32.000 tỷ đầu tư bauxite Tây Nguyên: Nhiều thiết bị bảo vệ môi trường đã xuống cấp
Hầu hết các hạng mục công trình bảo vệ môi trường thi công đều chậm so với cam kết...
Dự án bauxite ở Tân Rai và Nhân Cơ là hai dự án trọng điểm có quy mô lớn trong lĩnh vực khai thác và chế biến quặng bauxite tại Việt Nam.
Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa có báo cáo tổng kết, đánh giá hiệu quả đầu tư thí điểm hai dự án khai thác và chế biến bauxite Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắc Nông) gửi Bộ Công Thương.
Báo cáo này có nhiều nội dung đáng chú ý, trong đó có các đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường về hai dự án có quy mô lớn tại khu vực Tây Nguyên này.
Tuổi thọ nhiều thiết bị có thể không như mong muốn
Về dự án Tân Rai, theo Quyết định 1396 của Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) năm 2006, tổng mức đầu tư dự án là 7.787 tỷ đồng, tương ứng 493,5 triệu USD, công suất 600.000 tấn/năm. Thời gian thực hiện dự án từ 2006 - 2009.
Trong quá trình thực hiện, dự án liên tục điều chỉnh vốn. Năm 2013, TKV tiếp tục điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 15.414 tỷ đồng, tương ứng 805,1 triệu USD, công suất 650.000 tấn/năm. Dự án đi vào vận hành thương mại cuối năm 2013.
Về dự án Nhân Cơ, theo Quyết định số 28 của Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Alumin Nhân Cơ phê duyệt năm 2007, tổng mức đầu tư là 3.285 tỷ đồng tương ứng 205,3 triệu USD, công suất 300.000 tấn/năm, thời gian thực hiện từ 2007 - 2010.
Dự án này cũng liên tục điều chỉnh tăng vốn. Quyết định 193 năm 2014 đã nâng vốn đầu tư cho dự án lên 16.821 tỷ đồng, tương ứng 814,9 triệu USD, công suất 650.000 tấn/năm, thời gian thực hiện từ 2007 -2014. Tuy nhiên, mãi đến quý 4/2017, dự án mới đi vào vận hành.
Cả hai dự án đều do TKV làm chủ đầu tư. Tổng đầu tư hai dự án vượt 32.000 tỷ đồng.
Đánh giá về các nhà thầu, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng các nhà thầu của Trung Quốc có đủ tiềm lực và kinh nghiệm thực hiện các gói thầu xây dựng dự án bauxite ở Tây Nguyên. Tuy nhiên, chủ đầu tư và Bộ Khoa học và Công nghệ cần lưu ý chất lượng thiết bị của nhà thầu cung cấp, kể cả các thiết bị phục vụ công tác bảo vệ môi trường.
"Qua thực tế kiểm tra, sau 9 năm triển khai, các thiết bị ở nhà máy alumin Tân Rai và thiết bị tại một số hệ thống xử lý môi trường đã xuống cấp, khả năng tuổi thọ của các thiết bị này không được như mong muốn", theo Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Sẽ thường xuyên thanh tra về môi trường
Bộ này cũng nhấn mạnh hoạt động khai thác, chế biến bauxite tại Tân Rai và Nhân Cơ luôn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Hiện dự án Tân Rai đã để xảy ra 3 lần sự cố về môi trường, còn Nhân Cơ là 4 lần.
Tiến độ thực hiện các dự án bauxite ở Tây Nguyên bị chậm so với dự kiến, mỗi dự án đều chậm hai năm, khiến hầu hết các hạng mục công trình bảo vệ môi trường thi công đều chậm so với cam kết trong báo cáo ĐTM đã được phê duyệt.
"Hồ bùn đỏ dự án Tân Rai - công trình bảo vệ môi trường trọng yếu - đã xây dựng xong khoang số 3 và đang làm khoang thứ 4, nhưng vẫn còn chậm nghiệm thu và bàn giao. Các khoang của hồ dù đã đưa vào vận hành nhưng bùn thải chưa đạt yêu cầu về tỷ lệ rắn/lỏng", Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá, và cho rằng cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề này và lượng nước dư trong hồ bùn đỏ.
Với dự án bauxite Tân Rai, dù đã đi vào sản xuất bình thường, song vẫn gặp một số lỗi kỹ thuật do chất lượng của công trình, công nghệ. Trong tương lai, dự án vẫn tiềm ẩn nguy cơ về ô nhiễm. Dự án Nhân Cơ cũng đã đi vào sản xuất alumin, song vẫn xảy ra sự cố, tuy chỉ với quy mô nhỏ.
Trên thực tế đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết sẽ tiếp tục quan tâm tới công tác an toàn môi trường với các dự án này, thường xuyên tổ chức thanh tra công tác bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của cả hai dự án khi cần thiết, tối thiểu 3 lần/năm.
Bộ này cũng yêu cầu hai dự án quan tâm đến loạt các hạng mục về môi trường. Cụ thể, với dự án Tân Rai là việc hoàn thành xây dựng khu vực khai thác mỏ, tuyển quặng; xưởng tuyển, hồ thải quặng; hồ bùn đỏ và hồ chứa quặng; nhà máy điện và nhà máy khí hoá than; trạm xử lý nước thải và vấn đề cân bằng nước; quan trắc môi trường…
Dự án Nhân Cơ cần tiếp tục lắp đặt quan trắc ở xưởng tuyển, hồ thải quặng đuôi; bảo vệ môi trường ở hồ bùn đỏ; hồ cầu tư; nhà máy nhiệt điện và nhà máy khí hoá than; công tác quản lí chất thải…
Chủ đầu tư đã chấp hành nghĩa vụ ngân sách
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho các mỏ tại Tân Rai là 297,4 tỷ đồng, với tổng số lần nộp là 21 lần.
Với dự án Nhân Cơ, tổng số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho các mỏ bauxite là khoảng 345,5 tỷ đồng, tương ứng 15 lần nộp.
Đến nay TKV đã nộp đủ số tiền trên 40 tỷ đồng phân bổ cho năm 2016, 2017. Ngoài ra, TKV cũng đã nộp 87,4 tỷ đồng tiền sử dụng số liệu, thông tin về kết quả đánh giá khoáng sản của Nhà nước cho hai dự án trên.
Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, theo kết quả thăm dò, tổng trữ lượng và tài nguyên quặng bauxite của Việt Nam tập trung chủ yếu ở miền Nam, với trữ lượng khoảng 9,2 tỷ tấn quặng nguyên khai, tương ứng 2,5 tỷ tấn quặng tinh. Hiện, Bộ đã cấp quyền thăm dò, khai thác cho TKV để thực hiện khai thác bauxite, alumin.
"Dự án bauxite ở Tân Rai và Nhân Cơ là hai dự án trọng điểm có quy mô lớn trong lĩnh vực khai thác và chế biến quặng bauxite tại Việt Nam. Số tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và tiền sử dụng số liệu TKV phải nộp cho hai mỏ là khá lớn, song tập đoàn đã chấp hành nghĩa vụ với ngân sách nghiêm chỉnh", báo cáo nêu.
BỘ TRƯỞNG PHẠM KHÔI NGUYÊN QUYẾT CHƠI CANH BẠC BAUXITE....
Phạm Viết Đào
Thứ hai ngày 1 tháng 6
năm 2009 9:48 PM
BT Phạm Khôi Nguyên quyết
chơi canh bạc bauxite tới đồng vốn NN cuối
Qua phát biểu của Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên tại diễn đàn Quốc hội, cử tri hiểu được ý chí của ông là quyết theo canh bạc bauxite cho đến đồng vốn cuối cùng của Nhà nước. Đây là một trong những vụ việc hy hữu có sự gắn bó chặt chẽ giữa bên quản lý là Nhà nước với TKV là nhà doanh nghiệp, theo kiểu nhất hô bá ứng.
Chúng tôi gọi đây là canh bạc, mà không ghi nhận đây là một dự án đầu tư kinh doanh khai thác khoáng sản, bởi nếu là dự án phải có phương án kinh doanh được lập đàng hoàng, có báo cáo khả thi, có đánh giá toàn diện xong mới triển khai. Vụ bauxite này, hiệu quả thế nào thì phải làm mới biết – như lời ông Đoàn Văn Kiển. Ông Kiển còn công khai cho biết: đánh quả này thì cũng chỉ đảm bảo là 5 ăn 5 thua!
Đối với bóng đá, khi đã vào vòng bảng, cho dù biết thua cũng phải đá, vì bỏ cuộc sẽ bị phạt. Nhưng trong hoạt động kinh doanh, chẳng ai bỏ vốn ra kinh doanh để mong được hòa hay chịu lỗ. Một phương án kinh doanh khả thi được chấp nhận, thì hiệu quả kinh tế bao giờ cũng được đặt lên hàng đầu. Tiếp đó, các vấn đề khác mới tiếp tục bỏ lên bàn cân để cân đo đong đếm, sao cho tất cả đều ổn, mới làm.
Đằng này, ông Kiển làm ăn theo kiểu bác thằng bần! Tim đen của TKV thì hàng trăm bài báo của các nhà khoa học đã vạch và đã chứng minh bằng số liệu hẳn hoi. Thế còn Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, trong vụ này sao lại hăng say làm vậy?
Có các khả năng sau đây:
1/ Ông là người thừa hành. Chính phủ quyết và hô rồi, ông chỉ còn việc vác búa xông lên, không thể nói khác, không thể làm khác. Tình thế của ông lúc này là hô thật to và nướng quân vô tội vạ để bảo toàn ghế cho ông. Quân trong trường hợp này là đồng vốn của Nhà nước, chú thích của tác giả cho rõ nghĩa, chứ không viết kiểu 50/50 như ông Kiển ở TKV! Dư luận không ngạc nhiên khi ông đặt vấn đề yêu cầu TKV tăng vốn đầu tư.
2/ Nếu mất hay lỗ, thì đó là vốn nhà nước chứ ông có bỏ ra đâu mà sợ. Ông không hăng hái xông lên bây giờ có khi ông mất ghế. Ông yêu cầu TKV dốc thêm vốn liếng ra cho ông chơi canh bạc này, để ông được chơi, để ông bảo toàn chiếc ghế nhất thời của ông
Khốn khổ ở chỗ, vốn liếng của TKV là tiền của dân nhờ ông Nhà nước giữ hộ!
Ông Bộ trưởng Nguyên khẳng định: Nước và bùn thải từ khâu tuyển quặng sẽ được thu hồi, không đổ xuống phía hạ lưu như các nhà khoa học lo lắng. Riêng bùn đỏ, bộ đã yêu cầu Tập đoàn Công nghiệp than và khoáng sản VN (TKV) bổ sung thiết kế lớp đáy hồ chứa để chống thẩm thấu và nâng khả năng kháng động đất từ cấp 5 lên cấp 7, bổ sung thiết bị quan trắc tự động...
Thưa ông Phạm Khôi Nguyên, xin ông cho biết giải pháp kháng động đất từ cấp 5 lên cấp 7 cho lớp đáy hồ chứa để chống thẩm thấu thì làm thế nào? Tôi đoán chắc ông cũng không hiểu việc này. Người ta bịp ông, ông đưa ra để thuyết phục Quốc hội ư?
Hiện nay, người ta chỉ mới có giải pháp kháng động đất cho các công trình xây dựng tĩnh, có kết cấu và sàn xây dựng vừa phải. Ví dụ như đập thủy điện Hòa Bình và Sơn La đã được thiết kế để kháng chấn động đất tới cấp 8, chủ yếu là chỗ thân đập. Một số chung cư cao tầng cũng đã được tính kháng chấn tới cấp 6, cấp 7. Đối với đập Thủy điện Hòa Bình và Sơn La, để kháng chấn, người ta phải ép sâu hàng trăm mét cọc bê tông xuống. Còn đối với các khu nhà chung cư cao tầng, để kháng chấn, người ta cũng phải ép cọc bê tông sâu hàng chục mét, sau đó đổ móng bè giằng móng và nhiều thao tác kỹ thuật khác rồi mới xây công trình lên.
Ông đã bị chúng nó lừa rồi, ông Bộ trưởng ơi!
Đối với hồ chứa bùn đỏ rộng hàng trăm ha, ngang với diện tích của cả một quận nội thành, thế mà nói sẽ thiết kế, xây dựng để nó có khả năng kháng chấn cấp 5 tới cấp 7! Có mà nằm mơ.
Tất nhiên, nếu muốn vẫn có thể làm, tức là phải ép cọc bê tông, đổ móng bè... Còn với 60 cm đất sét với một lớp vải chống thấm như TKV trình bày trên VTV, thì xin lỗi, làm sao mà kháng chấn được cấp 5 đến cấp 7? Còn nếu làm đúng quy trình, ép cọc bê tông, đổ giằng móng bè thì giá đầu tư sẽ lên bao nhiêu? Và con số âm lù lù trong bài toán lỗ lãi còn làm sao mà dùng lời lấp liếm cho được? Không đâu! Cùng lắm thì TKV sẽ cho thêm hai lớp vải chống thấm và tăng độ dày của tầng đất sét cho an toàn chứ gì???
Người ta mới dùng đất sét, vải chống thấm mà giá thành theo ông Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng báo cáo trước Quốc hội, đã lên tới 362 USD/tấn alumin (nhôm oxit). Trong khi đó, cũng theo báo cáo của Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, giá nhôm trên thị trường hiện nay là 1426 USD/tấn, đồng nghĩa với giá alumin sẽ tương đương là 1426 USD x 14% (lấy cao nhất) = 199,64 USD/tấn, làm tròn số là 200 USD/tấn cho dễ nhớ.
Như vậy, hai công trình Tân Rai và Nhân Cơ, nếu theo tính toán hiện nay, đã lỗ (362 USD – 200 USD) x 1.200.000 tấn/năm = 194,4 triệu USD/năm. Nếu tăng thêm đầu tư và gia cố hồ chống thấm có khả năng chống cả dư chấn động đất như ông Bộ trưởng Nguyên đề nghị, thì lỗ sẽ lớn hơn thế, lớn hơn 194,4 triệu USD/năm!
Người ta bịp Bộ trưởng để ông chiêu an Quốc hội, và cũng là để lừa lấy tiền dân nướng vào canh bạc bauxite mà thôi. Chắc chắn TKV trong thực tế sẽ không làm thêm gì để chống động đất. Nhưng đảm bảo, người ta sẽ quyết toán một lượng tiền ngang với hệ thống chống động đất của đập thủy điện Sơn La, Hòa Bình cho mà xem. Còn thua lỗ bao nhiêu, khai thác bán được bao nhiêu, đã có dân chịu. Dân làm chủ mà! Nhân dân sẽ cố gắng trồng rau, nuôi gà, chăn lợn để góp tiền lại cho các ông chơi canh bạc bauxite.
Về hiệu quả kinh tế, hạn chế tác hại của bùn đỏ, ông Bộ trưởng Nguyên nổ tiếp: Gần đây các nước như Trung Quốc, Brazil hoặc Úc đã nghiên cứu và đã tạo ra công nghệ hoàn toàn sử dụng bùn đỏ để tận thu sắt vì trong bùn đỏ này có tới 45-50% Fe2O3 (ôxit sắt) và những loại khoáng sản khác. Chúng tôi đã cho chạy mô hình và cơ bản đã giải quyết được”.
Cách đây 2 tháng, tôi có dịp lên công tác tại Cao Bằng theo ngả từ Lạng Sơn. Tôi đã chứng kiến cảnh một nhà máy luyện thép đã bỏ ra hàng trăm tỷ xây dựng và mua thiết bị về để đấy không vận hành được. Trong khi đó cách đó không xa, TKV cũng đang ồ ạt triển khai san ủi mặt bằng rộng chừng 30-40 ha để xây dựng một nhà máy luyện thép!
Như chúng ta biết, quặng thép Cao Bằng có hàm lượng thép cao, từ 60-70% và mỏ lại lộ thiên, nhưng ngành luyện thép không đầu tư được. Nguyên nhân nhà máy kia không dám hoạt động là bởi, giá quặng sắt tại Cao Bằng người ta khai thác thổ phỉ bán cho Trung Quốc qua con đường chui đã lên đến 250 USD/tấn. Giá một tấn than cốc là 6,5 triệu đồng/ tấn. Để luyện ra một tấn thép, giá đầu vào riêng hai nguyên liệu chính đã lên trên 10 triệu đồng, chưa kể tiền khấu hao máy móc và nhân công. Một nhà máy không rõ ai đầu tư, đã im ỉm khóa, không dám hoạt động vì lẽ đó.
Anh bạn tôi cho biết, không rõ TKV lại tiếp tục xây nhà máy luyện thép tại Cao Bằng, sẽ tính toán làm ăn như thế nào? Có khả năng sao không mua lại cái nhà máy luyện thép đang luyện muỗi ấy?
Ông Bộ trưởng Nguyên lại tính chuyện luyện thép từ bùn đỏ ư? Ông căn cứ vào dữ liệu từ Pháp và Trung Quốc có hàm lượng từ 45-50% để khẳng định là nên làm theo sẽ có hiệu quả. Trữ lượng thép trong quặng lên tới 60-70% mà làm còn chưa ra ăn, đằng này lấy bùn đỏ ra mà luyện thép, thì chỉ có mà mơ! Sao ông Bộ trưởng Nguyên lại hay nằm mơ thế?
Canh bạc bauxite ơi!
Em đi đâu,
Về đâu?
Các ông cứ nhắm mắt làm liều, không chịu tính toán, thậm chí các ông không thèm nghe tính toán. Vì các ông đánh bạc, chứ đâu có kinh doanh. Trong đánh bạc, thành bại ngoài may rủi đỏ đen ra, yếu tố quyết định là: cờ gian, bạc bịp!
Bộ trưởng Nguyên cho biết: Sẽ cố gắng làm tốt nhiệm vụ của mình để làm sao mô hình Tân Rai và Nhân Cơ sẽ là mô hình thực hiện tốt vấn đề môi trường, để sau này tổng kết đánh giá và nhân rộng.... Cử tri có thể hiểu câu nói này của ông Bộ Trưởng theo ý rằng, cố gắng lừa tốt vụ này để còn làm tiếp vài vụ nữa rồi về hưu là vừa, còn tội vạ đâu có người khác gánh; nhân dân giống như đất rừng Tây Nguyên, sẽ lãnh đủ những điều mà các ông đang sử dụng nó làm chiếu bạc...
Chính lúc này chúng tôi lại muốn mượn lại câu nói của nhà báo Tiệp Khăc nổi tiếng Fuxic: Hỡi các đại biểu Quốc hội, hỡi cử tri, hãy cảnh giác với những lời có cánh, những luận chứng có cánh được phát ra từ miệng lưỡi của những con người như ông Phạm Khôi Nguyên – Bộ Trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ông Lê Dương Quang – Thứ trưởng Bộ Công thương, ông Đoàn Văn Kiển – Chủ tịch Tập đoàn Than và Khoáng sản Việt Nam!
P.V.Đ
(Nguồn: www.vn.myblog.yahoo.com/phamvietdaonv)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét