Phạm Viết Đào.
Sử ký Tư Mã Thiên chép chuyện Chu Lệ Vương (? - 828 TCN) chủ trương " dĩ bạo trị quốc", kiêu ngạo, trấn áp kẻ bất đồng chính kiến...
Mở đầu bộ tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc là chuyện Chu Vũ Vương, sau khi đánh quân nổi loạn Khương Nhung bị thua trên đường về kinh, Vũ Vương đi qua một cái chợ thấy bọn trẻ đang tụm nhau lại hát: "Thỏ mọc thì Ác phải tà; Yển hồ cơ bặc ấy là mất Chu”…
Nghe thấy lời nói trái tai, xấu gở, Chu Vũ Vương cho đây là " thế lực thù địch", tự diễn biến, tung tin thất thiêt, muốn lật đổ nhà Chu.
Chu Vũ Vương cho bắt thì bọn trẻ khai: do một thằng bé mặc áo đỏ dạy cho…
Chu Vũ Vương cho bắt thì bọn trẻ khai: do một thằng bé mặc áo đỏ dạy cho…
Về triều Vua truyền cho tư thị quan: Từ nay nếu còn nghe đứa trẻ nào hát thì giết cả cha lẫn mẹ…
Không những thế, vua nổi giận, tìm được thầy mo nước Vệ, sai giám sát những kẻ chỉ trích, đem bẩm lại để giết. Người chỉ trích ít đi, chư hầu không tới chầu.
Năm thứ ba mươi tư, vua ngày càng hà khắc, người trong nước không ai dám nói, đi đường chỉ dùng ánh mắt nhìn nhau…Trước tình cảnh đó Thiệu công đã lên tiếng can ngăn Chu Lệ vương (? - 828 TCN):“Dân không chịu nổi chính lệnh nữa rồi”.
Vua nổi giận, tìm được thầy mo nước Vệ, sai giám sát những kẻ chỉ trích, đem bẩm lại để giết. Người chỉ trích ít đi, chư hầu không tới chầu.
Năm thứ ba mươi tư, vua ngày càng hà khắc, người trong nước không ai dám nói, đi đường chỉ dùng ánh mắt nhìn nhau. Lệ vương vui mừng, bảo Thiệu công rằng: “Ta có thể cấm tuyệt lời chỉ trích rồi, không ai dám nói nữa”. Thiệu công nói: “Ấy là bịt miệng vậy.
Đề phòng miệng dân còn hơn phòng lũ. Đê ngăn mà vỡ, thương tổn ắt nhiều, dân cũng như vậy. Thế nên người trị thủy phải cho sông được khơi thông, người trị dân phải cho dân được bày tỏ. Vậy nên thiên tử xử lý chính sự, phải sai công khanh cho tới liệt sĩ dâng thơ, nhạc quan dâng khúc hát, sử quan dâng sách, thái sư dâng bài trâm, kẻ mù dâng bài phú, kẻ thong manh dâng bài tụng, trăm quan can gián, dân chúng truyền lời, cận thần khuyên nhủ, thân thích góp ý, nhạc – sử bảo ban, bô lão chỉnh sửa, rồi vua cân nhắc. Vậy nên chính sự thi hành mới không trái đạo.
Dân có miệng cũng như đất có núi sông vậy, của cải từ ấy mà ra; cũng như đất có chỗ phẳng trũng cao thấp, cái ăn cái mặc từ ấy mà ra. Qua lời truyền miệng, thành bại từ ấy rõ rệt. Làm việc tốt, ngừa việc xấu, ấy là cách tạo ra của cải, ăn mặc vậy. Dân suy nghĩ trong lòng mà phát lời ở miệng, chín chắn rồi làm. Nếu bịt miệng họ, liệu được bao lâu?” Vua không nghe. Thế rồi cả nước chẳng ai dám nói lời nào, ba năm sau theo nhau tạo phản, tấn công Lệ vương. Lệ vương bỏ chạy đến đất Trệ...
(Sử ký của Tư Mã Thiên, Trần Quang Đức dịch)
Nhà chu sụp đổ do 'blogger-facebooker-đứa bé áo đỏ"- hay do Cung Nát-U Vương
Mầm mống sụp đổ của nhà Chu khởi nguồn từ khi Cung Nát-Chu U Vương lên ngôi. Đó là giai đoạn nhà Chu bị động loạn, mất quyền kiểm soát, sụp đổ, bước qua giai chém giết nhay kéo dài 300 gọi là thời Chiến quốc…
Mầm mống sụp đổ của nhà Chu khởi nguồn từ khi Cung Nát-Chu U Vương lên ngôi. Đó là giai đoạn nhà Chu bị động loạn, mất quyền kiểm soát, sụp đổ, bước qua giai chém giết nhay kéo dài 300 gọi là thời Chiến quốc…
- 
