MỘT VÀI NÉT ĐÁNG NHỚ CỦA VĂN HỌC ROMANIA

                                            Phạm Viết Đào.
( Bài thuyết trình tại buổi gặp gỡ tại nhà nhà văn Nguyễn Đình Chính )

Hiện tại Romania có khoảng gần 23 triệu dân, có diện tích tự nhiên 238.391 km² so với Việt Nam 331.210 km²…là 2/3 trong khi dân số ¼…

Tên nước Romania nó được ghép bởi 2 đơn nguyên chủng tộc: Roman và Daxia; Chúng ta đã xem Người Daxi nói về nguồn gốc của người Romania và bị đồng hóa về huyết thống bởi đế quốc La Mã tại nên huyết thống, chủng tộc của người Romania hiện tại… Có sự đồng hóa này là do bởi con gái Daxi quá đẹp, quá cuốn hút về sex nên đac cuốn hút các chiến binh La Mã…

Do con gái Romania nổi tiếng về đẹp của châu Âu nên theo  báo chí nước này hiện tại có khoảng 30 % các cô gái làm việc tại các quán đèn đỏ ở Châu Âu là người Romania; giống như “vựa” gái Cần Thơ đang tỏa khắp các thị thành Việt Nam…

Hiện nay, theo báo chí Romania do các sự xuất khẩu  mặt hàng “tươi sống” này mà hàng năm Romania thu về một khoản ngoại tệ 5 % của xấp xỉ 200 tỷ USD GDP là 10 tỷ USD, bằng lượng kiều hồi đổ về Việt Nam…

Do vậy nên nhiều tổ chức xã hội đã gây áp lực lên Quốc hội đề nghị hợp pháp hóa ngành mãi dâm để giữ nguồn, tránh mất máu ngoại tệ. Bởi nếu số tiền thu về được 10 tỷ USD thì chắc chắn các chủ chứa, các đường dây ngầm Tây Âu phải hưởng gấp đôi gấp ba thế; nhưng đề xuất này bị nhà thờ chống đối quyết liệt…

Khác Việt Nam là do các cô gái mang về còn con số trên dưới 10 tỷ của Việt Nam phần lớn do đàn ông mạnh bạo, tức các quan tham chuyển vòng về…Hiện tại Việt kiều ở nước ngoài khoảng 4 triệu người; Khó tin bình quân mỗi người mỗi năm gửi về cho thân nhân số tiền từ 2000-3000 USD ? Số tiền này chỉ có thể bị trà trộn bởi tiền đen, tiền tham nhũng từ các đại dự án đầu tư chuyển ra nước ngoài vòng về…

Viết về kinh tế hiện đại, một tác phẩm kinh tế nổi tiếng người gốc Romania đã đưa ra thuyết “định mệnh địa-kinh tế- chính trị” xuất phát từ thân phận của đất nước Romania: Tại sao các quốc gia thất bại - Daron Acemoglu, James A. Robinson, NXB Trẻ xuất bản 2013

Sử dụng lịch sử Đông-Tây kim-cổ đã diễn ra trên tất cả các châu lục của trái đất này, hai tác giả lập luận rằng những quốc gia thất bại là những đất nước bị cai trị bởi một nhóm quyền thế tập trung, và những nhóm này đã tổ chức xã hội để phục vụ cho quyền lợi riêng của họ trong khi đại đa số quần chúng nhân dân phải trả giá. Thế lực chính trị bị tập trung trong một nhóm nhỏ, được sử dụng để tạo ra tài sản khổng lồ cho những người nắm giữ quyền lực.

Romania nó giống Việt Nam là nó nằm giữa ngã ba đường của các khối quyền lực; dân gian gọi là thế “đầu chày đít thớt” mà có thời Tố Hữu đã có lúc viết bằng những vần thơ tự sướng: Nếu được làm hạt giống để mùa sau; Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa; vui gì hơn làm người lính đi đầu; trong đêm tối tim ta là ngọn lửa…

Do một thời thịnh hành của lối viết tự sướng nên cuối đời Chế Lan Viên đã viết nên những vần thơ sám hối:

- Ai? Tôi!

Mậu Thân 2.000 người xuống đồng bằng 
Chỉ một đêm, còn sống có 30 
Ai chịu trách nhiệm về cái chết 2.000 người đó? 
Tôi!

Tôi - người viết những câu thơ cổ võ 
Ca tụng người không tiếc mạng mình 
trong mọi cuộc xung phong. 
Một trong ba mươi người kia ở mặt trận về sau mười năm 
Ngồi bán quán bên đường nuôi đàn con nhỏ…

(Chế Lan Viên)

Romania cùng giống Việt Nam nên chính cái đất nước này đẻ ra cái Truyền thuyết  Dracula-Quý hút máu người, đó là vũ khí tự vệ của kẻ yếu, ác đến tận xương tủy…để bảo vệ sự tồn tại của giồng nòi mình…

Phát biểu tới đây tôi mở ngoặc thêm vì sao tôi lại cứ vật vã với các trận đánh ở Vị Xuyên Hà Giang nhất là về cái trận 12/7/1984 ở 1509; 4 sư đoàn danh tiếng nhất của Việt Nam từng đánh Điện Biên Phủ, từng giải phóng Buôn Ma Thuột, từng xông vào Dinh Độc Lập  thì bị Trung Quốc đánh cho ôm đầu máu mà chạy đó là 312 của Lê Trọng Tấn, 316 của Chu Huy Mân, những viên tướng nam chinh bắc chiến, chinh đông chinh tây như Lê Duy Mật, Hoàng Đan từng nhúng tay vào trận này…

Trận này có những tiểu đoàn bị xóa hết từ lành đạo tiểu đoàn để cấp trung đội như Tiểu đoàn 1 E 876, tiểu đoàn này 1985 chỉ còn sống sót không quá chục chiến sĩ…356 là nhân ra của 316 đánh Điện Biên và Buôn Ma Thuột sau đó đã giải thể…

Quan hệ ngoại giao Romania là nước Đông Âu đầu tiên công nhận Việt Nam sau Liên Xô; và trong chiến tranh chống Mỹ nhiều thanh niên Romania đã viết thư tình nguyện sang Việt Nam chiến đầu nhưng không được ông Phạm Văn Đồng chấp nhận...( Theo hồi ký Romania và Cuộc chiến Việt-Mỹ) của Ủy viên TVBCT Paul Niculescu-Mizil)

Trong chiến tranh Romania là nước ngoài việc giúp máy móc thiết bị nông nghiệp, xe commăng ca vừa đi vừa đẩy; Romania là nước duy nhất trong phe XHCN cho Việt Nam vay 150 triệu USD sau này Việt Nam trả bằng quần áo…

Nhiếu máy bơm của Romania ở vùng Hà Tây hơn 50 năm qua hiện vẫn dùng được. Chế tạo máy của Romania là loại khá và bây giờ làm gia công cho Đức và Italia vì Romania không có thương hiệu…

Trong chiến tranh thì Romnai cấp học bổng cho trên 3000 sinh viên và lưu học sinh sang học và tôi là 1 trogn số 3000 nghìn người hiện nay giữ được sức khỏe như thế này là do nhờ trong cái tuổi ăn,tuổi lơn đã máy mắn được nuôi bằng bánh mỳ Romania, uống sữa và mật ong Romania…

Đó chính là cơ sở định mệnh đã gắn kết cuộc đời tôi với đất nước, con người, văn hóa và văn học Romania; Thế hệ chúng tôi những người từng học ở Romania vẫn thường rưng rưng mỗi khi nhắc về Romania…

Một số nét đáng lưu ý về văn học Romania…

Romnia có 7 kỳ quan được UNESCO công nhận giống Việt Nam; Có 4 danh nhân văn hóa được UNESCO đề nghị kỷ niệm trên phạm vi thế giới; trong đó 3 người gốc Romania nhưng sống và làm việc ở nước ngoài đó là: Kịch tác gia Luca Caragianle ( 1952-1912 ) với vởi kịch Một  đêm giông tố đã công diễn tạ HN; Ông sinh tại Romania nhưng làm việc và chết ở Đức; Constantin Brancusi ( 1876-1957) sinh ra tại Romania nhưng làm việc và mất ở Pháp ông là tác giả của bức tượng gỗ nổi tiếng Tượng đài Vô Tận (Coloana Infinitului). Đây là tượng đài để tượng niệm 2 triệu người Romania ngã xuống trong thế chiến thứ nhất.

Bức tượng gỗ cao 29,35 m làm bằng gỗ sồi sừng sững trong mưa gió không gãy đổ, không mối mọt thể hiện thuyết Luân hồi của nhà Phật được điêu khắc năm 1916 . 
Eugen Ionescu  (1909 – 1994 ) kịch tác gia phi lý là một trong những người sang lập của trào lưu văn học Hiện sinh tại Pháp với cương lĩnh nổi tiếng: Chúa đã chết và đời là phi lý…

Ở Việt Nam nhà văn Nguyễn Đình Chính là tín đồ của dòng văn học hiện sinh phi lý…; Những tiểu thuyết của Nguyễn Đình Chính như Đêm Thánh nhân; Ngày hoàng đạo đều viết theo hơi hướng kịch phi lý của Ionescu…

Người thứ 4 Mihai Eminescu, thi hào dân tộc sinh 1850-1989 để lại 46 tác phẩm, sống tại Romania và chết tại Nhà thương điên theo những tư liệu chính thống. Còn qua khảo cứu của tôi thì ông bị đập chết trong nhà tế bần, giống như trại cai nghiện vì tội bất đồng chính kiến.

Eminescu nổi tiếng bởi 5 trường ca dưới danh nghĩa 5 bức thư mở mà hiện đại gọi là thư ngỏ kiến nghị gửi chính thể chuyên chế. Theo một nhân chứng kể vào một buổi trưa ông không ngủ dạo lang thang và hát vang bài Hỡi người Romania hãy thức tỉnh  („Deşteaptă-te, române! )

nên ông đã bị viên quản giáo cho một viên gạch vào đầu bị tử thương…

Bài Romania hãy thức tỉnh  thơ của  Andrei Mureșanu do Râmnicu Vâlcea phổ nhạc 1848 và được dung làm quốc ca Romania 1990 vì được hạt vang tại Quảng trường thống nhất bởi hàng triệu người dịp tháng 12/1989…

P.V.Đ.