Lính Trung Quốc lái xe tăng đi qua quảng trường Thiên An Môn trong cuộc diễu binh tại Bắc Kinh vào ngày 3 tháng 9 năm 2015 (Kevin Frayer / Getty Images)
Một đợt tái cấu trúc ở cấp chỉ huy với qui mô rất lớn sẽ diễn ra trong Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) vào cuối năm 2015 này, một nguồn tin giấu tên đã tường thuật lại với tờ South China Morning Post có trụ sở tại Hồng Kông. Đợt tái cấu trúc, đã được lên kế hoạch trong nhiều tháng qua, nhằm định hướng cho PLA trở thành một lực lượng chuyên nghiệp hơn theo khuôn mẫu của quân đội phương Tây, đồng thời giúp Trung ương ĐCSTQ vẫn duy trì và củng cố được quyền kiểm soát chính trị của mình thông qua đợt cải cách này.
Những sự kiện thay đổi thể chế này được thực thi khi lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đang tăng cường quyền lực cá nhân của riêng mình, và nó cũng đại diện cho một diễn tiến mới trong mối quan hệ vốn hay hỗn loạn của kết cấu Đảng-Quân đội.
Đợt tái cấu trúc này có liên quan đến việc thay đổi nhân sự, cắt giảm binh sĩ, và làm nổi bật vai trò quan trọng của lực lượng hải quân và không quân thuộc PLA, riêng lực lượng bộ binh sẽ lần đầu tiên trong lịch sử bị lùi về “hàng ghế sau”.
Có 2 nguồn tin đã cho tờ South China Morning Post biết rằng, 7 quân khu “lỗi thời” sẽ được rút xuống thành 5 chiến khu Bắc, Nam, Đông, Tây cùng với một chiến khu trung tâm. Một trong những nguồn tin trên cho biết rằng, có nhiều khả năng, Bắc Kinh sẽ là trụ sở chính của chiến khu trung tâm này.
“Cơ quan đầu não của chiến khu trung tâm có thể sẽ được đặt ở Bắc Kinh, bởi vì thủ đô này cũng là trung tâm đầu não về mặt hành chính và quân sự của Trung Quốc”, nguồn tin cho biết.
Trong một bài xã luận vừa mới được đăng trên một tạp chí của PLA, 7 quân khu này bị chỉ trích là đã lỗi thời. Nó được cho quá tập trung và thách thức vai trò lãnh đạo tuyệt đối của ĐCSTQ đối với quân đội. Dựa theo cách thiết lập mới, thì Quân ủy Trung ương Trung Quốc – cơ quan của Đảng Cộng sản kiểm soát toàn bộ các lực lượng vũ trang Trung Quốc, sẽ nắm quyền một cách trực tiếp hơn. Nhiều cơ quan và các phòng ban mới đã được hình thành chỉ vì mục đích này, tờ South China Morning Post cho biết.
Trong lịch sử, ĐCSTQ và PLA đã nảy sinh một mối quan hệ phức tạp, đôi khi gay gắt đến kịch liệt do nhu cầu thâu tóm quyền lực chính trị của cựu lãnh đạo độc tài khét tiếng Mao Trạch Đông – người sáng lập chính quyền cộng sản rất nổi tiếng với câu nói “quyền lực sinh ra từ nòng súng”, đã tiến hành vô số cuộc thanh trừng nhắm vào lực lượng vũ trang, kể cả những quan chức đã tuân theo những chỉ thị trước đó của ông ta.
Sau đó, dưới thời cựu lãnh đạo ĐCSTQ Giang Trạch Dân, PLA và các sĩ quan quân đội đã gây nên những vụ án tham nhũng quy mô lớn, chẳng hạn như trường hợp của tướng Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng. Hai người này luôn thể hiện lòng trung thành tuyệt đối với Giang Trạch Dân, với mưu đồ lạm dụng quyền lực. Những sĩ quan này và các quan chức khác đã đồng loạt bị thanh trừng trong vòng 2 năm kể từ khi Tập Cận Bình lên nắm quyền.
Tuy nhiên, việc cải tổ quân đội của Tập Cận Bình cũng có khả năng liên quan đến những mối quan hệ cá nhân. Vào tháng 10 năm 2015, đã có nguồn tin nói với tờ South China Morning Post rằng, đồng minh của nhà lãnh đạo – tướng Trương Hựu Hiệp có khả năng trở thành ứng cử viên giữ chức vụ Phó Chủ tịch Quân Ủy Trung ương. Trong cuộc nội chiến Trung Quốc, 2 người cha của Tập Cận Bình và Trương Hựu Hiệp cùng là sĩ quan và là đồng nghiệp đã từng phục vụ trong hàng ngũ của lực lượng cộng sản, đã giúp cho ĐCSTQ lên nắm quyền vào những năm 1940.