Siêu Dự án tâm linh chùa Hương 15.000 tỷ: Xin đừng BOT cổng chùa
VOV.VN - Không nên để doanh nghiệp dựa vào di sản “móc túi” người dân. Chúng ta đã có những bài học đắt giá trong hình thức đầu tư BOT giao thông vừa qua.
Sau khi doanh nghiệp Xuân Trường (Ninh Bình) đề xuất làm dự án Khu du lịch tâm linh ở chùa Hương, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm và có nhiều ý kiến phản hồi, đề nghị phải cẩn trọng ở cả khía cạnh kinh tế và văn hóa, tâm linh…
Đặc biệt, các chuyên gia, nhà nghiên cứu văn hóa, đại biểu Quốc hội cho rằng, thời gian qua, chúng ta đã có những bài học đắt giá trong hình thức đầu tư BOT giao thông. Do đó, không nên để doanh nghiệp dựa vào di sản “móc túi” người dân kiểu BOT như vậy.
 |
| Một góc suối Yến trong khu Di tích Quốc gia đặc biệt Chùa Hương. |
Cần cân nhắc kỹ BOT Chùa Hương
Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng - Phó trưởng Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ, vừa qua Doanh nghiệp tư nhân Xuân Trường (DN Xuân Trường) đã có văn bản đề xuất TP Hà Nội xây dựng siêu dự án tâm linh với tổng mức đầu tư 15.000 tỷ đồng, rộng tới 1.000ha tại xã Hương Sơn, Mỹ Đức, TP Hà Nội. Tuy nhiên, trong đề xuất DN lại đề nghị nhà nước bỏ tiền ngân sách ra làm đường, hạ tầng, còn các công trình tâm linh DN đầu tư để kinh doanh, thu phí.
Theo ông Nhưỡng, những công trình đầu tư theo dạng như thế này, Chính phủ và TP Hà Nội phải nghiên cứu rất kỹ lưỡng cho thật phù hợp. Bởi đầu tư công trong bối cảnh hiện nay phải đặt vấn đề “ích nước, lợi nhà”, hiệu quả đồng vốn lên hàng đầu.
“Việc đầu tư các cơ sở hạ tầng trong bối cảnh nguồn lực ngân sách còn hạn chế thì nguồn xã hội hóa rất quan trọng, nhưng phải cẩn thận tránh tình trạng lợi dụng xã hội hóa để biến đất đai, tài sản của Nhà nước, cộng đồng thành của riêng. Chính vì vậy, tôi cho rằng TP Hà Nội phải cân nhắc thật kỹ lưỡng những dự án nào cần triển khai trước bằng nguồn ngân sách, rồi phân bổ ra sao cho phù hợp, dự án nào nên huy động nguồn xã hội hóa. Tuy nhiên, xã hội hóa nhưng vẫn phải đảm bảo ngân sách cho Nhà nước không thể bị thất thoát, đặc biệt tránh tình trạng chỉ thầu”, ông Nhưỡng nói.
Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng phân tích, “DN Xuân Trường là đơn vị đề xuất và được đầu tư nhiều khu du lịch tâm linh lớn như Bái Đính, Ba Sao – Tam Chúc, Hồ Núi Cốc, Cái Tráp (Hải Phòng)… giờ lại tới Hương Sơn, Mỹ Đức. Theo tôi, các khu du lịch này đều là những nơi có di sản Quốc gia, vì vậy việc quản lý hết sức cẩn thận. Các thủ tục đầu tư phải đảm bảo đầy đủ quy định, công khai, minh bạch, có sự tham vấn ý kiến ý kiến từ Trung ương đến địa phương tránh tình trạng để một địa phương tự quyết định”.
Đối với việc thu phí, Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, nếu là xã hội hóa thì doanh nghiệp có quyền thu, nhưng phải có sự kiểm soát chặt chẽ không để tình trạng doanh nghiệp dựa vào di sản để “móc túi” người dân.
“Cũng như trong giao thông, chúng ta phải rút ra những bài học đắt giá trong việc đầu tư các dự án dưới hình thức BOT vừa qua. Vấn đề xây dựng dự án án du lịch tâm linh ở Chùa Hương cần cân nhắc kỹ”, ông Nhưỡng nói.
 |
| Đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng. |
Đại biểu Lưu Bình Nhưỡng cho biết, vừa qua báo chí phản ánh đơn vị này cũng đề xuất xây dựng Khu du lịch sinh thái Hồ Núi Cốc, Thái Nguyên với tổng mức đầu tư 15.000 tỷ nhưng thực chất ngân sách Nhà nước phải bỏ ra đến 14.000 tỷ đồng. Nếu câu chuyện đúng là như vậy, chúng ta phải rút kinh nghiệm khi bàn giao các công trình cho doanh nghiệp này, phải thanh tra, xem xét xử lý trách nhiệm lấy đó là bài học khi thực hiện các dự án khác.
Cần minh bạch vốn công trong dự án tư nhân kinh doanh, thu tiền
Những năm gần đây, hàng loạt dự án quần thể du lịch tâm linh đồ sộ đua nhau mọc lên tại các địa phương trên cả nước. DN Xuân Trường đã đổ hàng chục nghìn tỷ đồng vào những đại tự như: Khu du lịch tâm linh quần thể Bái Đính - Tràng An (Ninh Bình); Khu Du lịch Tam Chúc - Ba Sao (Hà Nam), khu tâm linh tổng hợp đảo Cái Tráp (Hải Phòng), Khu du lịch tâm linh Hồ Núi Cốc (Thái Nguyên)…
Đáng nói, hiện tượng Nhà nước bỏ tiền đầu tư để doanh nghiệp kinh doanh thu tiền cũng xảy ra tại loạt dự án du lịch tâm linh khác của Xuân Trường như khu du lịch tâm linh chùa Bái Đính - Tràng An (Ninh Bình) hay dự án ở Hồ Núi Cốc (Thái Nguyên). Nếu được thông qua, dự án tiếp theo sẽ là Dự án du lịch tâm linh Chùa Hương.
Theo tìm hiểu, các dự án này đều do doanh nghiệp xin cấp đất từ địa phương thời hạn khai thác lên đến 70 năm và hầu hết các khu du lịch tâm linh của DN Xuân Trường đã và đang có sự đan xen đầu tư giữa vốn của doanh nghiệp và vốn Nhà nước. Đi cùng với công trình văn hóa tâm linh là hệ thống khách sạn, nhà hàng, biệt thự nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí và cả casino. Khi các hạng mục của dự án còn chưa hoàn thành, song chủ doanh nghiệp này đã thu tiền khách tham quan.
Được biết, đến nay tất cả dự án này đều chưa được tổ chức kiểm toán xác định rõ tổng mức đầu tư, từ đó phân định rõ quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ trong quản lý.
Theo PGS.TS. Phạm Trung Lương -Nguyên Phó Viện trưởngViện Nghiên cứu phát triển Du lịch, việc đổ vốn khủng xây dựng những siêu dự án tâm linh cần phải được xem xét thận trọng, vì đó là biểu hiện của sự đầu tư bất thường. Lẽ thường, không ai kinh doanh trên lĩnh vực tâm linh. Cũng không thể có chuyện doanh nghiệp chấp nhận bỏ “tiền tấn” ra đầu tư mà không có lãi. Do đó, hoàn toàn có cơ sở nghi vấn về nguồn tiền và mục đích đầu tư vào những công trình này từ đâu?
“Từ góc độ quản lý nguồn lực của đất nước, trong bối cảnh hiện nay việc dành hàng nghìn ha đất cho nhà đầu tư một dự án tâm linh thật quá lãng phí, cần xem xét lại. Hiện, khung pháp luật vẫn chưa có quy định cụ thể về dự án tâm linh. Vì vậy, đang có sự lách luật, lợi dụng núp bóng dự án tâm linh để kinh doanh. Thực tế chứng minh tại những dự án này, diện tích xây chùa chỉ chiếm một phần, còn lại để dành cho các dự án nghỉ dưỡng, sòng bài. Quốc hội cần kiểm tra, giám sát các đại dự án du lịch tâm linh”, PGS.TS. Phạm Trung Lương nói.
 |
| Trong những dự án đầu tư du lịch tâm linh hiện nay, cần phải xem xét cái hợp pháp ấy có hợp lý hay không? |
Luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật BASICO, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng, đối với những dự án nửa du lịch, nửa tâm linh, không được lợi dụng tiền ngân sách đầu tư bởi sau này Nhà nước sẽ không thu được gì. Chúng ta không nên ngăn cấm nhưng cũng không nên ưu tiên cấp quá nhiều đất. Đáng nói, việc cấp đất cũng phải theo đúng Luật, cần công khai minh bạch, tránh tạo chênh lệch địa tô quá lớn với các trường hợp khác.
Còn chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ nhìn nhận, trong kinh tế thị trường, chỉ cần không vi phạm pháp luật thì mọi hoạt động đầu tư đều là hợp pháp. Tuy nhiên, trong những dự án đầu tư du lịch tâm linh hiện nay, cần phải xem xét cái hợp pháp ấy có hợp lý hay không và mục đích là gì?
Rất nhiều người đặt câu hỏi chủ đầu tư bỏ hàng chục nghìn tỷ đồng vào các dự án tâm linh thì nguồn vốn từ đâu, lợi nhuận thu như thế nào? Song, tới nay vẫn chưa có sự công khai minh bạch về các dự án này.
Cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển như vũ bão, trong khi doanh nghiệp các nước khác đổ tiền vào đầu tư ở lĩnh vực khoa học công nghệ, thì doanh nghiệp của chúng ta lại đổ xô đầu tư vào tâm linh vào đền chùa. Chính phủ và chính quyền địa phương có thái độ như thế nào về hoạt động đầu tư này?
Việc cấp tới 5.000ha cho một dự án tâm linh so với việc cấp đất để đầu tư cho bệnh viện, trường học, nhà ở công nhân, nhà ở xã hội cho người nghèo đã hợp lý chưa? Tất cả vấn đề này cần phải có câu trả lời rõ ràng, tránh hậu quả đầu tư vào lĩnh vực tâm linh ồ ạt, gây lãng phí cho Nhà nước và xã hội. Thiết nghĩ, HĐND địa phương và cao hơn là Quốc hội nên có sự giám sát và kiểm tra hoạt động đầu tư này.
Đại diện Vụ Pháp chế, Bộ KH&ĐT khẳng định, các dự án du lịch tâm linh do chủ đầu tư tự bỏ vốn triển khai cũng không khác gì các dự án đầu tư kinh doanh thông thường, đều thuộc phạm vi điều chỉnh Luật Đầu tư. Xét về mức độ ưu đãi, du lịch tâm linh không nằm trong danh mục ngành nghề được ưu đãi, ngoại trừ một số dự án này nằm trên địa bàn ưu đãi.
Đi ngược bản sắc văn hóa dân tộc
Trước đề xuất của DN Xuân Trường xin xây dựng siêu dự án tâm linh chùa Hương với tổng mức đầu tư 15.000 tỷ đồng rộng tới 1.000ha tại xã Hương Sơn, Mỹ Đức, Giáo sư, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền bày tỏ, Hương Sơn (hay còn gọi là núi thơm) có Chùa Hương hiện nay được công nhận là di sản Quốc gia đặc biệt. Mọi vấn đề liên quan đến khu vực này chắc chắn phải được Thủ tướng cho phép và cần có ý kiến đồng ý từ phía Bộ Văn hóa- Thể thao và Du lịch.
“Khi có quá nhiều tác động của con người thì Hương Sơn sẽ mất thơm, tư tưởng Phật giáo sẽ bị bào mòn, tính trần tục được đề cao. Tuy nhiên, khó có thể lấy yếu tố du lịch tâm linh nhằm “dày vò” tâm hồn của đạo pháp”, GS Trần Lâm Biền nói.
GS Trần Lâm Biền phân tích, theo báo cáo thuyết minh dự án, doanh nghiệp đề xuất xây dựng hàng loạt công trình với quy mô xây dựng lớn như tháp cao 100m, nhiều chùa mới, các khu nhà hàng, khách sạn, bảo tàng… Trong tu bổ di tích thì có quyền tôn tạo nhưng không thể núp bóng việc tâm linh để làm một cách ẩu tả.
“Chẳng hạn như chùa Bái Đính là làm rất ẩu tả. Nó đi ra ngoài giáo lý của đạo Phật. Điển hình là tháp 13 tầng, là tháp của đạo Phật thì nay chỉ còn là đài lên đó chơi, ngắm cảnh. Đã là tháp của Phật thì phải đứng trên trục chính chứ không thể lệch sang một bên như ở đó”, GS Trần Lâm Biền phân tích.
 |
| "Chúng tôi không bao giờ muốn có những ngôi chùa thật to lớn, to lớn của hình thức sẽ át chế tâm hồn dân tộc"- GS Trần Lâm Biền. |
“Tại nhiều công trình mang kiến trúc Phật giáo của DN Xuân Trường xây dựng và đề xuất luôn xuất hiện những hạng mục to lớn gắn với tầm quốc gia, quốc tế. Chúng tôi không bao giờ muốn có những ngôi chùa thật to lớn, to lớn của hình thức sẽ át chế tâm hồn dân tộc. Người Việt không muốn đẩy thần linh lên cao, đó là lý do vì sao người Việt không xây dựng kiến trúc vươn theo chiều cao, nay lại xây dựng kiến trúc theo dạng này thì đi ngược lại bản sắc văn hóa dân tộc”, GS Trần Lâm Biền nhìn nhận.
Ở góc độ khác, PGS. TS Đào Trọng Tứ, Giám đốc Trung tâm Phát triển bền vững tài nguyên nước và thích nghi biến đổi khí hậu (Mạng lưới sông ngòi Việt Nam) thẳng thắn cho rằng, nếu doanh nghiệp Xuân Trường nạo vét Suối Yến thì rất nguy hiểm.
“Dòng Suối Yến bao năm nay vẫn thế vậy tại sao phải nạo vét? Anh định đưa phương tiện gì vào đây thì mới cần phải nạo vét chứ không phải cái nào cũng tác động tới dòng chảy. Phải chăng là tàu thủy? Doanh nghiệp có thể nói sẽ xây dựng các tuyến du lịch sông nước nhưng có nhất thiết du lịch trên sông thì phải nạo vét lòng sông. Nếu không cẩn thận, nạo vét sẽ làm hỏng cả thắng cảnh”, PGS. TS Đào Trọng Tứ phân tích.
PGS. TS Đào Trọng Tứ cũng cho rằng, về vấn đề môi trường, đặc biệt là vùng Hương Sơn, phải có đánh giá tác động môi trường cực kỳ chi tiết, cẩn thận, không thể nói suông.
"Trong báo cáo phải nói rõ sẽ xâm phạm như thế nào tới cảnh quan, như rừng quốc gia, khu bảo vệ... bởi khu vực này là nhạy cảm, phải hết sức thận trọng. Làm khu du lịch cũng tốt, tạo ra một nền kinh tế xanh nhưng vì quyền lợi của ai? Ai là người được lợi nhiều. Nếu làm đẹp thì đừng can thiệp nhiều, cố gắng giữ gìn thiên nhiên... Đọc đề án của Xuân Trường tôi cũng chưa thấy doanh nghiệp giải thích tại sao phải nạo vét Suối Yến, hay việc lấy đất của khu vực rừng để xây các công trình sẽ tác động tới thiên nhiên như thế nào?”, PGS. TS Đào Trọng Tứ đặt hàng loạt câu hỏi nghi vấn.
PGS. TS Đào Trọng Tứ cho biết, trong báo cáo gửi TP Hà Nội, doanh nghiệp Xuân Trường còn viện dẫn thành công từ mô hình Bái Đính và hiện đang xây dựng khu du lịch Núi Cốc – Thái Nguyên.
Song thực tế, theo PGS. TS Đào Trọng Tứ, ngay từ khi doanh nghiệp có chủ trương thì Liên hiệp các Hội khoa học Việt Nam có tổ chức hội thảo mời phản biện thì lúc đó mới “ngớ người ra”, không phải Xuân Trường làm hết.
 |
| “Ngày xưa các cụ mình có bao giờ xây chùa, đền để thu phí, đây là hiện tượng lạ...” - PGS. TS Đào Trọng Tứ |
Việc lập đồ án không ổn lắm, DN nói sẽ đầu tư tới hơn 15.000 tỷ, nhưng thực chất Nhà nước phải bỏ ra tới 14.000 tỷ, DN bỏ ra vài trăm tỷ. “Đấy là chưa nói dự án này đang có vấn đề trong việc nâng đập lên có khả thi không, không an toàn cho hồ và đập...”.
“Tôi cho rằng Hồ Núi Cốc là một hồ thủy lợi và hồ cấp nước cho TP Thái Nguyên mà xây dựng lên đỉnh hồ khu du lịch lớn như vậy là rất nguy hiểm. Dự án Hương Sơn, doanh nghiệp cứ nói lợi ích mang lại kinh tế cho ngân sách 1.000 tỷ/năm, nhưng đầu tư tới 15.000 tỷ đồng vậy tiền đầu ra, thu lợi bao nhiêu. Vấn đề kinh tế phải làm rất rõ, nếu không cuối cùng vẫn là tiền ngân sách, tiền của dân mà doanh nghiệp được lợi...”, PGS. TS Đào Trọng Tứ nhìn nhận.
Bên cạnh đó, nhiều người cũng bày tỏ quan điểm, với việc giao một khu đất rộng lớn tới 1.000ha thì khu vực Chùa Hương gắn liền với đời sống tâm linh bao đời này sẽ lại giống Bái Đính, “rơi” vào tay của DN Xuân Trường quản lý.
“Chúng tôi không bao giờ muốn có những ngôi chùa thật to lớn, to lớn của hình thức thì sẽ át chế tâm hồn dân tộc. Người Việt không muốn đẩy thần linh lên cao, đó là vì sao người Việt không xây dựng kiến trúc vươn theo chiều cao, nay lại xây dựng kiến trúc theo dạng này thì đi ngược lại bản sắc văn hóa dân tộc...”, PGS. TS Đào Trọng Tứ.
Một số hạng mục doanh nghiệp Xuân Trường đề xuất:
 |
 |
 |
Những đình, đền, chùa nằm trong quy hoạch này cũng sẽ không còn thuộc về cộng đồng. Không những thế nó còn phá vỡ nét truyền thống trẩy hội non nước Chùa Hương đã in đậm vào trong tâm thức bao thế hệ. Khi đó chùa Hương sẽ là tài sản của riêng doanh nghiệp.
Theo PGS. TS Đào Trọng Tứ, rõ ràng, việc xã hội hóa đang có vấn đề. Tự nhiên cứ biến đền, chùa, miếu mạo thành của tư nhân rồi thu tiền. Cuối cùng, mình đi lễ thì không biết tâm linh ở đâu. Còn xây để mà kinh doanh thì không nên.
Ngày xưa các cụ mình có bao giờ xây chùa, đền để thu phí, đây là hiện tượng lạ, cứ nói du lịch tâm linh nhưng phải của cả cộng đồng, xã hội chứ du lịch tâm linh kiểu này thì lại biến thành công nghiệp du lịch tâm linh.
Từ nhiều lý do đó, xin đừng BOT cổng chùa./.
Cần thận trọng về siêu Dự án du lịch tâm linh Chùa Hương 15.000 tỷ
VOV.VN - Người dân và chuyên gia lo ngại trước thông tin DN Xuân Trường đề nghị đầu tư xây dựng Khu du lịch tâm linh Chùa Hương với số vốn khoảng 15.000 tỷ đồng.
“Siêu dự án” du lịch tâm linh ở Chùa Hương bị các chuyên gia cảnh báo
Các chuyên gia lo ngại, kế hoạch đầu tư 15.000 tỷ đồng này chỉ là một dự án thương mại lấp sau danh nghĩa du lịch tâm linh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét