Thứ Hai, 10 tháng 10, 2016

Mắng TT Mỹ Obama, TT Philippines Duterte có bắt chước Hoàng Cái mắng Chu Du thời Tam Quốc?; Cơn nhức đầu của chính phủ Mỹ; Điều gì xảy ra nếu Duterte từ mặt Mỹ?

Phạm Viết Đào.














Trong trận kịch chiến Ngụy-Ngô tại Xích Bích, để tìm cách cài người vào quân Ngụy của Tào Tháo, Hoàng Cái đã dâng kế khổ nhục với Chu Du; để thực hiện được âm mưu này, trong một cuộc hội quân Hoàng Cái đã lớn tiếng sỉ mắng đô đốc Chu Du là hèn nhát; kết cục Hoàng Cái bị Chu Du thét tả hữu lôi ra chém; Nhờ có các tướng khuyên cán Cái chị bị đánh nhừ đòn...
Chuyện Tổng thống Philippines gần đây liên tiếp có nhiều ý kiến lăng mạ Tổng thống Mỹ Obama, đánh tiếng cầu thân với Trung Quốc, cắt quan hệ đồng minh với Mỹ khiến nhiều người liên hệ tới chuyện Hoàng Cái mắng Chu Du thời Tam Quốc...
Đường đường là Tổng thống một quốc gia mà sao ông Duterte thỉnh thoảng lại sử dụng những ngôn từ “ chợ búa” khi nói về Tổng thống của một quốc gia như Hoa Kỳ, một cường quốc vừa là đồng minh lại lại chỗ dựa về an ninh-kinh tế của Philippines?
Liệu có phải nói năng lỗ mãng vốn là cá tính của ông Duterte hay đằng sau những lời lẽ khiếm nhã ẩn chứa những toan tính của Philippines như lời giải thích gần đây của Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay hôm thứ Năm:” Ngoài vấn đề cá tính, những phát ngôn của ông Rodrigo Duterte có thể mang mục đích tối đa hóa lợi ích quốc gia cho Philippines theo cách của riêng ông...”
Trong các cuộc tranh đua trong bàn cờ chính trị thế giới, nước lớn có cái thế của nước lớn và tất nhiên nước nhỏ cũng cái võ của nước nhỏ để dành giữ quyền lợi của quốc gia mình; Không ai cấm nước nhỏ dùng những mưu kế để đạt mục đích của mình. Rất có thể những tuyên bố của Duterte nó không bột phát mang đặc tính thuộc về tư chất các nhân ông...

Thuật cờ thế, cờ lừa

Trong thuật đánh cớ, các kỳ thủ thường dàn quân, triển thai quân phổ biến theo 2 đấu pháp:Cờ thế và cờ lừa...
Cờ thế là đấu pháp được các kỳ thủ uyên thâm, tính kỹ trước khi xuất quân 1 nước bao giờ cũng lập trình, tính toán các nước ra quân tương thích của đối phương.Có những kỳ thủ có khả năng lập trình, tính trước được 4-5 phương án cho 4-5 nước cờ tiếp theo mà phía đối phương sẽ xuất quân ứng phó; tất nhiên chuẩn bị các đáp an tiếp theo chuẩn bị đưa quân nào vào vị trí nào trên bàn cờ đều được lập trình cẩn thận nhất để có lợi cho “ thế cờ” của mình...
Các kỳ thủ cờ thế mỗi khi xuất quân, dàn trận bao giờ cũng sẽ tính tới các phương án mà đối thủ sẽ ứng phó để mình có phương án triển khai quân nhằm dành lợi thế cho quân tướng của mình ở các nước tiếp theo để chung cuộc đấy xe, pháo, mã những chủ lực quân đối phương vào thế bất lợi, không phát huy được hỏa lựch, rơi vào thế hãm, quân sĩ đối phương sa vào thế bí, bế tắc...
Người giỏi cờ thế là người luôn xếp đặt, tính toán để quân tướng của mình luôn ở thế trấn yểm, thượng phong, đẩy đối phương đẩy đối phương luôn vào thế bị động, ứng phó...Người khéo thắng không tranh, người khéo thua không cuống; đó là cục diễn của nhừng ván cờ thế của những kỳ thủ cựu trào...
Đấu pháp cờ lừa thường là loại dấu pháp mà các kỳ thủ thường lợi dụng đánh vào tâm lý tham lam, thiến cận của đối thủ để chịu hy sinh, chịu mất, chịu thí, nhượng một số quân cờ có giá trị nào đó để lừa đối phương vào bẫy của mình...Các kỳ thủ cờ lừa thường chịu thí rất nhiều quân kể cá những quân  có  giá trị, những quân chiến lược để mục đích cuối cùng lừa đẩy tướng đối phương vào thế bất lợi, thất cơ lỡ vận để đà đao trở lại...
Trong bàn cờ chính trị thế giới, chúng ta cũng dễ dánh nhận thấy nhiều kỳ thủ cũng đang sử dụng các đấu pháp cờ lừa để điều hành, triển khai các cuộc cờ chính trị không chỉ trong nội bộ quốc gia mình mà để ứng phó với các quốc gia khác.
Theo dõi các cuộc cờ chính trị thế giới, chúng ta dễ dàng nhận thấy các quốc gia thường sử dụng “ cờ thế’ trong việc hoạch định các chính sách đối nội, đối ngoại đó là: Hoa Kỳ, Nhật Bản, Nga, Đức, Anh, Pháp...Còn một số quốc gia như Trung Quốc, Italia thời Thủ tướng Belusconi thì dễ nhận thấy họ hay dùng đấu pháp “ cờ lừa” cả trong đối nội và đối ngoại...
Một quốc gia công nghiệp phát triển lâu đời, lại thường xuất siêu như Italia mà có thời điểm tuyên bố sắp bị vỡ nợ như Hy Lạp thì chỉ có thể coi đây là đấu pháp “ cờ lừa”...

TT Duterte sử dụng đấu pháp cờ lừa nhằm đạt mục đích gì ?

Theo người viết bài này, những động thái gần đây của Tổng thống Philippines Duterte, dọa cắt quan hệ với Mỹ, vuốt ve phỉnh nịnh Trung Quốc trước chuyến thăm tháng mười sắp tới chẳng khác gì Hoàng Cái sỉ mắng Chu Du để che mắt Tào Tháo trong trận Xích Bích...
Vậy triển khai đấu pháp này, Tổng thống Duterte nhằm đạt mục đích gì trong chuyến thăm Trung Quốc sắp tới ? Liệu với những động thái chủ yếu là lời nói, ông Duterte có làm cho chủ nhà Trung Quốc hởi lòng hời dạ, dốc hầu bao, sẽ tuyên bố tôn trọng chủ quyền của Philippines tại vùng biển mà Trung Quốc đang tuyên bố thuộc chủ quyền của họ để lôi kéo Philippines thành đồng minh, cô lập các nước khác ?
TT Philippines ra vẻ xuống nước, cầu thân, nhũn như chi chi với Trung Quốc, hứa sẽ cắt đứt mối quan hệ liên minh với Mỹ, sẽ quay sang mua vũ khí của Trung Quốc, của Nga sau khi đã đệ đơn kiện Trung Quốc ra Tòa án Liên hợp quốc và đã thắng ? Động thái này của TT Duterte khiến người ta nghĩ tới việc Hoàng Cái hứa làm nội ứng cho Tào Tháo, hứa sẽ chở lương thảo của Đông Ngô nạp dâng cho Tào Tháo, bắt chém tướng Đông Ngô khi có thời cơ...Còn phía Trung Quốc Nga thì mất gì lời nói mà không hươu vượn với những lời nói ỡm ờ theo kiểu chợ búa của TT Duterte...
Chắc ông Duterte cũng chỉ mong Trung Quốc mất cảnh giác lỡ ra một vài tuyên bố có lợi cho đất nước ông và như thế là ông thành công.
Về bản chất Hoàng Cái và cả gia đình ông ta gắn bó cuộc đời sự nghiệp với nhà Đông Ngô hơn với Tào Ngụy; Điều này cũng giống như lời của Ngoại trưởng Philipines:” Còn bỏ hiệp ước đồng minh, quan hệ đồng minh với Hoa Kỳ, Philippines lấy gì làm đối trọng để đàm phán với Trung Quốc?”
Trung Quốc là quê hương của “thuật cờ lừa”, là quốc gia nhất quán trong chính sách cả đối nội lẫn đối ngoại dựa trên nền tảng của loại đấu pháp cờ lừa; do vậy khó tin chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Philippines bằng ba tấc lưỡi uốn éo, trở tráo tới 180 độ có thể xiêu lòng, đánh lừa được những kỳ thủ cờ lừa đang nắm các thế cờ ở Trung Nam Hải...
Chắc chuyến thăm Trung Quốc của TT Duterte cũng không xoay trở được gì nhiều bàn cờ thế sự Biển Đông bởi không và không bao giờ Trung Quốc chịu lùi, nhả, tôn trọng chủ quyền lãnh hải của Philppines cho dù có giỏi lừa mỵ, giỏi đu giây như ông Duterte, như các nhà lãnh đạo Việt Nam...
Dẫu sao thì miếng võ mà ông Duterte giở ra với Trung Quốc cũng được nhiều quốc gia kính nể hơn là cái đường lối ứng xử “ giở ông giở thằng”, “chẳng ra khôn mà cũng không ra dại” trong quan hệ với Trung Quốc của các nhà lãnh đạo Việt Nam...
Xin mượn một câu kết của Hồi 100 trong Tam Quốc diễn nghĩa viết về cuộc đấu trí giữ Gia Cát Lượng và Tư Mã Ý để bình về chuyến thăm Trung Quốc của TT Duterte:
Cờ cao gặp phải cờ cao đấy
Đối thủ ai nào dám rẻ ai...

P.V.Đ.


Cơn nhức đầu của chính phủ Mỹ tên là Rodrigo Duterte, tổng thống Philippines, mới lên ngôi cuối Tháng Sáu 2016. Trong ba tháng, ông Duterte đã nhiều lần dùng những tiếng chửi thô tục nhất khi nói về ông tổng thống Mỹ, ngoại trưởng Mỹ, và đại sứ Mỹ ở Manila, bằng tiếng Tagalog và tiếng Anh.

Kết quả hình ảnh cho Rodrigo Duterte, tổng thống Philippines,
Rodrigo Duterte, tổng thống Philippines
Nhưng chửi thề và nguyền rủa là chuyện nhỏ. Ðiều đáng nhức đầu là khi ông Duterte nói chính phủ ông muốn đoạn giao với Mỹ để kết thân với Trung Cộng và Nga. Người ta không biết ông có ý định thật hay không. Và nếu có ý định đó thì ông có làm thật hay không! Rồi nếu ông định làm thật thì ông có làm được hay không? Bấy nhiêu câu hỏi đủ nhức đầu rồi. Nhức đầu hơn cả là chính phủ Mỹ phải tính toán: Phản ứng với ông Rodrigo Duterte cách nào đây?

Thực ra chính quyền Mỹ không làm gì ghê gớm chọc giận ông Duterte! Nguyên nhân gây ra những cơn thịnh nộ của ông chỉ là những lời nói. Tổng Thống Barack Obama, Ðại Sứ Philip Goldberg, và Ngoại Trưởng John Kerry lên tiếng chỉ trích chính quyền Duterte đã cho cảnh sát và một số người tình nguyện bắn, giết những người Phi bị nghi là bán ma túy hoặc dùng ma túy, mà không cần đem ra tòa xét xử. Ông Obama vốn là luật sư, ông Duterte cũng là luật sư, đáng lẽ hai bên phải đồng ý rằng luật pháp là chuyện khá quan trọng. Chính phủ Mỹ nào cũng tự coi họ phải làm gương đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, đặt quyền lực của giới cầm quyền trong giới hạn của Hiến Pháp, và các thủ tục, luật lệ. Ðó là căn bản của các xã hội sống dân chủ. Cho nên, khi thấy đến 1,500 người bị giết chết một cách bất hợp pháp thì họ phải lên tiếng can ngăn! Nếu họ im lặng thì sẽ biết nói năng làm sao khi cần phản đối đoàn lính giả trang của ông Vladimir Putin bắn giết dân Ukraine? Hay lính Syria của ông Assad thả bom giết người dân ở Aleppo?

Ông Obama bắt buộc phải phản đối, cho cả thế giới và dân Philippines nghe. Các nhà lãnh đạo các nước Châu Âu cũng phải bày tỏ ý kiến. Người bình thường nghe xong những câu nói không vừa ý rồi thì có thể bỏ qua; mặc ai nói gì thì nói, đường ta ta cứ đi. Nhưng ông Duterte không phải người bình thường. Cái Ngã Mạn (Ego) của ông lớn quá khổ. Nghe chỉ trích một câu, ông phải đáp lại mười câu, với trọng lượng nặng gấp mười lần, nhân lên thành gấp trăm!

Năm 2014, nước Mỹ giúp Philippines 1 tỷ 150 triệu đô la viện trợ kinh tế, hai năm trước mỗi năm 800 đến 900 triệu. Liên Hiệp Châu Âu viện trợ 163 triệu US$ năm 2013 và 175 triệu năm 2014. Chưa nghe ai nói, nhưng ông Duterte đã đoán trước và dọa liền: Nếu các nước Châu Âu và Mỹ cắt viện trợ, ông Duterte ta đây bất cần! “Ði chỗ khác chơi! Cứ đem tiền đi cho ai thì cho! Nước chúng ông vẫn sống!”

Ngày 2 Tháng Mười, ông Duterte dọa sẽ chấm dứt ngang xương bản hiệp ước giữa Phi và Mỹ mà vị tổng thống tiền nhiệm Benigno Aquino mới ký năm 2014. Hiện có khoảng 300 lính Mỹ đóng ở Phi và 107 đóng vai cố vấn trong cuộc tiễu trừ quân nổi dậy gốc Hồi Giáo ở đảo Mindanao, quê hương ông Duterte. Ông dọa đuổi lính Mỹ về nước. Ngay lập tức, ông Bộ Trưởng Quốc Phòng Phi Delfin Lorenzana phải lên tiếng, nói rằng quân đội Philippines còn yếu, vẫn cần quân Mỹ giúp, nhất là tại Mindanao họ rất cần những khí cụ thâu lượm tin tình báo của Mỹ. Ông Lorenzana khôn khéo giải thích rằng tổng thống của ông không được thông báo đầy đủ tin tức nên nói lầm, mà đó là lỗi của Bộ Quốc Phòng!

Nặng nề nhất là khi ông Duterte bảo rằng chính phủ Mỹ dọa không bán vũ khí cho Philippines, vì thế ông sẽ đoạn tuyệt với Mỹ, “I will break up with America!” Ông dọa sẽ đi mua súng ống, bom đạn, máy bay xe tăng của Trung Quốc và Nga – dù ông chưa hỏi ý kiến hai nước này có bán chịu hay không!

Ðến lượt bộ trưởng Ngoại Giao Phi phải chữa cháy. Ông Perfecto Yasay lại phải giải thích rằng nước ông muốn cải thiện ngoại giao với Trung Quốc, nhưng không hề có ý liên minh quân sự! Ông Yasay nói trước Thượng Viện Phi rằng chính vị tổng thống của ông nói nhiều lần rằng nước Phi chỉ liên minh quân sự với Mỹ, Mỹ là đồng minh duy nhất!

Nhưng người Mỹ không được nghe những lời ông Duterte nói riêng với các bộ trưởng trong chính phủ ông. Họ lo lắng nếu ông Duterte làm thật như lời ông nói trước công chúng thì sao? Cả kế hoạch “chuyển trục sang Châu Á” của Tổng Thống Obama sẽ phải thay đổi nếu Philippines trở cờ! Chương trình bành trướng của Trung Cộng trong vùng biển Ðông Nam Á sẽ được cơ hội lớn.

Nếu ông Duterte nhất định đuổi quân Mỹ khỏi Philippines thì Hải Quân Mỹ vẫn còn nhiều cách để có mặt trong vùng biển này. Mấy ngàn Thủy Quân Lục Chiến Mỹ đóng thường trực ở phía Bắc Australia. Chiến hạm Mỹ được đón nhận thường xuyên tại quân cảng Changi trên đảo quốc Singapore, một cái gai trong mắt giới lãnh đạo Bắc Kinh. Các nước Ðông Nam Á khác chắc chắn phải lo sợ hơn trước mưu đồ của Trung Cộng và khi cần giữ thế cân bằng sẽ sẵn sàng mở cửa cho phép Hải Quân Mỹ qua lại; như Malaysia, Indonesia và có thể cả Việt Nam.

Nhưng điều hy vọng của ông Obama, hay ông Trump hoặc bà Clinton trong năm tới, là ông Duterte không thể thực hiện những lời ông dọa dẫm, ông ta sẽ chịu bó tay khi đụng phải thực tế.

Thứ nhất, dân Philippines thân Mỹ, điều này không ai chối cãi được. Mỹ đã cai trị Philippines nửa thế kỷ sau khi thắng Tây Ban Nha, và trả lại độc lập cho dân Phi ngay sau Ðại Chiến Thứ Hai. Chính Hồ Chí Minh, năm 1945, đã nói với các sĩ quan tình báo OSS rằng ông ta muốn nước Mỹ thay thế Pháp, bảo hộ Việt Nam như đối với Philippines, lúc nước này còn chưa độc lập. Dân Phi không ghét Mỹ như người Việt Nam thường vẫn ghét Pháp.

Ông Duterte được đa số bầu lên vì những lời hứa diệt trừ tham nhũng và ma túy, ông ta không hề được dân ủy nhiệm thay đổi chính sách ngoại giao. Nếu ông ta nhất định thay đổi, dân Phi sẽ lên tiếng. Họ có nhiều cách. Những cuộc biểu tình của dân chúng đã từng lật đổ nhiều chính phủ dân cử ở Manila, được biểu dương là “Quyền Lực Của Dân.” Chưa kể, ông Duterte hiện đang tạo rất nhiều kẻ thù, không biết người nào trong đám thân nhân của 1,500 người bị sát hại hoặc hàng ngàn người bị thương tích sẽ tìm cách rửa hận.

Giới lãnh đạo quân sự và quốc phòng ở Philippines phải lo sợ trước viễn ảnh mất cái dù che chở của Mỹ. Không có nước Mỹ đứng bên, Philippines sẽ trơ trụi trước các chiến dịch bành trướng của Trung Cộng. Năm 1991, sau khi Mỹ phải rút khỏi các căn cứ ở Philippines, Bắc Kinh bắt đầu lấn lướt. Họ đặt chân lên các bãi đá Scarborough Shoal, đến năm 2012 thì cấm các ngư dân Phi bén mảng. Hành động đó là lý do khiến chính phủ Phi phải kiện trước tòa trọng tài quốc tế.

Dân Phi đang vui mừng trận chiến thắng pháp lý, không lẽ họ lặng im khi chính phủ Duterte cúi đầu nhượng bộ Bắc Kinh chỉ vì muốn “thả mồi bắt bóng?” Giới tướng lãnh Phi sẽ lo ngại quân đội họ còn yếu, khó tiễu trừ quân nổi dậy ở phía Nam nếu mất viện trợ kỹ thuật của Mỹ. Liệu họ có dám tin vào khả năng Trung Cộng sẽ thay vào chỗ đó hay không? Dân Phi có chấp nhận bóng dáng quân Trung Cộng trên đất nước họ hay không, sau những vụ biểu tình ào ạt vì vụ Scarborough?

Chính quyền Mỹ có vẻ yên tâm. Họ nói rõ rằng ông Duterte nói gì thì nói, chính phủ Phi chưa hề chính thức yêu cầu Mỹ rút hơn 400 quân nhân ra khỏi nước này. Cũng không ai nói gì về việc xóa bỏ các hiệp ước liên minh phòng thủ!

Tánh khí bất định của ông tổng thống Phi có thể là một lợi khí ngoại giao. Không ai nghĩ rằng những lời ông chửi rủa, rồi xin lỗi, hoặc những lời đe dọa nay thế này mai thế khác của ông là “chắc như đinh đóng cột.”

Bắc Kinh cũng đủ khôn ngoan để biết rằng không nên hồ hởi bắt tay ông Duterte. Không ai biết chắc ông ta sẽ còn nói gì và sẽ làm gì. Trước đây, chính ông Duterte cũng đe dọa rằng nếu Trung Quốc xâm chiếm các hòn đảo tại Scarborough Shoal của Philippines thì sẽ diễn ra cảnh “đẫm máu!” Một điều họ biết chắc là dân chúng Phi ghét Trung Cộng! Hiện nay Bắc Kinh chỉ lợi dụng được một điều, là ông Duterte không đòi hỏi phải thi hành bản phán quyết của tòa trọng tài quốc tế. Không những thế, ông ta còn chấp nhận “thương thảo song phương” với Trung Cộng, thay vì tìm các giải pháp quốc tế như các vị tổng thống trước.

Vậy chính phủ Mỹ có thể làm gì trước các lời đe dọa của ông Rodrigo Duterte? Có một quy tắc cư xử khôn ngoan là nếu gặp một người nói năng như trẻ con thì mình hãy cư xử như người lớn. Chính quyền Mỹ có thể giữ im lặng, chờ người dân Philippines làm gì với ông tổng thống của họ

Ngô Nhân Dụng

(Người Việt)

Máy bay vận tải C-17 của không quân Mỹ /// Không quân Mỹ

Quân đội Mỹ bắt đầu rút trang thiết bị khỏi Philippines


Mỹ vừa cho rút bớt một số khí tài quân sự ở Philippines, trong đó có xe vận tải quân sự, theo tờ The Philippine Star ngày 9.10.
Cảnh sát an ninh hàng không Philippines xác nhận một máy bay vận tải quân sự C-17 của Mỹ đã đến sân bay quốc tế Zamboanga trên đảo Mindanao thuộc miền nam Philippines hôm 4.10 để chở một số xe chuyên dụng cùng trang thiết bị của quân đội Mỹ.
Trưởng Nhóm An ninh hàng không cảnh sát Philippines, Roderick Salem cho hay nhân viên an ninh Mỹ đã canh giữ thiết bị, xe chuyên dụng gần tháp kiểm soát không lưu ở sân bay rồi đưa chúng lên chiếc C-17. Sau đó, máy bay vận tải này nhanh chóng cất cánh.
Ông Roderick Salem còn khẳng định quân đội Mỹ cùng Cơ quan hàng không dân dụng Philippines phối hợp trong việc đưa chiếc C-17 đến Zamboanga. Trong khi đó, Bộ chỉ huy miền Tây Mindanao từ chối bình luận về việc Mỹ rút thiết bị quân sự khỏi nơi này. Đại sứ quán Mỹ tại Manila cũng không đưa ra thông cáo về việc này.
Thông tin trên được đưa ra không lâu sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố ông muốn lực lượng quân sự Mỹ rút khỏi Mindano và sẽ không cho phép tiến hành tuần tra chung vói Mỹ ở Biển Đông.

Điều gì xảy ra nếu Duterte từ mặt Mỹ?

Nếu Philippines nhất quyết đoạn tình với Mỹ như lời ông Duterte đe dọa, vị thế của Washington ở châu Á - Thái Bình Dương sẽ suy yếu nghiêm trọng, an ninh khu vực cũng vì thế bị ảnh hưởng.

dieu-gi-xay-ra-neu-duterte-tu-mat-my
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte. Ảnh: Reuters
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte từ khi lên nắm quyền hồi cuối tháng 6 liên tục đưa ra những bình luận công kích Mỹ. Ông từng đe dọa thóa mạ Tổng thống Mỹ Barack Obama, yêu cầu lính Mỹ hiện diện ở khu vực bất ổn Mindanao của nước này phải rời đi hay tuyên bố ngừng tập trận chung với Mỹ ở Biển Đông.
Hôm 4/10, ông quả quyết rằng Philippines sẵn sàng cắt đứt quan hệ với Mỹ để ngả về phía Nga và Trung Quốc. Ngay sau đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines đã lên tiếng "chữa cháy", cho biết Tổng thống Duterte nói vậy có thể là do ông chưa được cung cấp đầy đủ thông tin thỏa đáng về mối quan hệ Mỹ - Philippines. Tuy nhiên, tuyên bố mới nhất từ ông Duterte vẫn khiến giới chuyên gia "giật mình", lo nghĩ về một viễn cảnh mà ở đó hai đồng minh lâu năm không nhìn mặt nhau, theo CNN.
Mathew Davies, trưởng khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Quốc gia Australia, chuyên nghiên cứu về chính trị Đông Nam Á, nhận định nếu ông Duterte thực hiện đúng những gì đã nói, xa rời Washington để xích lại gần hơn với Moscow và Bắc Kinh, vị thế an ninh Mỹ mong muốn duy trì ở Đông Á sẽ bị suy yếu trầm trọng.
Khi Philippines rơi vào quỹ đạo ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc, Mỹ chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc thực thi nhiệm vụ bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông, Davies đánh giá.
Mỹ và Philippines hiện vẫn tiến hành các cuộc tuần tra chung trong khu vực. Hồi đầu năm, đôi bên còn ký một thỏa thuận củng cố quan hệ đồng minh. Washington và Manila thông qua danh sách 5 căn cứ ở Philippines để Mỹ luân phiên triển khai quân và chuẩn bị các cơ sở vật chất hỗ trợ cho chiến lược xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương. Đổi lại, Mỹ cung cấp nguồn vốn hỗ trợ nâng cấp cơ sở hạ tầng quân sự ở Philippines. Song Tổng thống Duterte cho hay ông muốn xem xét lại tất cả các thỏa thuận trên.
Việc ông Duterte thể hiện mong muốn lánh xa khỏi Mỹ cũng là một tín hiệu vui đối với Trung Quốc, Davies nhận xét.
Tòa Trọng tài Thường trực do Liên Hợp Quốc bảo trợ ở The Hague, Hà Lan, hồi giữa tháng 7 ra phán quyết về vụ kiện của Manila đối với Bắc Kinh ở Biển Đông, khẳng định Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để đòi quyền lịch sử với các nguồn tài nguyên bên trong "đường lưỡi bò" mà nước này tự vẽ ra trên Biển Đông.
Thế nhưng, theo Davies, Tổng thống Duterte đến giờ tỏ ra không mấy quan tâm tới chiến thắng mà Philippines giành được trước Trung Quốc cách đây gần ba tháng. Ông dường như chú trọng vào việc làm thế nào để lợi dụng Trung Quốc nhằm tránh khả năng bị cô lập vì xúc phạm Mỹ hơn là những mối nguy tiềm ẩn với lợi ích quốc gia đến từ phía Bắc Kinh.
"Một Philippines không sẵn sàng theo đuổi những tuyên bố ủng hộ vị thế Mỹ trong khu vực là một Philippines không vì lợi ích của đồng minh lâu năm mà vì lợi ích cho chính đối thủ lớn nhất của đồng minh", Davies nhấn mạnh.
Mặt khác, tương lai quan hệ Mỹ - Philippines còn phụ thuộc rất lớn vào kết quả cuộc bầu cử Mỹ diễn ra tháng 11 tới đây. Davies dự đoán hai kịch bản điển hình.
Ông Duterte có nhiều nét tương đồng về tính cách với ứng viên tổng thống Mỹ đảng Cộng hòa Donald Trump. Nhưng bất chấp những điểm giống nhau, nếu Trump đắc cử, triển vọng về một mối hợp tác lâu bền Mỹ - Philippines sẽ xấu đi nhanh chóng.
Tỷ phú Trump chắc chắn không thể giữ thái độ thản nhiên, bình tĩnh như Tổng thống Mỹ Barack Obama trước những lời công kích, lăng mạ từ người đồng cấp Philippines. Đặc biệt, Trump lâu nay vẫn hoài nghi về giá trị của một số mối quan hệ đồng minh mà ông cho rằng chúng không đem lại gì cho lợi ích Mỹ.
"Hai cái đầu lãnh đạo quá nóng không phải một điềm lành đối với mối quan hệ ngoại giao", Davies nhận định.
Trái với ông Trump, nếu ứng viên tổng thống Mỹ đảng Dân chủ Hillary Clinton đắc cử, bà sẽ theo đuổi một đường lối ngoại giao mang tính truyền thống hơn. Chính quyền Clinton sẽ tiếp tục nỗ lực bồi đắp mối quan hệ đồng minh lâu dài với Philippines.
Bà Clinton được đánh giá là cứng rắn hơn ông Obama, nhưng cựu ngoại trưởng Mỹ cũng là một nhà ngoại giao dày dạn kinh nghiệm, người có thể bỏ ngoài tai những lời thóa mạ vì các lợi ích dài hạn. Bà Clinton có lẽ sẽ dành nhiều quan tâm hơn tới mục tiêu duy trì vị thế hiện tại của Mỹ trong khu vực. Và mối quan hệ tốt đẹp với Philippines chắc chắn là một mắt xích quan trọng để hoàn thành mục tiêu đó.
Hiện chưa rõ liệu ông Duterte có thực hiện đến cùng những lời đe dọa hay không. Chính sách ngoại giao mà Tổng thống Philippines theo đuổi cũng rất mờ hồ. Song theo Davies, "một Duterte nóng nảy nhưng ít hành động sẽ tác động xấu tới vị thế Mỹ song một Duterte lời nói đi liền hành động còn là mối nguy hiểm lớn hơn gấp bội phần". Washington vì thế cần khéo léo dung hòa hai thái cực này, ông nhấn mạnh.
Vũ Hoàng

Không có nhận xét nào: