Bùi Thanh Tân
Năm
2004, Việt Nam cho chiếu bộ phim “Thời đại anh hùng” trong đó có đoạn, Tổng
thống Park Chung-hee đã khóc vì thấy dân khổ quá. Ông tuyên bố sau 10 năm nữa
sẽ có nhiều nước trên thế giới phải đến làm thuê cho Hàn Quốc, và sự thật đã
đến với họ trong đó có Việt Nam.
Thập
niên 60, Hàn Quốc là 1 trong những nước nghèo đói nhất châu Á. Năm 1968, người
Hàn quyết định thay đổi giáo dục bằng cách bê nguyên sách giáo khoa của người
Nhật về dịch sang tiếng Hàn để giảng dạy, ngoại trừ các môn xã hội như địa lý,
lịch sử và văn học. Lúc đó cũng có nhiều người chỉ trích rằng, Hàn Quốc lẽ nào
lại không tự soạn được một bộ sách giáo khoa, đây cũng bởi tính sĩ diện của họ
rất cao.
Nhưng
chính phủ vẫn quyết tâm thực hiện, vì để có được chương trình giáo dục đó,
người Nhật đã mất cả trăm năm cải biên cách đào tạo phương Tây sao cho phù hợp
với đặc trưng của châu Á, bắt đầu từ thời Minh Trị Thiên Hoàng. Để rút ngắn
thời gian, Hàn Quốc chẳng có cách nào ngoài việc lấy kinh nghiệm của người
khác, và để dành thời gian và công sức lo việc khác nữa. Vì Hàn Quốc muốn trở
thành một bản sao mới của Nhật, nền kinh tế dựa trên lòng tự hào dân tộc, tính
kỷ luật và đạo đức của toàn thể xã hội.
Đúng
20 năm sau, năm 1988, Hàn Quốc đăng cai Olympic Seoul, cả thế giới không ai tin
vào mắt mình khi thấy kỳ tích bên bờ sông Hàn. Ô tô, xe máy, dệt nhuộm, hoá
chất, đóng tàu, điện tử, bánh kẹo… bên Nhật có cái gì thì bên này có cái đó mặc
dù dù dân số chỉ bằng 1/3. Không ai biết trong 20 năm đó, cả dân tộc Hàn đã nắm
chặt tay với quyết tâm thoát nghèo như thế nào, chỉ biết rằng trên tivi lúc đó
chỉ có vẻn vẹn 2 chương trình là “dạy làm người” và “dạy làm ăn”; từ cái văn
minh nhỏ xíu như nụ cười của một nhân viên bán hàng cho đến cách quản lý chi
phí của một quán cà phê, cách tạo dựng một nhà máy.
Từ
một dân tộc “xin việc”, tức các doanh nghiệp nước ngoài đến đặt nhà máy tại Hàn
và thuê lao động tại đây, Hàn Quốc bắt đầu khan hiếm lao động và trở thành dân
tộc đi “cho việc”, mà người xếp hàng “xin việc” lúc bấy giờ lại là người Trung
Quốc, Thái Lan, Philippines. Hàn Quốc đã thành công trong việc tiếp nối Nhật
Bản thành dân tộc đi “cho việc” người khác.
Năm
1988, pháo hoa thắp sáng 2 bờ sông Hàn, người Hàn Quốc ôm nhau cười trong nước
mắt, hơn 100 quốc gia giàu có nhất trên thế giới miễn visa cho họ. Hàn Quốc giờ
đây đã bước chân vào nhóm 24 quốc gia thịnh vượng nhất loài người. Nhưng thách
thức mới lại xuất hiện, vì bây giờ không phải là Nhật Bản nữa, mà là Hồng Kông
và Singapore, 2 cực hút nam châm của cả châu Á về tài chính, thương mại và giải
trí.
Phim
Hồng Kông tràn ngập thị trường và không có đối thủ. Ngay lập tức người Hàn
tuyển chọn ra 2.000 sinh viên ưu tú nhất, cử sang Holywood, điên cuồng học
hành, từ đạo diễn, diễn viên, phục trang đạo cụ… 4 năm sau tốt nghiệp, (năm
1992), những bộ phim đầu tay như: Cảm xúc, Mối tình đầu, Hoa cúc vàng,…với một
thế hệ diễn viên đẹp từng milimet đã chinh phục được hàng triệu con tim.
Ngành
làm phim đã phối hợp khéo léo với ngành thời trang, mỹ phẩm và hàng tiêu dùng
để xâm nhập vào các thị trường. Đại sứ quán Hàn Quốc tại các nước có nhiệm vụ
dịch thuật ra tiếng địa phương và tặng không cho các đài truyền hình, tạo ra
làn sóng Hanluy nổi tiếng. Người Nhật điên cuồng, người Trung Quốc điên đảo,
các nước Đông Nam Á thì chỉ biết ụ pa ơi, ụ pa hỡi. Phim Hồng Kông bị đá văng
ra khỏi thị trường cho thuê băng đĩa.
Vào
năm 1988, ngoài 2.000 người đi Holywood để xây dựng công nghiệp điện ảnh thì
cũng có ngần ấy người được cử sang Milan và Paris để học thời trang, mỹ phẩm.
Các tập đoàn như xe Kia, Samsung, Hyundai còn thuê cả ê-kip thiết kế của các
hãng xe Đức như Mercedes, BMW làm việc cho họ, với tham vọng xuất khẩu xe sang
Mỹ và châu Âu. Muốn bán cho Tây thì bao bì nhãn mác phải có óc thẩm mỹ của Tây,
chứ kiểu “tròn tròn xinh xinh” của dân châu Á, người Tây không thích, không bán
được. Có những năm mẫu xe của Hyundai bán chạy nhất ở Bắc Mỹ và châu Âu. Người
Mỹ bắt đầu nhìn người Hàn với ánh mắt khác, ngưỡng mộ, ngạc nhiên và thích thú.
Ngoài
ra, người Hàn cũng cử những sinh viên giỏi toán nhất nước theo học ngành tài
chính ở các trường đại học lớn của Mỹ, với tham vọng Seoul sẽ thành một London,
New York. Các quỹ đầu tư ra đời và họ tự tìm kiếm các nhà máy mới khởi nghiệp
be bé để rót tiền vào, tham gia vào quản trị. Hộ không hề chỉ trích, chỉ góp
sức góp trí để xây dựng. Một người Hàn giàu có là cả dân tộc Hàn giàu có.
Hệ
thống bán lẻ Lotte phải có nghĩa vụ mang hàng hoá Hàn đi khắp nơi. Ông lớn
Samsung bắt đầu tuyển dụng những sinh viên giỏi nhất châu Á để cho học bổng
thạc sĩ miễn phí với điều kiện tốt nghiệp xong phải mấy năm phục vụ cho họ. Họ
gom trí tuệ của cả châu Á để chinh phục thị trường điện thoại thông minh và máy
tính bảng, cạnh tranh đối đầu với Apple, đối đầu với cả một tập thể trí tuệ
thung lũng Silicone, cứ như Airbus của châu Âu cạnh tranh với Boeing vậy
Người
Hàn Quốc, dù dân thường hay sếp lớn, tất tần tật mọi thứ họ dùng phải là “Made
in Korea”, dù vào thập niên bảy mươi sản phẩm vô cùng kém cỏi và xấu xí. Nhưng
nếu người tiêu dùng không ủng hộ sản phẩm nhem nhuốc của thời khởi nghiệp, thì
doanh nghiệp còn tồn tại đâu mà có sản phẩm tinh xảo sau này?
Nguồn
: Sưu tầm
Ảnh
Seoul trước 1945 rất giống VN.
P/s:
Đừng hậm hực khi thua HQ 1 trận bóng đá. Thua nhiều, thua lâu & rất lâu
Phan Ngoc Minh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét