Trong lúc đó, theo lẽ thường, nếu đã cho ra đời ngân hàng, thì cũng có thể cho phá sản một cách công bằng theo quy luật kinh tế thị trường. Phá sản cũng là một bài học tốt cho cả ngân hàng lẫn người gửi tiền. Còn người gửi ngân hàng sẽ được phía Bảo hiểm tiền gửi chi trả các khoản thiệt hại.

Nguyễn Tuấn – Thảo Vy

(VNTB)