Ông Võ Kim Cự trả lời báo chí: Việc cấp phép 70 năm là đúng theo quy định của pháp luật; Nguyên Bí thư Hà Tĩnh: Cấp phép cho Formosa, tôi không có gì sai; Ông Võ Kim Cự: Nếu không có sự cố, Formosa tạo nguồn thu lớn; Ông Võ Kim Cự trao đổi về Formosa: 'Tôi rất buồn và đau'

Ông Võ Kim Cự chính thức thông tin việc cấp phép cho Formosa

Đăng lúc: 24/07/2016 19:29

Ông Võ Kim Cự trao đổi với báo chí ngày 24.7 - ảnh: Tuấn Nghĩa

   Ngày 24.7, ông Võ Kim Cự, đại biểu Quốc hội khóa 14, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh đã trao đổi với báo chí về việc cấp phép đầu tư cho Formosa - vấn đề mà dư luận đang đặc biệt quan tâm.

Trong những ngày gần đây, việc Công ty trách nhiệm hữu hạn Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa ) được cấp Giấy chứng nhận đầu tư và thuê đất với thời hạn 70 năm ở Khu kinh tế Vũng Áng đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm, trong đó có ý kiến cho rằng việc cấp phép đó là sai quy định.

Ngày 24.7, ông Võ Kim Cự, đại biểu Quốc hội khóa 14, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh đã trao đổi với báo chí về vấn đề này.

- Xin đại biểu cho biết, vì sao vào thời điểm đó, Hà Tĩnh lại lựa chọn Công ty Formosa là nhà đầu tư dự án Khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương tại Khu kinh tế Vũng Áng?

- Ông Võ Kim Cự: Tại thời điểm năm 2007- 2008, Việt Nam đang cần thiết xúc tiến kêu gọi, mời đầu tư đối với những lĩnh vực quan trọng của đất nước như luyện thép, sản xuất điện và lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng cảng biển. Khu kinh tế Vũng Áng sau khi có Quyết định 72 của Thủ tướng Chính phủ đã thành lập và ban hành cơ chế ưu đãi đầu tư cho vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn được hưởng mức ưu đãi cao nhất của quy định tại thời điểm đó.

Sau khi Tập đoàn Formosa có đơn đăng ký vào đầu tư tại Khu kinh tế Vũng Áng, Chính phủ đã có văn bản đồng ý về mặt nguyên tắc cho tiến hành làm hồ sơ, thủ tục theo quy định. Tập đoàn Formosa đã làm hồ sơ, thủ tục theo đúng trình tự quy định của pháp luật Việt Nam.

- Dư luận đang rất quan tâm đến việc tại sao Formosa lại được cấp phép lên đến 70 năm, trong đó có ý kiến cho rằng việc cấp phép này là không đúng thẩm quyền. Vậy ông có thể lý giải rõ việc này?

- Không phải đơn giản mà Hà Tĩnh cấp phép cho Formosa. Đầu tiên là báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản chấp thuận chủ trương. Sau đó nhà đầu tư lập dự án với nhiều bước. Trước khi thẩm định đã có ý kiến của 12 bộ chuyên ngành, kể cả các cơ quan trong khối nội chính, quốc phòng, an ninh... đồng ý với các nội dung. Sau đó là thẩm định rồi báo cáo Chính phủ. Cuối cùng, Chính phủ đồng ý để cho Hà Tĩnh được cấp phép.

Về ĐTM đều do các cơ quan trung ương thẩm định. Địa phương một là không có thẩm quyền, hai là cũng không đủ khả năng.

Như vậy, căn cứ vào Luật Đầu tư, Luật Đất đai, căn cứ vào Quyết định 72 và Nghị định 108 của Chính phủ và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến đầu tư trực tiếp của nước ngoài, lúc đó Ban Quản lý khu Kinh tế Vũng Áng mới chính thức cấp phép đầu tư.

Việc cấp phép thời hạn của giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư là 70 năm cũng căn cứ vào điều 36 của Luật Đầu tư quy định. Trong Luật đã quy định rõ, đối với những Dự án có nguồn đầu tư có quy mô lớn, thời gian thu hồi vốn chậm và đạt được các tiêu chí như cần khuyến khích đầu tư vào các ngành, lĩnh vực như luyện thép, cảng biển, sản xuất điện và sử dụng trên 5.000 nghìn công nhân trở lên. Dự án này đã đạt được cả 4 tiêu chí theo quy định của Luật Đầu tư nên việc cấp phép 70 năm là đúng theo quy định của pháp luật.

Sau đó, đã có 2 lần kiểm tra, trong đó một lần là của Trung ương và một lần của Thanh tra Chính phủ thanh tra trên các lĩnh vực về đất đai, tài nguyên khoáng sản, xây dựng, đầu tư... Thanh tra Chính phủ sau khi tiến hành thanh tra đã lấy ý kiến của các bộ, ngành có liên quan, báo cáo Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ đã tổ chức họp 2 cuộc và đi đến kết luận.

Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành văn bản số 926 ngày 30.1.2015, thống nhất việc cấp phép thời hạn của Dự án Formosa 70 năm là phù hợp, giữ nguyên với thời hạn trong Giấy chứng nhận đầu tư mà Khu kinh tế Vũng Ánh đã cấp. Thủ tướng khẳng định và đồng ý sau khi có ý kiến của các Bộ, ngành có liên quan.

- Là một đại biểu quốc hội và đặc biệt là người đã từng là Chủ tịch, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, trước sự cố môi trường nghiêm trọng do Formosa gây ra tại các tỉnh miền Trung, xin ông chia sẻ những suy nghĩ, tình cảm của cá nhân mình?

- Khu vực dự án Formosa là một vùng đất bạc màu, rất khó khăn trong sản xuất nông nghiệp cũng như những ngành nghề khác. Bên cạnh những mặt tích cực của Formosa đối với Khu kinh tế Vũng Áng đã tạo nên diện mạo mới cho Kỳ Anh, và vùng phụ cận như hạ tầng, giao thông, cảng biển... để thúc đẩy và tái cấu trúc các ngành kinh tế, đồng thời giải quyết việc làm cho hàng vạn người thì việc xả thải ảnh hưởng đến môi trường biển, khiến cá chết đối với khu vực Bắc Trung Bộ, ảnh hưởng đến đời sống dân sinh là một sự cố nghiêm trọng, vô cùng đáng tiếc, ảnh hưởng đến cuộc sống, tâm tư tình cảm cũng như mọi vấn đề xã hội đối với khu vực này. 

Với sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Trung ương Đảng, Chính phủ và các bộ, ngành nên khi hoàn thiện kết luận, Chính phủ đã hỗ trợ nguồn lực như tiền, gạo, bên cạnh đó cũng có sự tham gia của các địa phương. Tôi cho rằng đây là việc rất kịp thời.

Là một đại biểu quốc hội đại diện cho cử tri Hà Tĩnh, tôi rất trân trọng cảm ơn sự quan tâm của Đảng của Chính phủ và cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương với những nỗ lực cao nhất để kịp thời xử lý nhằm đảm bảo đời sống dân sinh của khu vực này; cảm ơn bà con đã nỗ lực, cố gắng cùng với chính quyền địa phương cùng với trung ương từng bước ổn định đời sống.

Cùng với đó là sự kiên quyết đấu tranh và xử lý nghiêm túc của Chính phủ nên Tập đoàn Formosa đã cúi đầu nhận lỗi trước Chính phủ, đồng bào. Tôi được biết Chính phủ cũng đang tiến hành chỉ đạo, giám sát thực thi theo pháp luật Việt Nam đối với Tập đoàn Formosa. Thái độ ấy, chúng tôi hoàn toàn đồng tình, và phải kiên quyết xử lý đối với những vi phạm dù bất kỳ cá nhân, hay tổ chức nào.

Đây cũng là bài học để chúng ta sắp tới tổ chức kêu gọi đầu tư, quản lý trên tất cả các lĩnh vực, đảm bảo không vì phát triển kinh tế vì mọi giá, mà phải đảm bảo môi trường, đảm bảo văn hóa phát triển, đảm bảo đồng bào ở những khu vực có dự án, khu vực phụ cận phát triển bền vững có như vậy đất nước mới đạt được yêu cầu theo đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 12.

Cá nhân tôi sẽ làm hết sức mình, nỗ lực cao nhất để tham gia những công việc góp phần đẩy nhanh hơn việc ổn định đời sống cho bà con những vùng bị ảnh hưởng. Mong dư luận có những cái nhìn thấu tình đạt lý để tiếp tục khơi dậy động lực phát triển, tiếp  tục thu hút đầu tư, còn các nhà đầu tư,thông qua vụ việc này cũng phải nhìn nhận là một bài học, tự giác nghiêm túc.

Với nhà đầu tư Formosa, chúng tôi đề nghị nhà phải thực hiện đúng với cam kết với Chính phủ, đó là đền bù nghiêm túc, điều chỉnh thay đổi công nghệ và không tái phạm.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!

Theo Tuấn Nghĩa/vnMedia.vn

Nguyên Bí thư Hà Tĩnh: Cấp phép cho Formosa, tôi không có gì sai

Nguyên bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh nói việc cấp phép 70 năm cho Formosa là đúng trình tự, tuy nhiên ông thừa nhận mình có phần trách nhiệm trước sự cố môi trường do Formosa gây ra.

Chiều 24/7, VnExpress có cuộc phỏng vấn ông Võ Kim Cự, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam, nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh - người trực tiếp cấp phép đầu tư 70 năm cho Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa.

- Theo quy định trước năm 2014, cấp tỉnh chỉ được cấp phép cho thuê đất trong 50 năm, nhưng Hà Tĩnh đã cho Formosa thuê 70 năm. Ông giải thích việc này như thế nào?

- Đây là một dự án lớn. Hồi đó chúng tôi đã làm nghiêm túc, căn cứ vào các quy định pháp luật liên quan cũng như quyết định của cấp có thẩm quyền. Cụ thể như quyết định Khu kinh tế Vũng Áng là vùng đặc biệt khó khăn, được hưởng ưu đãi về chính sách của Chính phủ. Nghị định 108 của Chính phủ cũng nêu rõ đối tượng, phạm vi, thời gian ưu đãi, loại nào thì khuyến khích đầu tư tối đa, loại nào thì mức độ.

Các quy định pháp luật liên quan nêu thời gian cho thuê đất các dự án nói chung không quá 50 năm, nhưng với dự án có quy mô lớn, thời gian thu hồi vốn chậm và ở những vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn thì được phép kéo dài thời gian không quá 70 năm.

Ông Võ Kim Cự, nguyên bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh. Ảnh: Võ Hải.

- Vậy vì sao Thanh tra Chính phủ xác định Hà Tĩnh cấp phép chưa đúng thẩm quyền?

- Ở đây là một quá trình, trước hết cấp có thẩm quyền chấp nhận chủ trương đầu tư, sau đó các bộ ngành cho ý kiến, rồi địa phương làm các bước theo quy định pháp luật, trong đó có bước hoàn thiện việc cấp giấy chứng nhận đầu tư. Sau khi Thanh tra Chính phủ nêu vấn đề, cấp có thẩm quyền đã họp có sự tham gia của các bộ ngành. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có ý kiến đề nghị tiếp tục giữ nguyên quy định thời hạn là 70 năm và ý kiến này được cấp có thẩm quyền đồng ý.

- Trong 3 tập đoàn mong muốn đầu tư vào Hà Tĩnh, có tập đoàn Tata, vì sao Formosa được chọn?

- Phải nói tới bối cảnh lịch sử, hồi đó đang có chủ trương kêu gọi đầu tư trong lĩnh vực thép, điện, cảng biển. Lúc bấy giờ có 3 tập đoàn lớn của nước ngoài muốn vào Hà Tĩnh, nhưng 2 tập đoàn không làm cảng biển, có tập đoàn yêu cầu được cấp giấy phép khai thác mỏ sắt Thạch Khê, riêng Formosa cam kết sẽ làm luyện thép, cảng biển, đầu tư nhà máy điện.

Với chúng tôi, đây là một cuộc cân não và đã quyết định giữ mỏ sắt để sau này cho con cháu làm. Nghĩa là chấm điểm 3 nhà đầu tư nước ngoài thì Formosa được điểm cao nhất, đạt các tiêu chí để hưởng ưu đãi, trong đó có một tiêu chí là sử dụng trên 5.000 lao động. Chúng tôi cũng phải xin ý kiến Trung ương, chứ không phải địa phương tự quyết.

- Hà Tĩnh nhận dự án của Formosa là để phát triển, tuy nhiên đến nay sự cố môi trường biển đã gây thiệt hại lớn và còn nhiều hệ luỵ khác, đánh giá của ông?

- Đây là sự cố ngoài ý muốn. Đến nay Chính phủ và các cơ quan chức năng đã kịp thời xử lý. Khi Formosa chưa cam kết đền bù thì Chính phủ đã ra văn bản hỗ trợ khẩn cấp cho người dân 4 tỉnh, các bộ ngành đều vào cuộc. Vấn đề hiện nay là sớm ổn định tình hình, nếu cá nhân, tổ chức nào có vi phạm thì xử lý nghiêm, đồng thời không làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư. Điều quan trọng là rút ra bài học để chấn chỉnh trong thời gian tới.

Bài học này không riêng địa phương nào hay nước nào. Đó là một chuỗi vấn đề từ hoạch định chính sách, cơ chế, cho đến tổ chức đầu tư, quản lý đầu tư của tất cả các cấp, sao cho các tiêu chí chuẩn mực hơn. Không chấp nhận phát triển bằng mọi giá, lấy yếu tố chủ thể là con người và môi trường sống của con người làm trọng tâm.

Bể chứa nước thải của Formosa Hà Tĩnh. Ảnh: Đức Hùng. Xem thêm chi tiết quy trình xả thải

- Với bài học này, trước đây lãnh đạo tỉnh Khánh Hoà từng từ chối dự án thép tỷ đô của Posco, ông nghĩ sao?

- Đây là hai việc khác nhau, không thể so sánh. Ở đây là do dự án thép của Posco không đạt các tiêu chí, mặt khác khi xét thấy các điều kiện không khả thi thì từ chối.

- Formosa không chỉ gây ra sự cố môi trường biển mà còn chôn chất thải nhiều nơi trên đất liền. Hà Tĩnh tính toán gì với khâu xử lý chất thải của Formosa?

- Formosa có một khu đất để xử lý chất thải nằm trong diện tích đất được cấp, bắt buộc phải xử lý trong đó để chịu trách nhiệm. Bản thân tôi nghe chuyện này cũng không đồng tình, đó là vi phạm, phải xử nghiêm.

Việc Formosa đổ thải ra ngoài có nhiều lý do, có thể do người phụ trách xử lý chất thải của Formosa, nhưng cũng có thể do tổ chức, cá nhân hoạt động trên địa bàn. Nếu không có người chấp nhận chở chất thải, chứa chất thải thì làm sao có vi phạm. Do vậy cần làm rõ để xử lý nghiêm các bên liên quan.

- Bên cạnh yêu cầu Formosa khắc phục triệt để các tồn tại, hoàn thiện công nghệ, không để tái diễn vi phạm… cũng có ý kiến cho rằng hệ lụy do Formosa gây ra quá lớn phải xem xét lại, quan điểm của ông?

- Việc này tuỳ cơ quan chức năng, tôi không có thẩm quyền. Quan điểm của tôi, dù phương án nào cũng phải chốt tiêu chí là đảm bảo môi trường cho cả trước mắt và lâu dài, không chỉ Vũng Áng, không chỉ Hà Tĩnh mà cả vùng phụ cận.

Công nghệ như thế nào là do Formosa, nhưng dứt khoát phải là công nghệ tiên tiến, hiện đại, nếu không đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường thì kiên quyết đóng cửa nhà máy.

- Là lãnh đạo Hà Tĩnh trong giai đoạn Formosa đầu tư, đến nay ông thấy trách nhiệm gì của mình như thế nào?

- Với bối cảnh như tôi nói ở trên, căn cứ vào quy định pháp luật, về phần thực hiện các thủ tục đầu tư, cấp phép thì tôi đã làm nghiêm túc, đầy đủ quy trình một cách chặt chẽ, không có gì sai. Điều băn khoăn, trăn trở là vì Formosa vi phạm, gây sự cố môi trưởng ảnh hưởng đến đời sống bà con, trong đó có những người thân của mình. Tất nhiên, tôi thấy có phần trách nhiệm của mình, nói là đứng ngoài cuộc thì không phải.

Cá nhân tôi đã kiến nghị với các cấp có thẩm quyền cũng như liên hệ với các tổ chức để tìm những giải pháp hỗ trợ bà con sớm ổn định cuộc sống. Theo tôi, đừng vì sự cố này mà dẫn đến kìm hãm động lực phát triển, làm ảnh hưởng những vấn đề khác. Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, có việc đã xử lý, có việc đang tiếp tục kiểm tra để xử lý theo một cách minh bạch, công bằng.

>> Xem thêm: Formosa đã đầu tư kinh doanh tại Việt Nam như thế nào

Trao đổi về việc tránh báo chí tại hành lang Quốc hội, ông Võ Kim Cự cho hay, sẵn sàng chia sẻ, cung cấp thông tin, tuy nhiên thời gian nghỉ giữa phiên làm việc tại Quốc hội ngắn. Nói ít không đủ không tin, mà nói đủ thì không có thời gian. “Tôi là đại biểu Quốc hội, nên mọi việc phải có trách nhiệm, không thể thoái thác và không thoái thác được”.

Võ Văn Thành - Võ Hải

Ông Võ Kim Cự: Nếu không có sự cố, Formosa tạo nguồn thu lớn

Thứ hai, 25/07/2016, 05:59 (GMT+7)

(Xã hội) - Nguyên chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Võ Kim Cự nói ông ký cấp phép cho Formosa là đúng quy định. Có sai là sai trong quá trình thực hiện. Ông bất ngờ khi Formosa xảy ra sự cố.

• >> Cuối tháng 7 sẽ công bố 'biển miền Trung an toàn hay chưa'

• >> Cảnh sát điều tra trách nhiệm sở, ngành vụ Formosa xả độc

• >> "Sau thảm họa Formosa gây ra: Nhiều vấn đề lớn phải giải quyết"

• >> Formosa bồi thường 2.4 tỷ USD hay 500 triệu USD?

• >> 84 ngày điều tra, 500 triệu USD và bài học cho Formosa

Ông Võ Kim Cự – Ảnh: Nam Trần

Tối 24-7, ông Võ Kim Cự – nguyên chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, người đã ký giấy chứng nhận đầu tư cho Formosa đầu tư nhà máy luyện thép tại Vũng Áng (Hà Tĩnh) đã có cuộc trao đổi với Tuổi Trẻ xung quanh những dư luận về quá trình cấp phép dự án này có liên quan đến ông.

Sau khi được cấp phép và hoạt động, Formosa đã gây sự cố môi trường đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại nặng nề tại 4 tỉnh miền Trung.

Tôi bận, chứ không né tránh

* Suốt hơn 3 tháng từ khi xảy ra sự cố môi trường do Formosa gây ra ông hoàn toàn im lặng, dù dư luận “soi” ông rất dữ. Báo chí hỏi không trả lời, báo Tiền Phong dẫn lời lãnh đạo Hà Tĩnh nói Bí thư, chủ tịch Hà Tĩnh gọi ông cũng không bắt máy? Vì sao ông không lên tiếng?

– Báo nào nói Bí thư, chủ tịch Hà Tĩnh gọi mà không bắt máy thì tôi không biết. Nhưng chỉ gần đây khoảng ngày 16 đến 19-7 có vài phóng viên đề nghị gặp nhưng do bận nên tôi từ chối, hẹn sau đại hội Liên minh HTX Việt Nam. Mấy ngày đó quá bận, chúng tôi phải tập trung.

* Nhưng thưa ông, tại hành lang Quốc hội, nhiều phóng viên, trong đó có cả tôi, hỏi ông về vấn đề Formosa ông đều bước nhanh, không trả lời. Chủ tịch Quốc hội cũng nhận được phản ánh này và nói sẽ đề nghị ông trả lời báo chí về Formosa?

– Tại hành lang Quốc hội cũng có phóng viên đề nghị gặp, tôi cũng nói là sẵn sàng gặp, không từ chối. Nhưng thời gian nghỉ giải lao chỉ 20 phút, đủ vào ra, uống chén nước, mà nội dung thì chưa biết phóng viên hỏi gì. Nói dài thì không đủ thời gian mà nói ngắn thì không đầy đủ nên tôi chờ thời gian thích hợp hơn.

Tôi tham gia quản lý dự án Formosa này từ đầu. Tình hình thiệt hại của dân, tâm tư của dân, mình không thể đứng ngoài cuộc được. Đồng thời mình là đại biểu Quốc hội thì phải phản ánh tâm tư nguyện vọng của dân. Trả lời thì chỉ có lợi thôi, tôi không né tránh, không đùn đẩy.

* Nhưng dư luận về ông thì đã có từ lâu, ngay khi sự cố xảy ra, báo chí cũng đã liên hệ, thời gian rất dài hơn 2 tháng. Sao ông không xuất hiện để nói lại vấn đề mà dư luận đặt ra?

– Trước tình hình một vấn đề lớn như vậy liên quan đến đối nội, đối ngoại thì cũng phải kiên trì, chờ đợi xử lý chung toàn cục, chứ đâu thể tự ý phát ngôn theo ý mình được. Tôi không né tránh, nhưng có những việc vượt khỏi thẩm quyền. Không chỉ tôi mà bất kỳ ai cũng chưa thể trả lời ngay được.

“Tôi có phần trách nhiệm”

* Hậu quả Formosa gây ra với bốn tỉnh miền Trung ngày hôm nay ông có từng nghĩ đến khi đặt bút ký giấy phép cho họ?

– Thật sự là bất ngờ. Đùng một cái xảy ra sự cố, nghe như kiểu là “tin giật gân”. Vì trước đó chúng tôi đã bắt buộc Formosa tuân thủ luật pháp Việt Nam, đảm bảo môi trường…

Tôi thật sự băn khoăn và trăn trở vì thấy họ đã cam kết, đầu tư một lượng vốn khá lớn, cứ nghĩ như vậy thì họ sẽ làm việc nghiêm túc. Có ai ngờ…

* Thưa ông, với tư cách là người đứng đầu chính quyền Hà Tĩnh lúc đó, là người ký giấy phép cho Formosa, làm sao ông có thể tự “nghĩ” như vậy được mà phải có biện pháp chứ? Ông tin Formosa nhiều quá nên công tác kiểm tra kiểm soát đã không đủ chặt chẽ để buộc Formosa thực hiện?

– Thời gian tôi làm ở Hà Tĩnh thì Formosa chỉ làm mặt bằng, chưa có gây ra ảnh hưởng đến sự cố môi trường biển. Còn quá trình lắp đặt thiết bị là cuối năm 2015 và đầu năm 2016 mới lắp thiết bị và chạy thử, khi đó tôi đã rời Hà Tĩnh, không thể trực tiếp chỉ đạo, giám sát nữa.

Chúng ta cũng cần khách quan là đây là thời điểm chạy thử, bên phía bạn cũng đang tiến hành kiểm tra lại quy trình vận hành, cho nên sự cố này xảy ra cũng là để chúng ta bắt buộc họ làm nghiêm ngay từ đầu. Những cái này thật sự bất ngờ đối với tôi, chứ không phải mình thấy mà lại vô trách nhiệm, không quan tâm.

* Có nhiều ý kiến, trong đó cả các ĐBQH đề nghị đóng cửa Formosa, quan điểm của ông ra sao?

– Nếu Formosa không làm đúng cam kết thì không những đóng cửa nhà máy mà còn phải trừng phạt họ ở mức cao hơn nữa đảm bảo sự nghiêm minh của luật pháp, đảm bảo quyền lợi cho nhân dân.

* Năm 2008 ông trả lời báo chí nói về viễn cảnh tươi đẹp khi Hà Tĩnh có Formosa: thu ngân sách hàng chục tỉ USD, người dân có việc làm… Bây giờ thì cá chết, hàng vạn ngư dân điêu đứng. Ông có xót xa?

– Tất nhiên là tôi chia sẻ về băn khoăn này, để cho hàng vạn người bị ảnh hưởng. Nhưng đúng là nếu không có sự cố này xảy ra thì hàng chục vạn lao động của Hà Tĩnh và các tỉnh thành có việc làm, tạo ra nguồn thu lớn cho tỉnh.

Năm 2014 Hà Tĩnh thu được gần 10 ngàn tỉ, 2015 hơn 10 ngàn tỉ. Như vậy dự báo đó là có tính khả thi thật sự. Nếu như sự cố môi trường này không xảy ra thì rõ ràng là như vậy.

* Nhưng sự cố đã xảy ra rồi, đó là sự đánh đổi quá đắt?

– Đây cũng là bài học xương máu, không chỉ riêng dự án này mà để các dự án tiếp theo, không thể bằng mọi giá mà phải đảm bảo phát triển bền vững, môi trường, xã hội, đảm bảo quyền lợi cho dân.

* Ông là người đã ký giấy phép cho Formosa và kiến nghị rất nhiều ưu đãi cho Formosa, bây giờ sự cố xảy ra ảnh hưởng đến 100.000 lao động (theo báo cáo của Chính phủ). Ông nói ông không sai gì, như vậy ông có hoàn toàn thanh thản?

– Tôi nói là vấn đề cấp phép là đúng quy định. Còn việc vi phạm, nguyên nhân vi phạm là việc hoàn toàn của Formosa, tất nhiên là phải trăn trở. Hai chuyện đó khác nhau.

* Nghĩa là cá nhân ông và lãnh đạo Hà Tĩnh thời điểm cấp phép cho Formosa là không liên quan trách nhiệm?

– Cấp phép là cấp đúng, nhưng thực thi không đúng.

* Thực thi đâu chỉ có Formosa mà kèm theo cả trách nhiệm kiểm soát của cơ quan chính quyền Hà Tĩnh, đặc biệt là lãnh đạo tỉnh chứ?

– Tất nhiên về phía địa phương Hà Tĩnh cũng có trách nhiệm ở đây nhưng trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Họ có cả bộ máy, họ có cả thẩm quyền và trách nhiệm hậu kiểm đằng sau, như các bộ ngành của trung ương.

* Thưa, tôi muốn hỏi trách nhiệm cá nhân ông?

– Bản thân cá nhân tôi cũng có phần trách nhiệm cùng với bộ máy địa phương. Tôi đã nói đây là một bài học kinh nghiệm để cho các dự án tiếp theo. Nhưng phải làm rõ ràng.

* Trong dư luận của người dân, trên mạng xã hội, đã có ý kiến đòi bãi miễn tư cách ĐBQH của ông vì vấn đề Formosa. Ông nghĩ gì?

– Căn cứ nào? Tôi chưa nghe nói. Cái này tôi không bình luận, cái đó thuộc các cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Ống xả ngầm ra biển Vũng Áng của Formosa

“Cấp phép Formosa 70 năm là đúng luật”

* Trong cuộc họp báo mới đây, Thanh tra Chính phủ cho rằng việc Hà Tĩnh cấp phép đầu tư 70 năm cho Formosa là chưa đúng pháp luật, đồng thời lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh trong thời điểm đó cũng phải có trách nhiệm. Ông nói gì về điều này?

– Tôi khẳng định là tôi làm đúng. Khi thẩm định dự án đã có ý kiến của 12 bộ chuyên ngành, kể cả các cơ quan trong khối nội chính, quốc phòng, an ninh… Sau đó báo cáo Chính phủ và Chính phủ đồng ý để cho Hà Tĩnh được cấp phép.

Các căn cứ để cho Formosa thuê đất 70 năm là căn cứ vào Luật Đầu tư, Luật Đất đai, căn cứ vào Quyết định 72 và Nghị định 108 của Chính phủ và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến đầu tư trực tiếp của nước ngoài.

Việc cấp phép đầu tư 70 năm là căn cứ vào điều 36 của Luật Đầu tư quy định đối với những dự án có nguồn đầu tư có quy mô lớn, thời gian thu hồi vốn chậm và đạt được các tiêu chí như cần khuyến khích đầu tư vào các ngành, lĩnh vực như luyện thép, cảng biển, sản xuất điện và sử dụng trên 5.000 công nhân trở lên.

Dự án của Formosa đã đạt được cả 4 tiêu chí đó và cấp phép là đúng theo quy định của pháp luật.

(Theo Tuổi Trẻ)

Ông Võ Kim Cự trao đổi về Formosa: 'Tôi rất buồn và đau'

TP - Từ những diễn biến mới liên quan việc xả thải của Formosa, phóng viên Tiền Phong đã liên hệ làm việc với ông Võ Kim Cự, đại biểu Quốc hội khóa 14 (hiện là Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh).

Cá chết dạt vào bờ biển huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình (ảnh lớn). Ông Võ Kim Cự (ảnh nhỏ). Ảnh: AFP - Lê Anh Đạt.

Khoảng 6h sáng Chủ nhật, 24/7 (sau một tuần kể từ ngày đặt lịch làm việc), ông Cự liên lạc lại với chúng tôi đồng ý gặp tại phòng làm việc (số 4 Dương Đình Nghệ, Hà Nội). Nội dung cuộc trao đổi gần 4 tiếng đồng hồ nhằm làm rõ những thông tin về Formosa và cá nhân ông Võ Kim Cự, những từ khóa mà bạn đọc cả nước đang quan tâm.

Chắc ông suy nghĩ kỹ về việc Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói sẽ nhắc ông không nên né tránh báo chí?

Tôi lúc nào cũng sẵn sàng tiếp báo chí. Nhưng, một số anh em báo chí cũng cần lắng nghe, suy xét thấu đáo, đừng phiến diện, quy chụp và phán xét thái quá.

Vậy, sao những ngày qua ông không gặp báo chí, mặc dù các phóng viên rất muốn gặp ông để trao đổi?

Nói thật, tôi cũng định im lặng. Vì các báo cũng đã nêu hết rồi. Không hỏi tôi họ cũng nêu. Một số báo khai thác theo hướng cắt ghép, đưa tin chưa chính xác. Khi người ta đã nghĩ như vậy thì gặp cũng chẳng giải quyết gì, vì nói gì họ cũng viết theo ý mình. Hơn nữa, hôm tổ chức Đại hội Liên minh Hợp tác xã có báo còn thành lập cả nhóm “truy lùng” tôi (mặc dù khi đó tôi đang có việc lớn là lo đại hội), có phóng viên còn chạy theo quay video, có phóng viên nhắn tin đe dọa, chửi bới. Ứng xử như vậy là không nên!

Vậy, sao lần này ông quyết định gặp chúng tôi?

Sau khi nghĩ lại tôi thấy cần thiết phải trao đổi với báo chí, tránh để thông tin thiếu chính xác, một chiều về dự án, về cá nhân tôi xuất hiện trên các báo với tần suất ngày càng nhiều. Hơn nữa, trao đổi để sáng tỏ vấn đề cũng rất cần thiết vào lúc này.

Tôi muốn trao đổi thẳng thắn trên tờ báo chính thống.

70 năm cho Formosa đúng hay sai?

Chúng tôi cần xác minh thông tin đầy đủ từ chính ông về việc Formosa được cấp phép 70 năm. Có phải Hà Tĩnh tự ý cấp phép cho Formosa khi chưa được Chính phủ đồng ý?

Dư luận nghĩ thật đơn giản. Một dự án lớn như vậy sao Hà Tĩnh tự ý được.

Chuyện này không còn là dư luận nữa mà tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 7 của Thanh tra Chính phủ, đại diện Thanh tra Chính phủ khi trả lời báo chí cho rằng, Hà Tĩnh cấp phép 70 năm cho Formosa là chưa đúng, cần rút kinh nghiệm. Một số báo đã đề cập trách nhiệm của ông trong việc này. Ông nghĩ sao?

Trước đây, khi Formosa mới vào Hà Tĩnh, Thanh tra Chính phủ cũng đã thanh tra định kỳ và kết luận cấp phép 70 năm là đúng luật.

Ông có thể chứng minh cụ thể hơn về việc Hà Tĩnh cấp phép 70 năm cho dự án Formosa là đúng luật?

Khi xin chủ trương đầu tư, Hà Tĩnh nhận được ý kiến của nhiều bộ, ngành. Sau đó, ngày 4/3/2008 (tại văn bản số 323 do Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải ký gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh, các bộ: KH&ĐT, Công Thương, Giao thông Vận tải, Tài nguyên Môi trường), nêu rõ “Đồng ý chủ trương Tập đoàn Công nghiệp nặng Formosa Đài Loan lập Dự án đầu tư Nhà máy liên hiệp thép tại Khu kinh tế Vũng Áng và Cảng nước sâu Sơn Dương tỉnh Hà Tĩnh như đề nghị của UBND tỉnh…”.

Ngày 30/1/2015, Văn phòng Chính phủ có văn bản (số 926 về việc công bố kết luận thanh tra) gửi Thanh tra Chính phủ, các bộ: Kế hoạch & Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên - Môi trường, UBND tỉnh Hà Tĩnh. Văn bản nêu ý kiến của Chính phủ: “Đồng ý với đề nghị của Bộ Kế hoạch & Đầu tư tiếp tục giữ nguyên quy định thời hạn 70 năm trong giấy Chứng nhận đầu tư đã cấp cho dự án và kiến nghị của Bộ Tài chính cho phép giữ nguyên tiền thuê đất, thuê mặt nước mà Công ty Formosa đã nộp theo giấy phép đầu tư và hợp đồng thuê đất đã ký”.

Như vậy, là Chính phủ đã đồng ý.

Ngoài ra có căn cứ nào nữa không, thưa ông?

Theo Quy định tại khoản 3, Điều 67 Luật Đất đai, thời hạn giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức kinh tế để thực hiện các dự án đầu tư được xem xét, quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin giao đất, thuê đất nhưng không quá 50 năm; đối với dự án có vốn đầu tư lớn nhưng thu hồi vốn chậm, dự án đầu tư vào địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn mà cần thời hạn dài hơn thì thời hạn giao đất, cho thuê đất là không quá 70 năm. Vì vậy, Dự án Khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương Formosa Hà Tĩnh được ký hợp đồng thuê đất với thời hạn 70 năm là phù hợp với quy định pháp luật.

Tôi nhấn mạnh thêm, thời điểm năm 2007, 2008, nước ta ưu tiên kêu gọi đầu tư vào các lĩnh vực như hạ tầng cảng biển, luyện thép, sản xuất điện... Theo Quyết định 72 của Chính phủ, Khu kinh tế Vũng Áng được thành lập và ban hành cơ chế ưu đãi đầu tư (cho vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn được hưởng mức cao nhất của quy định ưu đãi thời điểm ấy). Sau khi Formosa có đơn đăng ký vào đầu tư tại Khu kinh tế Vũng Áng, Chính phủ có văn bản đồng ý về nguyên tắc để tiến hành các thủ tục hồ sơ. Căn cứ Quyết định 72 của Thủ tướng Chính phủ, căn cứ Nghị định 108 về căn cứ ban hành quy định chi tiết thực hiện Luật Đầu tư, sau khi có các văn bản của các bộ, ngành chức năng T.Ư và địa phương có liên quan, đồng thời được Chính phủ có văn bản lần thứ hai đồng ý, Khu kinh tế Vũng Áng mới cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Tập đoàn Formosa. Như vậy, căn cứ Luật Đầu tư, Luật Đất đai, căn cứ Quyết định 72, căn cứ Nghị định 108 của Chính phủ và các văn bản pháp luật liên quan đầu tư trực tiếp nước ngoài lúc đó Ban quản lý Khu kinh tế Vũng Áng mới chính thức cấp phép đầu tư.

Thêm một căn cứ nữa, theo Nghị định 36 và Luật Đầu tư quy định rõ, những dự án có quy mô lớn, thời gian thu hồi vốn chậm và có các tiêu chí như: đầu tư vào các ngành ưu tiên như cảng biển, luyện thép, điện và có quy mô trên 5.000 lao động trở lên sẽ được hưởng mức ưu đãi cao nhất. Dự án Formosa đáp ứng đầy đủ các tiêu chí và được cấp chứng nhận đầu tư thời gian 70 năm.

Như vậy là không có chuyện Hà Tĩnh vượt rào cấp phép 70 năm cho Formosa sau đó mới tìm cách hợp lý hóa?

Đã có 2 lần kiểm tra sau khi Formosa được cấp phép. Các bộ, ngành cũng đã có ý kiến. Chính phủ đã họp hai lần và kết luận: Cấp phép 70 năm là phù hợp. Như tôi trình bày ở trên, với các quy định rõ ràng, sự tham gia có nhiều bộ, ngành và sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Hà Tĩnh có thể tự làm được không?!

Ông Võ Kim Cự trao đổi với PV Tiền Phong ngày 24/7, tại Hà Nội. Ảnh: Võ Minh Châu.

Hai nỗi đau

Ông đánh giá thế nào về báo cáo đánh giá tác động môi trường của Formosa?

Báo cáo tác động môi trường là do Bộ Tài nguyên - Môi trường duyệt, Hà Tĩnh chỉ tham gia hội đồng như một thành viên có liên quan thôi.

Ông nghĩ sao khi Formosa gây ô nhiễm môi trường biển miền Trung, ảnh hưởng nghiêm trọng môi trường sống và sinh kế của người dân?

Nỗi đau này không của riêng ai. Có thể nói đó là nỗi đau của phía gây ra và người phải hứng chịu. Lãnh đạo Tập đoàn Formosa đã cúi đầu xin lỗi nhân dân và Chính phủ Việt Nam cũng là thể hiện nỗi đau của họ. Tôi rất buồn và đau. Xin chia sẻ với người dân miền Trung trong đó có quê hương tôi. Tôi chia sẻ với hai tư cách, một là người con quê hương, hai là lãnh đạo địa phương chủ trì đại dự án ấy.

Việc kêu gọi nhà đầu tư là để phát triển, vì mục tiêu chung. Nhưng nhà đầu tư đã làm không đúng các quy định, gây hậu quả. Nhờ sự chỉ đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ và các bộ, ngành đã vào cuộc sớm nên sự việc mới được giải quyết, kiểm soát. Ngay từ khi cá chết, nguyên nhân chưa công bố, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương vào cuộc hỗ trợ, động viên bà con. Cả hệ thống chính trị từ T.Ư tới địa phương đã nỗ lực rất cao kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm các sai phạm và đại diện Formosa đã cúi đầu nhận lỗi trước Chính phủ và nhân dân ta, hứa khắc phục và bồi thường 500 triệu USD. Bên cạnh đó, Chính phủ đang triển khai nhiều biện pháp ổn định đời sống người dân, trong đó có việc lên phương án đền bù.

Formosa vẫn đổ thải lên bờ thời gian gần đây, ông có biết không?

Tôi có biết nhưng cái này lỗi một phần do các Cty ký kết với Formosa. Cần phải xử lý các đơn vị chôn lấp rác thải không đúng quy định. Mình không ký hợp đồng với Formosa đổ rác thải kiểu đó nữa.

Người dân đang lo lắng khi Formosa không có vùng chôn lấp, xử lý rác thải, ông nghĩ sao?

Formosa có vùng chôn lấp rác thải, nhưng đây là giai đoạn vận hành thử nên mới như vậy. Đây là giai đoạn chạy thử, chỉnh sửa công nghệ xem có phù hợp hay không. Thời gian qua có thể cách pha hóa chất chưa chuẩn trong xử lý chất thải nên mới thế. Nếu xử lý đúng như đánh giá tác động môi trường thì hậu quả sẽ không xảy ra.

Liệu có khả năng, Formosa chây lì trong khắc phục hoặc cố tình tái phạm?

Với họ, càng để lâu càng thiệt hại về nhiều mặt nên họ cũng muốn khắc phục nhanh. Họ phải thay đổi các mục tiêu, điều chỉnh công nghệ cho phù hợp. Nếu không khắc phục họ sẽ bị thiệt hại nặng nề. Họ phải tự cứu mình thôi. Nhưng chúng ta cũng đừng đối xử theo kiểu thiếu nhân tình thế thái, khi mời vào thì trải thảm đỏ, khi có sai phạm thì phủ nhận sạch trơn, khiến Formosa cũng như các nhà đầu tư khác hiểu sai, ảnh hưởng môi trường đầu tư của chúng ta.

Ông đánh giá thế nào về được mất khi đưa Formosa vào Việt Nam?

Khi chưa có Formosa thì đây là vùng đất bạc màu, khó khăn trong sản xuất nông nghiệp và các ngành khác. Có thể nói là vùng quê nghèo nhất nước. Nhưng, khi Formosa vào đầu tư dự án lớn thì hạ tầng cơ sở phát triển, từ giao thông, điện  nước đến cảng đều tốt. Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu vào khen là tái định cư đàng hoàng nhất ở Việt Nam. Nhiều cựu Chủ tịch nước như Trần Đức Lương, Trương Tấn Sang vào thăm đều khen ngợi. Các loại dịch vụ mở ra thu hút hàng ngàn lao động. Những cái tốt đó đã tạo thêm động lực để thúc đẩy phát triển, tái cấu trúc các ngành kinh tế. Tại đây cũng hình thành thị trường tiêu thụ sản phẩm, giải quyết việc việc làm cho hàng vạn người, đưa kinh tế Hà Tĩnh nói riêng và khu vực phụ cận phát triển, tạo ra sự giao lưu hội nhập trên địa bàn.

Tất nhiên, bên cạnh đó cũng xảy ra nhiều điều đáng tiếc, đặc biệt là việc Formosa xả thải gây ảnh hưởng nghiêm trọng môi trường và sinh kế cũng như tâm lý người dân. Tôi rất băn khoăn vì việc này đã ảnh hưởng không chỉ Hà Tĩnh và cả các tỉnh lân cận. Tôi rất chia sẻ với hàng vạn người dân ở khu vực này.

Nếu Formosa thực hiện đúng cam kết thì sau này môi trường có bị ảnh hưởng không, thưa ông?

Nếu họ làm đúng cam kết, ta giám sát tốt thì sẽ không ảnh hưởng môi trường như thời gian vừa qua.

Một góc khu công nghiệp Formosa Hà Tĩnh.

Formosa - Võ Kim Cự

Nhắc đến Formosa người ta nghĩ ngay đến vai trò của ông. Ở đây có thể hiểu là vai trò (cũng là trách nhiệm) trong việc ông mời Formosa vào Việt Nam và gây ra hậu quả về môi trường?

Tôi chia sẻ và lo lắng trước việc bà con bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường. Đó là điều đáng tiếc, không ai muốn xảy ra. Chúng ta cần phải bình tĩnh, công bằng, việc nào ra việc đó. Tôi cũng như mọi công nhân Việt Nam khi kêu gọi đầu tư theo chủ trương tốt đẹp của Nhà nước, với mục đích phát triển kinh tế, vì cuộc sống tốt đẹp cho người dân. Các điều kiện, thủ tục đầu tư của chúng ta cả thế giới biết, công khai, rõ ràng, đâu phải làm lén lút. Đáp ứng đủ các yêu cầu thì các nhà đầu tư được chúng ta cấp phép, chào đón.

Về việc vì sao chọn Formosa, vì tập đoàn này đáp ứng được các yêu cầu của chúng ta. Thời gian đó, có Tập đoàn Tata (Ấn Độ) và một số tập đoàn nữa cùng vào, nhưng khi đề nghị xây dựng cảng biển, luyện thép… (những lĩnh vực ưu tiên thời điểm đó) họ bỏ đi ngay.

Cái sai ở đây là sai của nhà đầu tư. Xả thải gây ô nhiễm môi trường, họ sai, họ nhận sai, hứa sửa sai và tìm cách khắc phục. Mình cho họ thời gian khắc phục. Nếu không khắc phục thì theo luật mà làm thôi.

Từ chuyện Formosa xả thải, theo ông, bài học nào cần rút
ra không?

Có nhiều bài học. Hiện nay chúng ta cần kiên quyết xử lý những tổ chức, cá nhân sai phạm trong lĩnh vực môi trường để làm gương. Sắp tới, chúng ta tổ chức kêu gọi đầu tư, quản lý đầu tư trên tất cả lĩnh vực, đảm bảo không phát triển kinh tế bằng mọi giá, mà phải đảm bảo môi trường, đảm bảo an ninh, văn hóa; đảm bảo đồng bào ở những khu vực có dự án có cuộc sống ổn định, phát triển bền vững.

Cảm ơn ông!

Khi phóng viên đặt vấn đề, có đại biểu Quốc hội cho rằng, Formosa là bài học đắt giá và cần phải xem xét dự án này nên dừng hay tiếp tục. Ông Cự cho rằng, đó là một ý kiến, một góc nhìn… Mọi việc không đơn giản thế đâu.

Đại diện Formosa có trao đổi với ông khi xảy ra sự cố môi trường không?

Có. Họ có trao đổi mấy lần. Tôi nói rõ, các ngài sai thì phải nhận, phải khắc phục. Còn cái nào bị hiểu nhầm thì các ngài phải giải thích lại cho đầy đủ, báo cáo Chính phủ và chịu trách nhiệm trước việc báo cáo của mình.