NHÀ SỬ HỌC TRẦN HUY LIỆU CÓ THAM GIA SOẠN "TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP" NHƯ STT... CỦA VŨ THƯ HIÊN ?

Quoc Phong 

43 phút · 

MỘT CÂU CHUYỆN LẦN ĐẦU ĐƯỢC NGHE, CẦN ĐƯỢC SÁNG TỎ

Hôm qua , nhà báo, nhà văn Trần Chiến , con trai út cụ Trần Huy Liệu ( nguyên Phó Chủ tịch Chính phủ Cách mạng Lâm thời của Việt Nam Dân chủ Cộng hoà năm 1945, người thay mặt Chính phủ Hồ Chí Minh vào Huế tước ấn kiếm của vua Bảo Đại ) có gọi điện hỏi tôi về thông tin ông Vũ Thư Hiên vừa viết trên trang cá nhân của ông, như thay một nén nhang tưởng nhớ cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ qua đời rằng tôi đã coi chưa, lạ lắm .

Tôi lúc đó mới đi vào mạng tìm đọc .
Tại những dòng stt này , ông Vũ Thư Hiên có nhắc đến cụ Trần Huy Liệu và cho biết một thông tin rất bất ngờ : Cụ Trần Huy Liệu là người được phân công khởi thảo Tuyên ngôn Độc lập và cụ Hồ Chí Minh là người chỉnh sửa , rồi đọc tại lễ Quốc khánh 2/9/1945.

Tôi không phải là người làm sử học nên những chuyện này xem ra đều xa lạ . Song về góc độ sử liệu , quả đây cũng đáng là cứ liệu thô sơ để chúng ta đào sâu tìm hiểu cho ra lẽ .
Việc này tôi hoàn toàn không có ý gì không hay phía sau câu chuyện nói trên . Tôi chỉ muốn chúng ta lưu tâm nghiên cứu trung thực nó .

Trong stt của ông Vũ Thư Hiên sau khi đề cập đến nhà 48 Hàng Ngang, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết Tuyên ngôn Độc lập. Ông đã viết có đoạn như sau :
....."Trong thời kỳ tiền khởi nghĩa, người được Đảng cộng sản phân công làm kinh tế cho đảng là ông Nguyễn Lương Bằng. Hai người hợp tác với ông trong việc này là bà Đỗ Đình Thiện (Trịnh Thị Điền) và mẹ tôi, Phạm Thị Tề. Ngay trong thời gian này bà Hoàng Thị Minh Hồ đã có tham gia, không phải bằng việc buôn bán tơ lụa, mà bằng vốn cho vay, biết rằng đồng vốn ấy dùng vào việc gì. Tôi không nhớ ở đâu đó, trong một hồi ký cách mạng, có ai đã viết rằng: “Trong những ngày chuẩn bị khởi nghĩa mà không có số tiền năm vạn đồng anh Huỳnh (cha tôi, Vũ Đình Huỳnh) mang về thì không biết sẽ khó khăn đến thế nào”. Tôi xin nói rằng đó chẳng phải tiền của cha mẹ tôi đâu, mà là tiền của bà Hoàng Thị Minh Hồ đấy. Nói tóm lại, bác Bô đã tham gia vào công việc cách mạng từ trước khởi nghĩa, không phải là một doanh nhân “đi theo” cách mạng.

Về ngôi nhà 48 phố Hàng Ngang cũng vậy. Chẳng phải cần ai giới thiệu, chẳng cần ai vận động, nó đã được ông bà Trịnh Văn Bô dành cho cách mạng khi cần đến.

Cũng nhân tiện nói đến ngôi nhà này, tôi xin góp vào một chút tư liệu lịch sử. Năm 1963, khi ngồi cùng xe với ông Trần Huy Liệu lên thăm nhà tù Sơn La, tôi có hỏi ông: “Kỷ niệm sâu sắc nhất của bác trong những ngày Tháng Tám là gì?”. Ông trả lời: “ Là được phân công viết bản Tuyên ngôn Độc Lập”. Tôi hỏi: “Không phải Bác Hồ?”. Ông nói: “bác thảo, rồi Bác ấy sửa sau cùng”. Đây chỉ là văn ngôn, không có văn bằng, tôi thuật lại đúng câu chuyện được nghe. "

Anh Trần Chiến là chỗ bạn thân, anh em từng nằm cùng chung chăn, chung giường trong ký túc xá Mễ Trì với tôi khi học Tổng hợp Văn suốt 4 năm, từ 1973-1977. Lý do vì cả 2 thằng đều có nhà ở Hà Nội nên lớp chỉ cho nằm chung, không được có riêng giường như bạn trong lớp.

Thấy anh Chiến hỏi tôi, có cách nào hỏi chị Tình chuyện này được không ?
Ý anh Chiến muốn nhờ tôi hỏi từ chị Nguyễn Thị Tình, tiến sĩ Sử học, nguyên lãnh đạo Bảo tàng Hồ Chí Minh có đến 9 năm , chắc biết nhiều từ ông Vũ Kỳ bàn giao lại vì biết tôi thân quen chị.
Tôi đã nói chuyện này với chị Tình để giới thiệu anh Chiến là sẽ có cuộc gọi như thế thì mong chị trả lời...
Tôi cũng hỏi sơ chuyện này. Chị Tình vốn là chỗ thân thiết với tôi từ lâu bởi tôi là bạn của anh Đoàn , chồng chi Tình. Anh từng vệ sĩ tiếp cận của Bác Hồ đúng giai đoạn Bác Mất . Anh từng làm Giám đốc Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh . Anh Đoàn là đàn anh của tôi nhưng đồng khoá Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc với tôi, là tổ trưởng của tổ học tập hồi đó ( khoá 15. Năm 1988-1990). Chị Tình đã vui vẻ cho biết đây là lần đầu chị nghe nói như vậy . Trong Bảo tàng hiện cũng không lưu giữ bản thảo của ai khác chuyện này và ông Vũ Kỳ cũng không thấy đề cập bao giờ.

Thực ra, theo tôi điều này cũng có thể có vì lúc này tình hình Cách mạng rất phức tạp . Cụ Hồ phải lãnh đạo đất nước với bộn bề công việc. Vì vậy, nên giả dụ có phân công ai viết theo tinh thần Cụ chỉ đạo ( hồn cốt bài viết là ở Cụ), sau đó Cụ tiếp tục chỉnh sửa thì cũng là chuyện bình thường.

Bây giờ, nếu nghĩ cho kĩ, có mấy vị lãnh đạo là nguyên thủ lại viết bài phát biểu từ đầu chí cuối đâu ! Vì thế, chuyện trên cũng là có thể lắm chứ !

Về góc độ thời điểm lịch sử nói trên, giả sử cụ Trần Huy Liệu được giao việc này thì cũng rất có lý bởi cụ Liệu lại đang đương nhiệm bộ trưởng Bộ Thông tin Tuyên truyền của Chính phủ.

Anh Trần Chiến thì nói rằng, chưa thấy ông già anh kể chuyện này bao giờ . Và theo anh thì cũng đáng lưu ý một chi tiết : "Hiện mình đang lưu giữ cái ảnh mấy ông Liệu, Đặng Kim Giang,Vũ Đình Huỳnh chụp ở tù Sơn La. Có thể là chuyến đi năm 1963 thật , và có thể do ông Hiên chụp chăng? Vì thân mấy ông này nên ông Liệu bị đem hết lai cảo, bản thảo, thư... về sau khi chết ? Trước đó ông Hiên cũng đăng ông Liệu ko có trong "nhóm" Trần Dân Tiên viết Những mẩu chuyện...
Ông già mình rất tự hào vì là người viết Quân lệnh số 1 trước đó mấy ngày, ông Võ Nguyên Giáp đọc mà không thấy sửa gì.
Về HN sau ngày khởi nghĩa CM Tháng Tám ít bữa, Cụ Hồ bận, có người thảo rồi sửa thì cũng có khả năng. Tuy nhiên,ông Liệu chắc cũng không rành nhiều về các Tuyên ngôn độc lập Pháp, Mỹ mà đã trích nên cũng không biết ra sao, ai thêm ? Nhưng chuyện này kể cũng khó vì khẩu cứ vô bằng...

Tôi không có may mắn được gặp cụ Trần Huy Liệu vì chơi với Trần Chiến mói từ 1973. Nhưng với cụ bà Nguyễn Thị Hy, con gái nhà văn, nhà nghiên cứu Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc thì tôi đã rất nhiều lần được cụ nấu cơm cho ăn ở nhà phố Hàng Buồm . Đó là một người phụ nữ rất thông minh, sống nhân hậu và phải nói là đẹp lão hiếm có. Nhưng tôi nghĩ, trong câu chuyện này, có thể là đúng là bởi cụ Trần Huy Liệu là một nhà sử học, một giáo sư nổi tiếng ,đầy uy tín trong ngành Khoa học xã hội Việt Nam hiện đại .

Quốc Phong

Thư Hiên Vũ đã thêm 2 ảnh mới.

13 Tháng 11 lúc 15:51 · 

MỘT NÉN HƯƠNG XA TIỄN BÁC

Cháu ở xa, không được đưa bác đến nơi an nghỉ, đành thắp nén hương tưởng niệm, gạt nước mắt nhớ bác nay đã không còn.

Cũng như với bác, khi mẹ cháu qua đời, cháu cũng chẳng được ở bên.

Tôi không có tham vọng viết thêm vào những thông tin đã tràn đầy mạng xã hội trong những ngày này về người yêu nước Hoàng Thị Minh Hồ. Tôi đặc biệt cảm ơn hai nhà báo Quốc Phong và Sơn Kiều Mai đã góp những tư liệu soi sáng về tiểu sử bà Hoàng Thị Minh Hồ liên quan tới lịch sử đáng buồn về một ngôi nhà bị chiếm đoạt.

Nếu có thể nói thêm điều gì đó thì tôi chỉ muốn nói rằng tôi thật buồn khi có những người viết rằng bà Hoàng Thị Minh Hồ là một nhà tư sản đã dại dột và xuẩn ngốc “đầu tư” nhầm chỗ.

Là người sống trong những ngày Tháng Tám, tôi xin làm chứng rằng trong những ngày mà nhân dân ta nhất tề đứng lên làm cuộc đổi đời để rũ bỏ thân phận nô lệ, không có ai “đầu tư” vào cách mạng để hi vọng một lợi nhuận về sau. Tôi đã chứng kiến những người nghèo khổ nhất đã tháo nhẫn, tháo hoa tai dành dụm cả cuộc đời cho Tuần Lễ Vàng. Không thể nào so sánh sự hy sinh cho cách mạng giữa những người ấy và sự đóng góp của những nhà tư sản lớn. Ngày ấy, người ta chỉ biết hy sinh cho một tương lai sán lạn. Không ai là người có tài tiên tri để biết sau này cái tương lai ấy sẽ như thế nào.

Tôi cũng muốn nói thêm rằng sự miêu tả bà Hoàng Thị Minh Hồ như một người đi theo cách mạng, được vận động để đóng góp cho cách mạng là không đúng.

Trong thời kỳ tiền khởi nghĩa, người được đảng cộng sản phân công làm kinh tế cho đảng là ông Nguyễn Lương Bằng. Hai người hợp tác với ông trong việc này là bà Đỗ Đình Thiện (Trịnh Thị Điền) và mẹ tôi, Phạm Thị Tề. Ngay trong thời gian này bà Hoàng Thị Minh Hồ đã có tham gia, không phải bằng việc buôn bán tơ lụa, mà bằng vốn cho vay, biết rằng đồng vốn ấy dùng vào việc gì. Tôi không nhớ ở đâu đó, trong một hồi ký cách mạng, có ai đã viết rằng: “Trong những ngày chuẩn bị khởi nghĩa mà không có số tiền năm vạn đồng anh Huỳnh (cha tôi, Vũ Đình Huỳnh) mang về thì không biết sẽ khó khăn đến thế nào”. Tôi xin nói rằng đó chẳng phải tiền của cha mẹ tôi đâu, mà là tiền của bà Hoàng Thị Minh Hồ đấy. Nói tóm lại, bác Bô đã tham gia vào công việc cách mạng từ trước khởi nghĩa, không phải là một doanh nhân “đi theo” cách mạng.

Về ngôi nhà 48 phố Hàng Ngang cũng vậy. Chẳng phải cần ai giới thiệu, chẳng cần ai vận động, nó đã được ông bà Trịnh Văn Bô dành cho cách mạng khi cần đến.

Cũng nhân tiện nói đến ngôi nhà này, tôi xin góp vào một chút tư liệu lịch sử. Năm 1963, khi ngồi cùng xe với ông Trần Huy Liệu lên thăm nhà tù Sơn La, tôi có hỏi ông: “Kỷ niệm sâu sắc nhất của bác trong những ngày Tháng Tám là gì?”. Ông trả lời: “ Là được phân công viết bản Tuyên ngôn Độc Lập”. Tôi hỏi: “Không phải bác Hồ?”. Ông nói: “Bác thảo, rồi bác ấy sửa sau cùng”. Đây chỉ là văn ngôn, không có văn bằng, tôi thuật lại đúng câu chuyện được nghe.

Bác Bô đã không còn. Bác cũng chẳng thiết nói về mình khi còn sống. Tôi là đứa cháu, biết gì về bác thì nói nấy để khỏi có những ngộ nhận.

Và đây cũng là lời cuối cháu nói thay lời chúc bác lên đường trong chuyến đi cuối cùng của đời người.
Cháu khóc bác mà lòng quặn đau.

13/ 11/ 2017

(Ảnh lấy của Sơn Kiều Mai)