Mỹ vẫn đang tiếp tục bóp nghẹt và cô lập chính quyền Maduro bằng nhiều chế tài hơn, đồng thời dành sự ủng hộ mạnh mẽ cho lãnh đạo đối lập Juan Guaido. Tuy nhiên, sau hơn một tuần với hàng chục nghìn người dân Venezuela biểu tình rầm rộ trên khắp cả nước, Tổng thống Nicolas Maduro vẫn đứng vững nhờ bàn tay hỗ trợ cả công khai và bí mật của Nga và Trung Quốc. Điều này làm phức tạp thêm nỗ lực của Mỹ nhằm thay đổi nhanh chóng thể chế tại Venezuela. Câu hỏi đặt ra là tại sao Nga, Trung Quốc lại ra sức giúp ông Maduro chống Mỹ?
Trao đổi về vấn đề nêu trên với Fox News, ông Joseph Humire, giám đốc điều hành của Trung tâm Xã hội Tự do An toàn, một nhóm nghiên cứu toàn cầu độc lập nhận định: “Nga và Trung Quốc đang sử dụng Venezuela làm một cuộc xung đột ủy nhiệm để thách thức Mỹ. Đây không đơn thuần chỉ là hỗ trợ kinh tế. Nga và Trung Quốc đang dùng đòn bẩy hỗ trợ kinh tế của họ để thiết lập sự hiện diện công nghiệp-quân sự tại Venezuela.”
“Đó là một ván cờ địa chính trị,” ông Humire khẳng định.
Nhưng nếu đó là một ván cờ, thì đó là một ván cờ đi kèm với mối đe dọa quân sự lớn và nghiêm trọng, chứ không chỉ còn là một trò chơi đơn thuần, bởi vì Trung Quốc và Nga sẽ mất rất nhiều nếu ông Maduro bị thay thế bằng một chính phủ do Mỹ hậu thuẫn.
Là những người khởi xướng cuộc chơi này, Trung Quốc đã đặt cơ sở theo dõi qua vệ tinh tại Căn cứ Không quân Capitán Manuel Rios tại Guarico, trong khi Nga có hệ thống tấn công mạng trực tuyến tại Căn cứ Hải quân Antonio Diaz “Bandi” ở La Orchilla – một hòn đảo phía bắc Caracas.
Chuyên gia Humire chỉ ra rằng: “Điều này bổ sung khả năng không gian và không gian mạng mà chế độ Maduro chưa có. Đối với Nga và Trung Quốc, việc gây áp lực lên Mỹ thông qua Venezuela giúp họ bổ sung thêm đòn bẩy cho các tham vọng khu vực của họ, với Nga là ở Đông/Trung Âu và với Trung Quốc là Đài Loan và Biển Đông.”
Hơn nữa, Venezuela nợ Trung Quốc và Nga tổng cộng hơn 120 tỷ USD. Theo các chuyên gia địa chính trị, cả Bắc Kinh và Moscow đều đang lo lắng rằng nếu Maduro bị lật đổ, ngân sách vốn đã eo hẹp của họ sẽ bị ảnh hưởng lớn.
Mối quan hệ chặt chẽ của Nga với Venezuela bắt đầu từ khi ông Hugo Chavez lên cầm quyền tại quốc gia Nam Mỹ này năm 1999 và tiếp diễn trong các năm tiếp theo. Venezuela luôn là một trong số ít nước trên thế giới luôn ủng hộ sự dính líu của Nga tại Syria và Ukraine. Nhưng điều quan trọng nhất, công ty dầu mỏ nhà nước Nga Rosneft có lợi ích đặc biệt sâu rộng trong chính quyền Maduro.
Hai năm trước, Rosneft đã nắm giữ gần 50% cổ phần của công ty dầu mỏ Citgo của Venezuela có trụ sở tại Mỹ – đây là công ty con của tập đoàn dầu mỏ nhà nước Venezuela, PDVSA. Citgo được coi như tài sản thế chấp cho các khoản nợ của Venezuela với Rosneft và về cơ bản mang lại cho Nga ảnh hưởng chiến lược tại Mỹ Latinh – khu vực mà Mỹ từng có tiếng nói đáng kể.
Ông William Ogborn, chuyên gia về thông tin chiến lược và ngoại giao công chúng, cố vấn cho nhiều cơ quan chính quyền Mỹ, trong đó có Hạ viện và Bộ Quốc phòng, nói với Fox News rằng: “Cả hai nước [Nga, Trung Quốc] đều mất đồng minh chiến lược tại Nam Mỹ, và cả hai có nguy cơ không thể thu được nợ của Venezuela” nếu ông Maduro bị thay thế bằng lực lượng thân Mỹ.
Theo một quan chức tình báo Mỹ giấu tên, mối đe dọa về “cuộc chiến bất đối xứng” đang bùng lên mạnh mẽ khi mà cuộc khủng hoảng tại Venezuela ngày càng lan rộng, đặc biệt vì Nga cung cấp nhiều vũ khí cho đồng minh của họ tại Venezuela, vượt trội so với phe đối lập.
Chuyên gia tình báo nêu trên nói thêm rằng: “Một số khách hàng của Nga có máy bay cũ, Venezuela có loại tiên tiến. Có một sự ban phát vô tội vạ [vũ khí] cho các tập đoàn tội phạm và những kẻ khủng bố hoặc chuyển cho các kẻ thù khác của Mỹ như Nicaragua. Ở mức tối thiểu, họ có thể quấy rối Mỹ, nếu không muốn nói là có thể gây ra nhiều vấn đề. Điều này là đáng ngại hơn rất nhiều so với Cuộc khủng hoảng Tên lửa Cuba trước đây.”
Ông Brett Bruen, giám đốc quan hệ toàn cầu của chính phủ Mỹ nhận định: “Giống như ông Bashar al-Assad [của Syria], ông Maduro đã phụ thuộc vào ông Putin rồi. Bây giờ ông ta đã trở thành tay sai bị khống chế, buộc phải tuân theo ý chí của Moscow và phải nhường tiếp cận [Venezuela] nhiều hơn cho tham vọng quân sự và tình báo của Điện Kremlin. Vì những chính sách và chế tài trước đây của Mỹ, Venezuela đã xoay trục sang mua vũ khí của Moscow. Không quân, hải quân và các lực lượng mặt đất [của quân đội Venezuela] phần nhiều do các đại lý vũ khí Nga cung cấp.”
Về phần mình, Trung Quốc đã bơm khoảng 65 tỷ USD vào Venezuela từ năm 2008, hầu hết đều là các khoản cho vay nợ, được đảm bảo bằng các hợp đồng trả nợ bằng dầu mỏ, trong đó Bắc Kinh kiểm soát hiệu quả việc khai thác dầu tại Venezuela để thu hồi nợ.
Ông Evan Ellis, giáo sư nghiên cứu Mỹ Latinh tại Viện nghiên cứu Chiến lược của Đại học Chiến tranh Quân sự Mỹ cho hay: “Ngoài ra, Trung Quốc đã giúp Venezuela xây dựng các nhà máy sản xuất xe ô-tô Trung Quốc (Chery) và điện thoại (Huawei và ZTE), xây dựng đường sắt, nâng cấp bến cảng và các cơ sở hạ tầng khác, và bán cho chế độ này hàng triệu đồ gia dụng Haier trong cuộc bầu cử 2012 để giúp chế độ mua chuộc người ủng hộ.”
Trung Quốc cũng bán một lượng lớn thiết bị quân sự cho Venezuela, trong đó có xe bọc thép VN-4 và các phương tiện cơ giới quân sự khác trang bị cho Cảnh vệ Quốc gia để đàn áp người biểu tình năm 2014, 2017 và các cuộc biểu tình hiện nay.
Ông Ellis nói với những vũ trang này, “cũng như radar phòng không, phi cơ chiến đấu K-8, máy bay vận tải quân sự, súng phóng lựu đạn tự hành, và xe phóng hỏa tiễn và hàng hoạt các thiết bị khác, cho thấy vai trò của Trung Quốc trong việc bán vũ khí cho Venezuela đã tăng lên trong những năm gần đây khi Caracas hết tiền mặt để mua quân trang của Nga. Đặc biệt, lực lượng Lính thủy đánh bộ và Cảnh vệ Quốc gia Venezuela hiện nay đều đã mua chịu quân trang của Trung Quốc.”
Ngoài Nga, Trung Quốc, ông Maduro cũng nhận được sự ủng hộ của Cuba và Thổ Nhĩ Kỳ cùng một số chính phủ cánh tả như Mexico và Bolivia. Những nước này đều có lợi ích chính trị và kinh tế gắn chặt với đảng cầm quyền của ông Maduro và họ không muốn một lực lượng khác thay thế sự lãnh đạo đảng xã hội chủ nghĩa tại quốc gia có trữ lượng dầu mỏ hàng đầu thế giới.
Theo Fox News,
Tân Bình
Lợi ích của Nga trong ván cờ chiến lược với Mỹ ở Venezuela
Nga có nhiều lợi ích về kinh tế, quân sự, chính trị "không thể đánh mất" ở Venezuela bất chấp sức ép ngày càng lớn từ Mỹ.
Maduro đề nghị Putin giúp đỡ Venezuela / Nga -Trung chỉ trích Mỹ vì cấm vận tập đoàn dầu khí Venezuela
 |
Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) bắt tay người đồng cấp Venezuela Nicolas Maduro ở Moskva năm 2015. Ảnh: AFP.
|
Trong mắt người Nga, Venezuela đang trở thành một "chiến trường ủy nhiệm" giữa Moskva và Washington trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế và ngoại giao. Dù họ không tin rằng một cuộc xung đột quân sự sẽ nổ ra ở quốc gia Nam Mỹ này, ngày càng có nhiều thông tin về nguy cơ leo thang xung đột, chẳng hạn dòng chữ "5.000 quân tới Colombia" của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton hay thông tin về việc lính đánh thuê Nga xuất hiện ở Caracas để bảo vệ Tổng thống Nicolas Maduro.
Trong khi Tổng thống Mỹ Donald Trump luôn ám chỉ rằng "mọi phương án đều được tính đến", Điện Kremlin không xác nhận cũng không bác bỏ hoàn toàn về sự hiện diện của các nhân viên an ninh tư nhân tại Venezuela. Theo bình luận viên Anna Nemtsova của Daily Beast, sự "mập mờ" trong tuyên bố của cả hai bên khiến cuộc khủng hoảng ở Venezuela càng căng thẳng hơn.
Mối lo ngại lớn nhất của Moskva lúc này là phong trào đối lập ủng hộ tổng thống tự phong Juan Guaido với sự hậu thuẫn của Mỹ sẽ có các động thái chống lại lợi ích và công dân Nga ở Venezuela. Trong khi đó, Mỹ lại cảnh báo về nguy cơ nhân viên ngoại giao của họ ở Venezuela và thủ lĩnh đối lập Guaido bị chính quyền của Tổng thống Nicolas Maduro tấn công.
Điện Kremlin kêu gọi phe Guaido không "tự biến mình thành quân cờ trong trò chơi bẩn thỉu của ngoại bang", đồng thời khẳng định Nga mới là người bạn đích thực của nhân dân Venezuela. "Sự can thiệp của Trump bằng cách ủng hộ Guaido là hành vi mang tính phá hoại", Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố hôm 28/1.
Để củng cố cho tuyên bố này, Nga phối hợp cùng Iran phát cảnh báo rằng Mỹ cần tránh can thiệp vào tình hình nội bộ của Venezuela và khẳng định hai nước này sẵn sàng đứng ra làm trung gian để giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế, chính trị hiện nay ở Venezuela.
Nemtsova cho rằng "trò chơi" hiện nay ở Venezuela mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đang bày ra với Trump không khác nhiều so với những gì ông áp dụng với chính quyền Obama ở Syria trước đây. Nga đầu tiên sẽ đề nghị góp sức giải quyết cuộc khủng hoảng, sau đó sẽ phối hợp cùng Iran nhằm ủng hộ lãnh đạo đồng minh trong chiến dịch nghiền nát kẻ thù của ông này.
Giới phân tích nhận định Nga có rất nhiều động lực để tham gia sâu vào "ván cờ" với Mỹ ở Venezuela. "Nếu đánh mất quan hệ với Caracas, đó sẽ là đòn giáng nặng nề với Moskva. Putin sẽ làm tất cả những gì có thể để ngăn âm mưu thay đổi chế độ ở Venezuela", Pete Duncan, giáo sư chính trị tại Đại học London, nhận định với Al Jazeera.
 |
Tổng thống tự phong Venezuela Juan Guaido. Ảnh: Reuters.
|
Nga từ giữa thập niên 1990 đã tìm cách tiếp cận khu vực Mỹ Latin để tìm kiếm cơ hội kinh doanh và trở thành một trong những đồng minh thân cận nhất của Venezuela từ thời tổng thống Hugo Chavez, với các hợp đồng dầu mỏ, vũ khí trị giá hàng chục tỷ USD. Theo Duncan, Putin coi các đồng minh, đối tác ở Mỹ Latin là vũ khí quan trọng để đối trọng với ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực và tăng cường vị thế cường quốc của Nga trên toàn cầu.
"Một lý do quan trọng khiến Nga ủng hộ Maduro, giống như những gì họ làm với Tổng thống Syria Bashar al-Assad, là Moskva tin rằng không thế lực nước ngoài nào được phép can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia có chủ quyền", Anton Barbashin, chuyên gia phân tích chính trị tại Trung tâm Wilson, nhận xét.
Vladimir Rouvinski, chuyên gia về chính sách đối ngoại tại Đại học Icesi ở Colombia, thì khẳng định rằng Venezuela là "tài sản cuối cùng" ở Mỹ Latin mà Nga không thể đánh mất, tương tự đồng minh Syria ở Trung Đông. Nếu để mất "tài sản" này, uy tín trong vấn đề đối ngoại của Tổng thống Putin chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng lớn.
Ngoài ra, Nga cũng có rất nhiều lợi ích kinh tế ở Venezuela. Hai nước đã ký thỏa thuận cho phép Nga kiểm soát 49,9% Citgo, công ty vận hành ba nhà máy lọc dầu lớn thuộc sở hữu tập đoàn dầu khí quốc gia Venezuela. Maduro tháng trước thăm Moskva và thông báo về các hợp đồng trị giá hơn 5 tỷ USD nhằm tăng sản lượng khai thác dầu.
Nga cũng đã bán cho Venezuela nhiều vũ khí hiện đại với tổng giá trị lên tới 17 tỷ USD, trong đó có pháo hạng nặng, xe thiết giáp, tên lửa phòng không S-300 và cả tiêm kích Su-30. Bộ Quốc phòng Nga coi Venezuela là một căn cứ đầy tiềm năng để phát huy ảnh hưởng ở Nam Mỹ và quảng bá vũ khí tới các quốc gia láng giềng như Bolivia, Nicaragua và Ecuador.
Tuy nhiên, khi Venezuela bắt đầu lâm vào khủng hoảng kinh tế trầm trọng từ vài năm trước, nhiều người chỉ trích rằng Nga đã hành động quá trễ và kém hiệu quả để bảo vệ đồng minh. "Chúng tôi luôn chậm chân và chỉ đến khi các vị thế chính trị mạnh đều đã bị các thế lực thân phương Tây chiếm lấy", Georgy Bovy, tổng biên tập tạp chí Russkiymir.ru, nhận định.
Moskva năm ngoái cử một nhóm chuyên gia từ Bộ Phát triển Kinh tế tới làm việc với các cố vấn của Tổng thống Maduro nhằm tìm giải pháp chống lại nạn lạm phát phi mã ở quốc gia này. Họ đã đề xuất tạo ra một đồng tiền ảo gọi là "Petro", nhưng không mấy hiệu quả trong việc kìm hãm tốc độ lạm phát lên tới 1 triệu % ở Venezuela.
Nhưng khi hàng chục nghìn người Venezuela đổ xuống đường thể hiện sự ủng hộ "tổng thống tự phong" Juan Guaido hôm 23/1 và đòi lật đổ Maduro, Nga dường như đã phải tính toán lại chiến lược của mình.
 |
Putin (trái) và Trump trong cuộc gặp bên lề hội nghị G20 ở Đức. Ảnh: Reuters.
|
Sergei Markov, một chuyên gia phân tích chính trị có quan hệ thân cận với Điện Kremlin, khẳng định Moskva đã triển khai một số nhân viên an ninh tư nhân để đảm bảo an toàn cho công dân Nga ở Venezuela cũng như bảo vệ một số cơ sở chiến lược của chính quyền Maduro. "Chúng tôi có một sân bay có đường băng hạ cánh khẩn cấp cho máy bay quân sự Nga ở Venezuela, quốc gia chúng tôi đã đầu tư khoảng 17 tỷ USD", Markov nói.
Chuyên gia này khẳng định những biện pháp đề phòng của Moskva là cần thiết, sau bài học kinh nghiệm từ Ukraine, khi tổng thống thân Moskva Viktor Yanukovych bị người biểu tình được Mỹ hậu thuẫn lật đổ. "Hành trình tử thần của Mỹ chuyên lật đổ các lãnh đạo được bầu là một mối đe dọa nghiêm trọng với Nga", Markov nói. "Trump là đối thủ của Putin trong cuộc chiến bảo vệ lợi ích ở Venezuela"
Theo bình luận viên Nemtsova, "ván cờ chính trị" giữa Trump và Putin ở Venezuela mới chỉ dừng lại ở các hoạt động chính trị và ngoại giao, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về xung đột quân sự. "Nếu coi Syria là một mô hình, cuộc khủng hoảng Venezuela vẫn có nguy cơ vượt tầm kiểm soát của các bên. Khi đó, máu mới bắt đầu thực sự đổ", Nemtsova viết.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét