Chỉ vài ngày sau khi được Tổng thống Trump ví với một hoàng đế, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhắc lại cam kết của ông về cải cách trong khi gặp gỡ một nhóm các nhà lãnh đạo doanh nghiệp giàu có và nhiều ảnh hưởng của Mỹ và Trung Quốc.
Cam kết mở cửa
Phát biểu tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh trong một sự kiện được truyền hình quốc gia, ông Tập đã đề cập đến các chủ đề như toàn cầu hóa, đổi mới và mối quan hệ của Trung Quốc với Mỹ trong một cuộc họp của các nhà điều hành bao gồm các CEO nổi tiếng như Tim Cook (Apple), Stephen Schwarzman (Quỹ Blackstone), và Mark Zuckerberg (Facebook).
Theo New York Times (NYT), Đây là một trong những lần xuất hiện trước công chúng đầu tiên của ông Tập với người nước ngoài kể từ khi Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đưa ông lên một tầm cao mới ngang với Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình.
Sự kiện này diễn ra chỉ 1 tuần trước khi ông Trump có chuyến thăm đầu tiên tới Trung Quốc. Các nhà ngoại giao Trung Quốc đã sử dụng các hội nghị thượng đỉnh trong quá khứ để thúc đẩy kinh tế và ảnh hưởng của nền kinh tế nước này với các công ty Mỹ trước các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Mỹ và các nhà ngoại giao. Ví dụ, trong một chuyến công du vào năm 2015, ông Tập đã dừng lại ở Seattle để thăm các giám đốc công nghệ của Mỹ trước khi tới Washington để gặp Tổng thống Barack Obama.
Theo NYT, ông Tập đã sử dụng các nhận xét của mình để quảng bá hình ảnh như một nhà lãnh đạo tiếp bước nhà cải cách họ Đặng như một nhà cải cách kinh tế và bảo vệ thương mại toàn cầu.
“Trung Quốc đang tiến bước sâu rộng trong cải cách với sự quyết tâm và sức mạnh chưa từng có. Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục ban hành một loạt biện pháp để mở cửa hơn nữa”, ông Tập nói.
Mở nhưng không cởi?
Tuy nhiên, theo NYT, các nhà đầu tư quốc tế và các nhóm kinh doanh ngày càng tỏ ra hoài nghi về cam kết của ông Tập đối với việc mở cửa nền kinh tế Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc đã thắt chặt các hạn chế về internet và công nghệ tiên tiến, do lo ngại các công nghệ và công ty nước ngoài có thể làm tổn hại đến an ninh của đất nước.
Và ngay cả khi ông Tập nhắc lại cam kết cải cách, ông nhấn mạnh rằng chủ quyền và an ninh của Trung Quốc là điều tối quan trọng. “Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển của mình, đồng thời tuân thủ chính sách quốc gia cơ bản của việc mở cửa”, ông nói.
Trong một động thái khác theo mở mà không cởi, chính phủ Trung Quốc hôm thứ Hai 30/10 đã công bố các quy tắc mới nhằm hạn chế báo chí trực tuyến, đính kèm một danh sách đen cho các nhà báo phạm lỗi.
Đối với các giám đốc điều hành tham dự sự kiện hôm 30/10, các hạn chế đang ảnh hưởng trực tiếp. Facebook vẫn bị chặn ở Trung Quốc bất chấp những nỗ lực vận động hành lang của công ty. Apple cho biết trong năm nay họ sẽ xây dựng một trung tâm dữ liệu trong nước để phù hợp với luật an ninh không gian mạng mới của Trung Quốc.
Những động thái của Bắc Kinh đã thúc đẩy áp lực kêu gọi Washington tăng cường kiểm tra các công ty Trung Quốc muốn kinh doanh tại Mỹ hoặc mua các công ty công nghệ của Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng những vấn đề như vậy sẽ không được giải quyết trong cuộc họp sắp tới giữa ông Trump và ông Tập.
Trung Dung