Thanh tra vượt thẩm quyền, phạm vi
VKSND tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành cáo trạng vụ án "Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản", truy tố một số thành viên đoàn thanh tra Bộ Xây dựng có hành vi "vòi tiền" khi thanh tra tại Vĩnh Phúc tháng 6/2019.
Các bị can bị truy tố gồm: Nguyễn Thị Kim Anh (Phó Trưởng phòng chống tham nhũng thanh tra Bộ Xây dựng); Nguyễn Thị Kim Liên (cán bộ phòng Thanh tra xây dựng 3); Đặng Hải Anh (chuyên viên phòng Thanh tra xây dựng 2) và Nguyễn Thị Thùy Linh (thành viên đoàn thanh tra).
Theo cáo trạng, tháng 3/2019, Nguyễn Thị Kim Anh được điều động, luân chuyển làm Phó Trưởng phòng chống tham nhũng - Thanh tra Bộ Xây dựng và được giao làm Trưởng đoàn thanh tra tại huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc.
 Bị can Nguyễn Thị Kim Anh khi chưa bị bắt.
Bị can Kim Anh biết rõ đối tượng thanh tra theo quyết định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng là UBND huyện Vĩnh Tường, chứ không phải là UBND các xã, thị trấn và không được thanh tra đối với các dự án công trình do UBND cấp xã làm chủ đầu tư.

Nhưng với mục đích trục lợi, trước khi về thanh tra tại huyện Vĩnh Tường, bà Kim Anh đã điện thoại cho một số cán bộ phòng kinh tế hạ tầng của huyện yêu cầu tổng hợp, báo cáo toàn bộ các dự án công trình xây dựng do 29 xã, thị trấn làm chủ đầu tư từ 2013-2018.
Cáo trạng của VKSND tỉnh Phú Thọ nhấn mạnh, Kim Anh không nói rõ đối tượng thanh tra mà chỉ nêu chung chung về nội dung phạm vi thanh tra, nhằm mục đích che giấu việc thanh tra vượt thẩm quyền, phạm vi (ngoài công vụ) để thanh tra trực tiếp đến các dự án, công trình xây dựng do UBND 29/29 xã, thị trấn thuộc huyện Vĩnh Tường làm chủ đầu tư.
Khi dự thảo biên bản kết quả làm việc kiểm tra, bà Kim Anh và những người trong đoàn đã nêu ra nhiều vi phạm của các chủ đầu tư và doanh nghiệp. Sau khi nhận được dự thảo biên bản làm việc, các nhà thầu đã tìm gặp đoàn thanh tra để bổ sung hồ sơ, giải trình về các lỗi vi phạm nhưng không được chấp nhận.
Dọa dẫm để … vòi tiền
Bị can Kim Anh và Hải Anh còn đưa ra các lý do để gây khó khăn cho doanh nghiệp, dọa nếu không thừa nhận vi phạm sẽ yêu cầu nhà thầu về Hà Nội để giải trình.
Do đó, một số nhà thầu, chủ đầu tư đã đề nghị trưởng đoàn thanh tra tạo điều kiện bỏ qua hoặc giảm nhẹ các lỗi vi phạm. Cả bị can Kim Anh và Hải Anh đã  yêu cầu những nhà thầu này phải đưa tiền cho đoàn thanh tra để bỏ qua lỗi vi phạm.
Khi trao đổi, yêu cầu về số tiền phải đưa, hai người này đều viết ra giấy hoặc đánh số trên máy tính đưa cho họ xem rồi xóa, rất ít khi nói bằng lời để tránh việc bị ghi âm.
Cũng theo cáo trạng, bị can Kim Anh đã gặp, bàn bạc riêng với một số thành viên trong đoàn thanh tra, thống nhất việc thu tiền và ăn chia số tiền thu được của các đơn vị bị kiểm tra.
Theo đó, đối với những nhà thầu do Hải Anh phụ trách kiểm tra thì bị can này sẽ tự quyết định số tiền họ phải nộp theo tỉ lệ % số tiền trên hợp đồng. Hải Anh được chia 1/3 tổng số tiền thu được, còn lại bà Kim Anh được hưởng một nửa và một nửa để chi phí chung cho đoàn thanh tra.
Còn những dự án do bị can Thùy Linh phụ trách, Kim Anh bàn bạc thống nhất sẽ yêu cầu phải nộp 5% trên giá trị hợp đồng đối với nhà thầu tư vấn và 0,15% giá trị hợp đồng đối với nhà thầu thi công kiểm tra về điều kiện năng lực.
Tổng số tiền chia được sẽ chia cho Thùy Linh 1/3, số còn lại Kim Anh được hưởng một nửa và một nửa dùng làm chi phí cho đoàn.
Cơ quan điều tra đã làm rõ lần chia tiền đầu tiên diễn ra ngay tại trụ sở Bộ Xây dựng vào tháng 5/2019, bà Kim Anh chia cho Thùy Linh 15 triệu đồng.
Tương tự, những dự án do bà Kim Anh trực tiếp phụ trách sẽ yêu cầu phải nộp 5% trên giá trị hợp đồng đối với nhà thầu tư vấn và 0,15% giá trị hợp đồng đối với nhà thầu thi công kiểm tra về điều kiện năng lực.
Sau khi thu tiền từ các đơn vị, bà Kim Anh và đồng phạm cùng bóc phong bì, kiểm đếm rồi chia nhau theo tỉ lệ đã thỏa thuận. Số tiền còn lại được bà Kim Anh mang gửi ngân hàng hoặc cất giấu tại tủ gỗ trong phòng làm việc.
Với thủ đoạn như trên, từ cuối tháng 5/2019 đến 12/6/2019, các bị can Kim Anh, Hải Anh đã thu tiền của rất nhiều cá nhân, đơn vị liên quan đến hoạt động thanh tra. Do bức xúc với việc làm này, nhiều chủ doanh nghiệp, kế toán UBND xã đã tố cáo hành vi của đoàn thanh tra đến Cơ quan công an.
Quá trình điều tra, các bị can khai nhận tổng số tiền thu từ đại diện các doanh nghiệp, chủ đầu tư từ hoạt động thanh tra tại huyện Vĩnh Tường là hơn 2,153 tỉ.
Cơ quan điều tra đã chứng minh làm rõ số tiền những người này chiếm đoạt thu lợi bất chính là 2,057 tỉ, trong đó riêng bị can Kim Anh, người được xác định là người chủ mưu chỉ đạo điều hành và trực tiếp thực hiện, chiếm đoạt hơn 1,3 tỉ.
Hành vi của các bị can gây mất lòng tin trong quần chúng nhân dân đối với ngành thanh tra, làm giảm lòng tin của quần chúng nhân dân trong công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng khi các bị can là người đang thực hiện công vụ trong phòng chống tham nhũng nên cần xử lý nghiêm, cáo trạng của VKS quy kết.

Hà Nhân