Tác
giả: Hồ Bạch Thảo
Tìm hiểu nền bang giao Trung Việt; hầu như bất cứ lúc nào
trong nước ta có biến, đều được Trung Quốc dòm ngó hết sức kỹ lưỡng. Lịch sử
thường ghi nhận những cuộc xâm lăng của Trung Quốc được khởi đầu bởi những biến
cố trong nước ta; hoặc do chính bàn tay Trung Quốc tạo ra, hoặc tự phát trong
nội bộ.
Nếu cần
phải dẫn chứng, thì nguyên nhân gần mở đầu cảnh ngàn năm đô hộ, phải kể đến
việc Sứ giả Trung Quốc có mặt trong cung đình nhà Triệu, xúi dục mẹ con Cù Thị
bán nước; việc không thành, xảy ra cuộc chính biến của Lữ Gia. Tiếp đó Hán Vũ
Đế ra lệnh mang đại quân sang xâm lăng; biến lãnh thổ Nam Việt thành 9 quận của
nhà Hán:
Lâu thuyền qua đỉnh, sư tứ khởi,
Hoặc xuất Quế Dương hạ Ly Thuỷ.
Việt Lang truy trảm Lữ Gia đầu,
Cửu quận đồng qui Hán Thiên tử. [1]
Lâu thuyền qua đỉnh, sư tứ khởi,
Hoặc xuất Quế Dương hạ Ly Thuỷ.
Việt Lang truy trảm Lữ Gia đầu,
Cửu quận đồng qui Hán Thiên tử. [1]
(Rồi Lâu
Thuyền, Qua Thuyền [2] Tướng
quân khởi binh bốn phương,
Xuất phát từ Quế Dương hướng theo dòng sông Ly Thuỷ [3] .
Tướng Việt Lang truy kích chém đầu Lữ Gia
Chín quận Nam Việt đều thu về tay nhà Hán.)
Xuất phát từ Quế Dương hướng theo dòng sông Ly Thuỷ [3] .
Tướng Việt Lang truy kích chém đầu Lữ Gia
Chín quận Nam Việt đều thu về tay nhà Hán.)
Đến giai đoạn tự chủ chưa được bao lâu, thì vua Đinh Tiên
Hoàng bị thích khách giết; trong nước sinh nội loạn bởi phe chống đối Thập đạo
Tướng quân Lê Hoàn. Tin tức đến tai triều đình Trung Quốc, viên đại thần Lư Đa
Tốn vồ lấy cơ hội, tâu với vua nhà Tống như sau:
“Nước Việt có nội loạn, đây là lúc trời muốn diệt chúng, nên bất
thình lình dùng binh tập kích như sấm sét không kịp bịt lỗ tai. Nếu dùng lời
nhân nghĩa giảng giải dông dài, thì mưu kế sẽ bị tiết lộ. Một khi chúng biết sẽ
ngăn sông phá núi để chuẩn bị, thì sự thắng bại khó mà lường được. Chi bằng
dùng Nhân Bảo làm tiên phong, chọn tướng giỏi và 3 vạn lính Kinh Hồ rong ruổi
mà tiến, thế như bẻ cành khô củi mục, đó là kế vẹn toàn không lo thất thố.” [4]
45 
