Cây Lim trút lá, trùng thời điểm Dự án phục hồi phỏng dựng Chính điện Lam Kinh được phê duyệt. Sau vài tháng, cây vẫn trút hàng loạt lá rồi chết khô, cũng là lúc thiết kế thi công vừa hoàn thành.
Ads
Cây Lim “hiến thân”
Biết tôi có ý muốn tìm hiểu về cây lim “hiến thân”, chị Trần Thị Chung, cán bộ Phòng nghiệp vụ, ban Quản lý di tích Lam Kinh dẫn tôi đến công trình phục dựng Chính Điện Lam Kinh.
Chị cho biết: “Công trình phục dựng Chính điện Lam Kinh huy động hơn 2000m3 gỗ từ Lào về, nhưng duy nhất có một cây Lim ở rừng Lam Kinh được đưa về làm Lễ phạt mộc tại công trình này”.
   |
Cổng vào Di tích Lam Kinh
|
Không phải ngẫu nhiên cây lim này được đưa về làm Lễ phạt mộc tại công trình có quy mô lớn nhất của Lam Kinh, mà gắn với nó là một câu chuyện hết sức trùng hợp.
“Ở phía Tây Lam Kinh có một cây lim rất to, cao nhất nhì rừng Lam Kinh. Vì ngày xưa, cò thường kéo đến đậu trắng cây nên người dân địa phương gọi nó là lim “cò”.
Có một điều hết sức đặc biệt, khi cây lim đang xanh tốt, bỗng nhiên nó trút lá (vào khoảng tháng 2/2010), trùng với thời điểm Dự án phục hồi phỏng dựng Chính điện Lam Kinh được phê duyệt.
 |
Vị trí gốc cây lim "hiến thân"
|
Sau 3 đến 4 tháng, mặc dù Ban quản lý di tích đã chờ xem nó có hồi sinh hay không nhưng cây vẫn trút hàng loạt lá rồi chết khô, trùng thời điểm thiết kế thi công vừa hoàn thành”, chị Chung cho biết.
Khi cây lim hạ xuống thì có rất nhiều điểm đặc biệt. Thông thường, lim cổ thụ rất hay bị rỗng ruột, nhưng cây lim này lại đặc ruột, hoàn toàn phù hợp với việc làm trụ cột Chính điện, với quy mô 9 tòa gỗ lim đồ sộ nhất Việt Nam.
 |
Cột cái trong Hậu điện (Chính điện Lam Kinh) được làm từ cây lim 600 tuổi
|
Hơn nữa, sau khi tách bỏ phần vỏ cây, người ta thấy thân và cành cây lim đủ làm được 4 cột: cột cái, cột quân, cột góc và thượng lương phục vụ Lễ phạt mộc khởi công Chính điện lam Kinh.
Đường kính phần gốc cây lim trùng khớp với gương tảng cột cái (xấp xỉ 0,8m), phần ngọn khoảng 0,65cm, vừa với gương tảng cột quân. Người ta đo vòng quanh và phân tích theo vân gỗ, ước tính cây lim này khoảng 600 năm tuổi.
“Tất cả phần gỗ trên đều phù hợp với các chân tảng Hậu Điện phía sau, một công trình rất quan trong của Chính điện. Chính vì vậy mà nó được gọi là cây lim “hiến thân”. Cây lim này đã chống đỡ công trình lớn nhất trong khu trung tâm Lam Kinh”, chị Chung giải thích về sự trùng hợp ngẫu nhiên để cây lim này được quen gọi là “hiến thân”.
"Chuyện tình" cây đa thị
Cây đa thị nằm sừng sững ở giữa thành nội phía Tây Nam sân Rồng. Theo truyền ngôn kể lại rằng, không biết từ bao giờ, ở giáp hai đầu Nghi Môn có mọc lên một cây thị. Cây thị lớn nhanh, hàng năm cho quả, quả nhỏ có vị chát nhưng rất thơm. Chim chóc trong rừng luôn kéo đến ăn quả. Những lần ấy, chúng cũng đưa quả đa đến ăn, rơi hạt và mọc lên cây đa.
Khi cây đa trưởng thành, gốc đa ngày càng ôm trọn cây thị trong lòng. Vì một gốc hai ngọn, nên người ta vẫn gọi nó là cây đa – thị.
 |
Cây đa thị này khoảng 300 tuổi
|
Nói về cây đa thị, ông Nguyễn Văn Đức (60 tuổi), trú thị trấn Lam Sơn cho biết: “Mỗi khi chúng tôi sang rừng Lam Kinh chơi, nếu vào mùa đa sẽ thấy quả đa, mùa thị sẽ có quả thị. Điều này khiến chúng tôi vô cùng thích thú”.
Từ khi mọc lên, cây thị vẫn được bao bọc, tồn tại song hành cùng đay đa, tuy nhiên, đến năm 2007, cây thị đa chết chỉ còn lại cây đa. Cũng theo truyền ngôn, cây đa có khoảng 300 năm tuổi.
“Một người khi đến thăm Lam Kinh, được nghe câu chuyện truyền ngôn về cây đa – thị đã làm một bài thơ dài, ví cây đa giống như một người đàn ông, cây thị như một người phụ nữ.
 |
Cận cảnh gốc đa thị
|
Bài thơ rất dài, nhưng trong đó có hai câu thơ khiến người đọc dễ nhớ và tâm đắc đó là: “Ngàn xưa đa đã đa tình/ Chứ đâu riêng chỉ chúng mình hôm nay”.
Đến năm 2013, cây đa thị được Hội bảo vệ thiên nhiên môi trường Việt Nam quyết định công nhận là cây di sản Việt Nam.
Đến thăm Khu di tích Lam Kinh, chúng ta không chỉ tìm hiểu về lịch sử hào hùng của Hoàng triều Lê tộc, được cảm nhận các giá trị lịch sử - văn hóa, mà còn được sống trong một không gian linh thiêng.
Ngô Huyền
Những loại cây kỳ lạ tại Lam Kinh: Cây ổi biết 'cười' (1)
Chỉ cần lấy tay cù nhẹ vào thân, lập tức tất cả các đầu lá của cây ổi sẽ rung lên bần bật như đang “cười”. Cây ổi “cười” chỉ là một trong số rất nhiều loại cây đặc biệt ở Khu di tích lịch sử Lam Kinh.
Vào những ngày đầu Tết Nguyên Đán, hàng nghìn người dân từ khắp nơi đổ về Khu di tích lịch sử Lam Kinh, thuộc địa bàn 2, huyện Thọ Xuân và Ngọc Lặc (Thanh Hóa) viếng cảnh, thắp hương cầu may đầu năm.
Ông Hồ Hà Hải, Trưởng phòng Nghiệp vụ, Ban quản lý Di tích Lam Kinh cho biết, ngoài tìm hiểu về các giá trị lịch sử, kiến trúc, nhiều khách đến thăm khu Di tích Lam kinh muốn được tận mắt “mục sở thị” một số cây, như cây ổi “cười”, cây Đa – Thị, cây Lim “hiến thân”.... Lời giới thiệu của ông Hải khiến tôi thêm tò mò...
| |
Cổng vào khu di tích Lam Kinh
|
Dẫn tôi đi thăm Khu Di tích Lam Kinh là chị Trần Thị Chung, cán bộ Phòng nghiệp vụ (Ban quản lý Di tích Lam Kinh) – một người có tâm huyết, nặng lòng với vùng đất “địa linh nhân kiệt”, với quê hương của người anh hùng áo vải dân tộc Lê Lợi.
Bên cây ổi “cười” ở lăng mộ vua Lê Thái Tổ, chị Chung giới thiệu: “Đây là cây ổi “cầu tự” được ông Đỗ Phú, một người rất giàu có (gốc Nam Định) cung tiến vào năm 1933. Tương truyền, ông Đỗ Phú không có con trai, nên ông đã tìm đến lăng mộ vua Lê Thái Tổ để cầu tự.
 |
Cây ổi "cười" nằm trong khuôn viên lăng mộ vua Lê Thái Tổ
|
Kỳ lạ, sau lần cầu tự ấy, ông Đỗ Phú đã có một người con trai. Và các thế hệ sau đó, bất cứ một đời nào cũng đều có một người con trai (độc đinh) nối dõi tông đường.
Để tỏ lòng thành kính và biết ơn, ông Đỗ Phú đã trở lại lăng mộ vua Lê Thái Tổ, cung tiến vào đây 2 cây ổi, 2 cây long não, 4 con voi chầu trước lăng”.
Vì nó là cây ổi cầu tự, nên 4 mùa nó đều có hoa, quả. Mặc dù loại quả này rất nhỏ, nhưng khi chín, hương thơm của nó tỏa ngát cả khu rừng.
Từ đó đến nay, nhiều du khách, đặc biệt là những người hiếm muộn, những người chưa có con trai khi đến thăm khu di tích Lam Kinh đều hướng về lăng mộ vua Lê Thái Tổ để thắp hương và sờ lên cây ổi để cầu tự. Không rõ hiệu quả tới đâu nhưng người nọ bảo người kia sờ vào lấy may.
 |
Nhiều khách du lịch hiếu kỳ tìm hiểu về cây ổi "cười"
|
Cây ổi không xa lạ gì với mỗi chúng ta, nhưng cây ổi trong lăng vua Lê Thái Tổ lại rất đặc biệt.
“Khi chúng ta dùng tay sờ hoặc gãi nhẹ lên thân cây, tất cả các đầu lá của cây ổi sẽ rung lên bần bật như đang “cười” và khi dừng tay lại nó sẽ đứng yên. Điều này khiến cho nhiều du khách không khỏi ngạc nhiên và thích thú”, chị Chung chia sẻ.
 |
Cây ổi "cười" mang thế rồng chầu
|
“Cây ổi cầu tự biết “cười” được phát hiện năm 2001, vào một lần nhà thơ Điền Ngọc Phách về thăm khu di tích Lam Kinh. Khi được giới thiệu về cây ổi, ông đã rất tò mò và phát hiện ra hiện tượng cây ổi biết “cười”, chị Chung chia sẻ.
Một điều đặc biệt, có lần ban quản lý di tích làm một số thi nghiệm, triết cành cây ổi để trồng ra ngoài lăng mộ xem có hiện tượng “cười” hay không? Và kết quả là nó không có hiện tượng này.
Khu di tích lịch sử Lam Kinh được có tổng diện tích 200ha, thuộc địa bàn 2 huyện Thọ Xuân và Ngọc Lặc, nằm cách thành phố Thanh Hóa 50km về phía Tây Bắc. Đây là nơi yên nghỉ ngàn thu của người anh hùng dân tộc Lê Lợi và các vị Hoàng Đế, Hoàng Thái hậu vương triều Lê Sơ, là biểu tượng của lòng tự hào dân tộc về một giai đoạn lịch sử oai hùng chống quân xâm lược và công cuộc xây dựng quốc gia Đại Việt.
Trải qua nhiều thăng trầm, biến cố của lịch sử, khu di tích không còn nguyên hiện trạng ban đầu. Vì vậy, đến năm 1994, Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 609/QĐTTg phê duyện Dự án tổng thể tu bổ, phục hồi, tôn tạo di tích lịch sử Lam Kinh. Đến nay, di tích lịch sử Lam Kinh được công nhận là di tíc Quốc gia đặc biệt.
|
Ngô Huyền
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét