Tin Liên Quan
Bạn có nghe qua về đặc xá và đại xá chưa? Kỳ thực đây là những vấn đề có từ thời xa xưa ở nhiều nơi. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua vấn đề này.
Sự khác nhau giữa đại xá và đặc xá
Với Trung Quốc thời cổ đại, mỗi khi gặp thời thái bịnh thịnh trị, nhà vua thường thi hành đại xá trong thiên hạ; nhưng đặc xá là một khái niệm của luật pháp, có bản chất khác với đại xá.
Đại xá để miễn tội và hình phạt cho một số đông người, xóa bỏ hoàn toàn triệt để tội cho họ; đặc xá chỉ miễn hình phạt cho một người nhất định, không hủy bỏ tội lỗi mà người đó gây ra. Có nghĩa là, đại xá có thể miễn chấp hành hình phạt, hay miễn truy tố hình sự; đặc xá chỉ miễn hoặc giảm mức độ chấp hành hình phạt, nhưng không miễn truy tố hình sự. Trong lệnh đại xá phải chỉ rõ loại tội và phạm vi miễn xá, những tội phạm ở trong phạm vị đều được tha bổng chứ không cần phải chỉ rõ người cụ thể nào. Còn lệnh đặc xá phải có danh sách cụ thể đối tượng được tha bổng. Nhà chính trị nổi tiếng người Myanma là Aung San Suu Kyi đã được tha trước thời hạn vào năm 2010 là được lệnh đặc xá giảm hình phạt một năm rưỡi.
Về danh nghĩa, đại xá là miễn hình phạt với phạm nhân ở phạm vi toàn bộ hoặc một bộ phận trong phạm vi toàn quốc. đại xá xuất hiện với tần suất khá cao trong lịch sử Trung Quốc, kéo dài liên tục đến cuối triều nhà Thanh. Trong lịch sử, người thống trị khi thực hiện đại xá sẽ ban hành lệnh đại xá. Theo thống kê, trong lịch sử các vương triều kéo dài hơn 2000 năm ở Trung Quốc, các Hoàng đế đã thực hiện hơn 1.200 lần đại xá, các vương triều cứ khoảng hai hoặc ba năm là có một lần đại xá. Ví dụ trong 418 năm thời Tây Hán đã ban hành 186 lần lệnh đại xá, bình quân 2,24 năm đại xá một lần; trong 381 năm thời Tam quốc Lưỡng Tấn Nam Bắc triều ban hành 428 lần lệnh đại xá, bình quân 0,89 năm một lần; trong 289 năm triều nhà Đường đã ban hành 184 lần đại xá, bình quân 1,57 năm một lần; trong 319 năm triều nhà Tống đã ban hành 203 lần đại xá, bình quân 1,57 năm một lần; trong 97 năm triều nhà Nguyên đã ban hành 45 lần đại xá, bình quân 2,15 năm một lần; trong 276 năm triều Minh có 55 lần đại xá, bình quân 5,02 năm một lần. Trong 267 năm triều nhà Thanh có 19 lần đại xá, bình quân 14,05 năm một lần.
Tình hình thi hành đại xá
Những lý do đại xá vào thời cổ ở Trung Quốc có rất nhiều, nhà luật học thời mạt nhà Thanh là Thẩm Gia Bản (沈家本) từng khảo cứu về tình hình đại xá triều nhà Hán đã thống kê những lý do đại xá gồm: đăng cơ, đổi niên hiệu, lập Hậu, lập Thái tử, Hoàng hậu lâm triều, đại tang, đế quan, cúng tế trời đất, tế minh đường, lâm ung, phong thiện, lập miếu, tuần thú, rời cung, định đô, tòng quân, khắc tiệp, điềm lành, thiên tai, gặp loạn…