Phạm
Viết Đào.
Tháng 2/1979 và những năm 1980-1981,
Trung Quốc đã đưa quân vào xâm lấn lãnh thổ Vị Xuyên tại khu vực Thanh Thủy,
Thanh Hương, 1800 A-B nhưng quy mô các cuộc giao tranh ở tầm mức tiểu đoàn.
Theo một số CCB, tới 1979, tại chiến
trường Vị Xuyên, phía ta bố trí 2 trung đoàn bảo vệ biên cương, trong đó có
Trung đoàn 122, sau này phiên chế vào Sư đoàn 313.
Trước năm 1979, cột mốc biên giới Việt-Trung
nằm sâu trong lãnh thổ Trung Quốc, cách cửa khẩu Thanh Thủy hiện tại quãng 800
m, nằm tại 1 cái chợ biên giới…
Ngày 26/3/1984, trong khi Quân tình
nguyện Việt Nam cùng lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia bắt đầu
đợt hoạt động lớn truy quét tàn quân Khmer Đỏ thì ở khu vực biên
giới Việt-Trung, Trung Quốc cũng ráo riết chuẩn bị cho chiến dịch
tiến công lấn chiếm lãnh thổ Việt Nam.
Trên tuyến biên
giới thuộc tỉnh Hà Tuyên (nay là Hà Giang), Trung Quốc tập trung 4 sư
đoàn bộ binh và 1 sư đoàn pháo binh của Đại quân khu Côn Minh trên thê
đội một, áp sát hướng Vị Xuyên-Yên Minh.
Từ 2/4 đến
27/4/1984, Trung Quốc tiến hành một đợt bắn phá lớn trên toàn tuyến 6
tỉnh biên giới với trên 28.000 viên đạn pháo. Riêng Hà Giang phải chịu
hơn 11.000 viên đạn pháo, ngay cả thị xã Hà Giang nằm sâu trong nội
địa 18 km cũng bị bắn phá.
5 giờ sáng
28/4/1984, trên hướng Vị Xuyên quân Trung Quốc được 12.000 viên đạn pháo
chi viện tấn công vào các trận địa phòng ngự của ta ở phía tây sông
Lô. Do tương quan lực lượng chênh lệch, đến hết ngày 30/4/1984, Trung
Quốc chiếm được các điểm tựa 1509, 772, 685, bình độ 300-400, 226, 233.