-Nguyễn
Đăng Quang-
Đại tá an ninh Nguyễn Đăng Quang ( đã nghri hưu)
Giáo
sư-Tiến sỹ Nguyễn Đức Dân (Đại học KHXH và Nhân văn-Tp.HCM) là một trong các nhà
khoa học đầu tiên và chuyên gia đầu ngành của nước ta về Toán-Ngôn ngữ, một
lĩnh vực khá mới mẻ ở Việt Nam. Ông sinh năm 1936, tốt nghiệp cử nhân Toán năm
1957 tại ĐHSP Hà Nội. Trong giai đoạn từ 1957-1966, mấy năm đầu ông dạy toán tại
Trường Chu Văn An, sau đó dạy lớp chuyên toán đầu tiên của Thành phố Hà Nội. Từ
1966-1970, ông đi sâu nghiên cứu vấn đề logic và thống kê trong toán học và làm
NCS tại Đại học Tổng hợp Warsaw (BaLan). Tại đây ông nhận bằng Tiến sỹ về đề
tài áp dụng toán học vào lĩnh vực nghiên cứu ngôn ngữ. Từ 1971 - 1979, ông giảng
dạy bộ môn Ngôn ngữ tại Khoa Ngữ văn trường ĐH Tổng hợp Hà Nội. Năm học
1979-1980, ông được mời làm Giáo sư thỉnh giảng môn “Tiếng Việt và Văn minh Việt
Nam” tại Đại học Paris 7 - Cộng hòa Pháp. Năm 1986, ông chuyển công tác vào Sài
Gòn và giảng dạy tại Đại học Tổng hợp Tp. HCM, làm Trưởng Bộ môn Ngôn ngữ của
Khoa Ngữ văn - Báo chí cho đến khi nghỉ hưu (2002). Trong thời gian giảng dạy tại
Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Tp.HCM, ông được Nhà nước phong học hàm Phó
Giáo sư (1991) và Giáo sư (1996).
Sau
khi nghỉ hưu, ông thường xuyên được mời tham gia giảng dạy đại học và sau đại học
tại Tp. HCM và nhiều ĐH khác trên khắp 3 miền đất nước. Ông là một nhà khoa học
nghiêm túc, một nhà giáo tận tâm và là một công dân đầy trách nhiệm. Tuy là đảng
viên ĐCSVN với 57 năm tuổi đảng, nhưng ông luôn là người tôn trọng sự thật, tôn
thờ công lý và quý trọng lòng trung thực, và luôn đặt chân lý khoa học lên trên
quan điểm chính trị và lập trường giai cấp.
Ngày
6/6/2018 vừa qua, ông nhận trả lời phỏng vấn của Đài Truyền hình TpHCM (HTV9).
Song rất tiếc, khi phát sóng, họ lại không trích dẫn đúng câu chữ ông dùng, mà
lại xuyên tạc và bóp méo ý kiến và từ ngữ ông trả lời! Ông tâm sự với tôi, việc
này làm ông thất vọng và bất bình, song điều quan trọng hơn là nếu các cơ quan
truyền thông, báo chí nhà nước ta cứ tiếp tục hành xử như vậy, thì họ sẽ dẫn dắt
xã hội Việt Nam ta đến bến bờ nào đây? Việc này tưởng như là nhỏ, song nó không
hề nhỏ một khi đấy là đường lối và bản chất xưa nay của bộ máy “dẫn dắt dư luận”
ở nước ta từ trên nửa thế kỷ qua! Nhân dịp “Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam”
(21/6), được sự đồng ý của ông, tôi xin chuyển đến quý độc giả bài viết của ông
về việc ông bị Kênh HTV9 Đài Truyền hình Tp.HCM “ưu ái nhét chữ vào miệng” như
thế nào! Thay mặt độc giả gần xa, xin chân thành cảm ơn Giáo sư-Tiến sỹ-Nhà
giáo Ưu tú Nguyễn Đức Dân, chúc ông nhiều sức khỏe để tiếp tục đóng góp nhiều
hơn nữa cho nhân dân và đất nước!
Hà Nội, ngày 21/6/2018.
N.Đ.Q.
TÔI KHÔNG CÒN LÀ TÔI
GS-TS Nguyễn Đức Dân
Xem lại chương trình
“Ghế nóng” tôi trả lời nhà đài HTV9 ngày 06.6.2018, tôi thấy lời lẽ và ý kiến
của mình bị cắt bỏ, gọt nhẵn trơn trun đến mức tôi không còn là tôi nữa. Vậy, xin
có đôi lời giải thích lại là điều cần thiết. Có hai khái niệm cần nói rõ lại.
Thứ nhất, HTV9 hỏi tôi
về chuyện “trạm thu giá”, "giá dịch vụ đào tạo"… là “cách dùng từ
trong ngôn ngữ hành chính nghe trúc trắc quá”? Tôi đáp cách nói này mọi người
nghe đều thấy kỳ cục, lạ tai vì nó không tồn tại trong tiếng Việt. Đây là cách
nói do những người có quyền đặt ra, bịa ra rồi áp đặt vào tiếng Việt, nên “đây
không phải là ngôn ngữ hành chính mà là thứ ngôn ngữ quan quyền; dân gian có
câu “muốn nói oan làm quan mà nói”!
Tôi nêu ví dụ, trước đây
ngành công an (hay ngành giao thông vận tải?) có đưa ra chỉ thị xe phân khối
lớn thì phải làm thủ tục đăng ký và lấy bằng xe máy. Phân khối là một đơn vị đo
thể tích hay dung tích. Trong hình học và trong vật lý làm gì có khái niệm phân
khối lớn và phân khối nhỏ? Thuật ngữ này là sự áp đặt từ ngôn ngữ quan quyền.
Nếu có trình độ trung học cơ sở người ta đã không ra một chỉ thị như vậy. Ví dụ
thứ hai, “diễn biến hòa bình” là một thuật ngữ trung tính, không tích cực mà
cũng chẳng tiêu cực, nhưng trong ngôn từ chính trị chúng ta đã áp đặt ra một
thuật ngữ quan quyền “âm mưu diễn biến hòa bình” để chỉ khái niệm âm mưu lật đổ
một chế độ bằng con đường diễn biến hòa bình. Dịch nguyên văn “âm mưu diễn biến
hòa bình” sang tiếng Anh, Pháp hay Nga thì phải để trong ngoặc kép cụm từ “diễn
biến hòa bình” người ta mới có thể hiểu được. Trong tiếng Việt hiện nay nhiều
khái niệm quan trọng vẫn phải để trong ngoặc kép là một minh chứng cho sự tồn
tại của những thuật ngữ quan quyền nhưng không được xã hội chấp nhận. HTV9 đã
gọt đi thuật ngữ “quan quyền” của tôi và thay bằng thuật ngữ ngôn ngữ hành
chính rất chung chung.
Thứ hai, nếu như tôi gọi
“trạm thu giá”, "giá dịch vụ đào tạo"… là loại thuật ngữ quan quyền
thì cách dùng thuật ngữ “tụ nước” thay cho “nước ngập” lại là một xảo thuật
ngôn từ trong phép ngụy biện. Đó là sự ngụy biện bằng đánh tráo từ ngữ. Dùng
những từ ngữ giảm nhẹ tạo ra sự thay đổi nhận thức xã hội nhẹ nhàng đi. Đây là
những xảo thuật thường gặp trongchính trị, quân sự, ngoại giao và làm ăn kinh
tế. Trong những ví dụ tôi nêu bị cắt bỏ có đoạn sau:
Trong chuyến thăm Việt
Nam, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát biểu trước Quốc
hội Việt Nam như sau: “Láng giềng thì khó tránh xảy ra va chạm, […] hai bên cần
kiên trì, lấy đại cục quan hệ hai nước làm trọng để xử lý bất đồng; khi đại sự
đã được coi trọng thì tiểu sự sẽ không khó giải quyết” (TT, 7.11.2015). Đây là
những xảo ngôn đánh tráo thuật ngữ. Những hành động như đánh chiếm đảo Gạc Ma;
đưa giàn khoan HD981 vào thềm lục địa Việt Nam; lập ra tấm bản đồ đường lưỡi bò
9 đoạn trên Biển Đông; bồi đắp, xây dựng những hòn đảo chiếm đóng trái phép
thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam thành những sân bay-căn cứ quân sự…được
gọi là những chuyện đại sự mù mờ. Gây xung đột căng thẳng, xâm lấn chủ quyền
lãnh thổ Việt Nam, phá tàu đánh cá, xua đuổi ngư dân Việt Nam khỏi vùng biển
Việt Nam… đã được chuyển thành xảo ngôn “va chạm” nghĩa đã giảm nhẹ hẳn đi và
ám chỉ rằng đó là “chuyện nhỏ” (tiểu sự).
Đáng tiếc là hai khái
niệm cốt lõi ngôn ngữ quan quyền và phép ngụy biện bằng xảo thuật đánh tráo từ
ngữ đã bị cắt bỏ./.
NĐD.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét